Luận Văn Hoạt động phòng ngừa tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người của lực lượng cảnh sát nhân dân

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Dưới chế độ ta, phòng ngừa tội phạm xâm phạm tính mạng, sức
khoẻ (XPTMSK) con người chính là bảo vệ tính mạng, sức khoẻ
của mỗi người dân. Đây là lợi ích nhân thân có ý nghĩa quan trọng
nhất trong các quyền cơ bản của công dân. Vấn đề này luôn được
Đảng và Nhà nước ta quan tâm và coi phòng ngừa tội phạm này là
nhiệm vụ quan trọng của Đảng, Nhà nước ta. Tại Điều 71, Hiến
pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 1992, có quy
định: “Công dân Việt Nam có quyền bất khả xâm phạm về thân
thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và
nhân phẩm.” [46, tr.36]. Nghị quyết số 09/1998/NQ-CP của Chính
phủ về Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm đã chỉ rõ
phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, trước hết phải: “Tập trung phòng
chống các tội tham nhũng, buôn lậu, tội phạm hoạt động có tổ
chức, lưu manh chuyên nghiệp, côn đồ hung hãn, tội phạm có sử
dụng bạo lực” [25, tr.1]. Tội phạm XPTMSK con người là loại tội
phạm có tính chất mức độ nguy hiểm cao cho con người và xã hội.
Theo thống kê của Tổng cục Cảnh sát nhân dân (CSND) - Bộ
Công an, từ năm 1999 đến 2005, trên địa bàn cả nước đã phát hiện
44.576 vụ án XPTMSK con người, chiếm tỷ lệ 11,95% trong tổng
số các tội phạm xâm phạm Trật tự xã hội (TTXH) 44.576/372.927
và bắt giữ 92.916 đối tượng XPTMSK con người. So với tổng số vụ
án hình sự xảy ra, số vụ phạm tội XPTMSK con người có thống kê
chiếm tỷ lệ 11.95%, tính chất và hậu quả nhiều vụ án rất nghiêm
trọng, chẳng những nó gây ra sự mất mát về tính mạng và sức khoẻ
của con người mà còn gây ra hậu quả to lớn về tinh thần trong dư
luận quần chúng nhân dân.
3
Từ năm 1999 đến nay Nhà nước, các ngành các cấp cùng với toàn
xã hội trong đó có các cơ quan bảo vệ pháp luật và lực lượng CSND
đã tiến hành nhiều biện pháp để phòng ngừa tội phạm XPTMSK con
người nhưng vẫn chưa chặn đứng, đẩy lùi được chúng. Một trong
những nguyên nhân ảnh hưởng đến kết quả hoạt động phòng ngừa
loại tội phạm này là lực lượng CSND chưa phát huy hết vai trò của
mình, hiệu quả phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ của lực
lượng CSND chưa cao; nhiều cán bộ CSND được giao nhiệm vụ đấu
tranh phòng, chống loại tội phạm này nhưng vẫn chủ yếu chạy theo
các vụ án đã xảy ra, thiếu tập trung tiến hành công tác phòng ngừa.
Vấn đề lí luận về phòng ngừa tội phạm XPTMSK con người ở Việt
Nam tuy đã được một số nhà khoa học tập trung nghiên cứu nhưng
mới chỉ đề cập đến trên một số khía cạnh nhất định, phần nhiều là
nghiên cứu dưới góc độ khoa học Điều tra các tội phạm cụ thể, chưa
có công trình nào nghiên cứu toàn diện, có hệ thống dưới góc độ Tội
phạm học đối với loại tội phạm này.
Nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa, làm giảm đến mức thấp
nhất các tội phạm XPTMSK con người ở nước ta là yêu cầu cấp thiết.
Đây là một vấn đề đã trở thành yêu cầu cấp bách trong hoạt động thực
tiễn đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này và là đòi hỏi bức xúc
trong nghiên cứu của những người làm công tác lí luận.
Từ những cơ sở thực tiễn và lí luận nêu trên và được sự đồng ý
của cơ quan quản lí, NCS chọn nghiên cứu đề tài: “Hoạt động phòng
ngừa tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người của lực
lượng Cảnh sát nhân dân” làm đề tài luận án tiến sĩ luật học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Mục đích nghiên cứu của luận án: Nghiên cứu rút ra những kết
luận về lí luận và thực tiễn đối với tội phạm xâm phạm tính mạng, sức
4
khoẻ con người và phòng ngừa tội phạm xâm phạm tính mạng, sức
khoẻ con người của lực lượng CSND thời gian qua;
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội
phạm XPTMSK con người của lực lượng CSND ở Việt Nam trong
thời gian tới.
Nhiệm vụ trong quá trình nghiên cứu luận án
Để đạt mục đích nêu trên, trong quá trình nghiên cứu luận án cần
phải giải quyết được những nhiệm vụ cụ thể sau đây:
Nghiên cứu những vấn đề lí luận từ đó làm rõ khái niệm, dấu
hiệu pháp lí, quá trình hình thành các quy phạm pháp luật về loại
tội phạm XPTMSK con người ở Việt Nam. Phân tích làm rõ cơ sở
lí luận của hoạt động phòng ngừa nói chung và phòng ngừa tội
phạm XPTMSK con người của lực lượng CSND ở Việt Nam.
Nghiên cứu làm rõ thực trạng tội phạm XPTMSK con người từ đó
tìm hiểu nguyên nhân tồn tại và gia tăng của loại tội phạm này.
Khảo sát thực tế về quá trình sử dụng các biện pháp phòng ngừa xã
hội, phòng ngừa nghiệp vụ của lực lượng CSND đối với tội phạm
XPTMSK con người ở Việt Nam thời gian qua; từ đó, làm rõ những ưu
điểm, thiếu sót, tồn tại và nguyên nhân trong hoạt động phòng ngừa.
Dự báo có căn cứ khoa học về tình trạng tội phạm XPTMSK
con người ở Việt Nam đến năm 2010 và thời gian tiếp theo.
Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động phòng
ngừa các tội phạm XPTMSK con người của lực lượng CSND trong
thời gian tới.