Luận Văn Hoạt động của đội tàu vận tải container Việt Nam - Thực trạng và giải pháp

I. Lời nói đầu
Vận tải biển đảm nhận vận chuyển tới 80% khối lượng hàng hóa thương mại trên thế giới và 90% lượng hàng container. Đối với nước ta, vận tải biển có một vai trò to lớn không thể phủ nhận. Những năm qua, đặc biệt từ khi Việt Nam thực hiện chính sách mở cửa, ngành vận tải biển Việt Nam đã và đang phát triển nhanh chóng, thị trường hàng hải Việt Nam đang dần dần mở rộng theo nhịp độ chung của xu thế thương mại khu vực và toàn cầu.
Sự nghiệp đổi mới, chính sách mở cửa, hòa nhập của Việt Nam với quốc tế đã tạo điều kiện cho khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam tăng với tốc độ nhanh. Nếu như năm 1986, tổng khối lượng hàng hóa thông qua trong toàn quốc mới đạt 13,9 triệu tấn thì năm 1997 đã đạt 45,7 triệu tấn, tăng bình quân 10%/năm. Riêng hàng container thông qua cảng giai đoạn 1991-1996 tăng với nhịp độ 30-35%/năm. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam do đội tàu trong nước đảm nhận còn nhỏ bé so với năng lực thực tế.
Khi đất nước mở cửa hội nhập với khu vực và thế giới cùng với sự phát triển của nền kinh tế, xuất nhập khẩu tăng đã tạo điều kiện cho hàng loạt những hãng tàu lớn quốc tế có mặt tại thị trường Việt Nam cạnh tranh với nhau, với ngành hàng hải Việt Nam, đặc biệt là với đội tàu container Việt Nam còn nhỏ yếu về số lượng và trọng tải.
Trong khi đó, container hoá trong vận tải biển lại được coi là cuộc cách mạng lớn nhất thế giới chỉ sau cuộc cách mạng thông tin. Ngay sau khi xuất hiện năm 1956, container đã có sự phát triển thần kỳ. Giai đoạn 1975 - 1994, số lượng container được xếp dỡ tăng 7 lần từ 17,4 triệu lên 126,6 triệu TEU. Xu thế tăng trưởng này vẫn được duy trì cho tới đầu thế kỷ 21.
Tại Việt Nam , tiếp theo tiến trình phát triển của nền kinh tế, nhu cầu vận chuyển hàng hóa bằng container đã tăng mạnh , tuy vậy Việt Nam chưa có chủ tàu kinh doanh đích thực vận tải container trong khi phần lớn trong số 20 hãng tàu container lớn nhất thế giới đã có mặt tại Việt Nam dưới các hình thức liên doanh hay văn phòng đại diện. Nhìn chung, thị trường vận tải container tại Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào các hãng tàu nước ngoài. Chúng ta chưa thực sự có những tàu container chạy tuyến xa cũng như trang thiết bị cho dịch vụ vận tải container còn lạc hậu và thiếu đồng bộ. Đội tàu container Việt Nam đang đòi hỏi phải có được sự quan tâm đúng đắn hơn từ phía chính phủ để có thể phát triển nhanh và mạnh, tận dụng được những lợi thế sẵn có của mình.
Trong phạm vi nhỏ hẹp của một khóa luận tốt nghiệp, người viết sau đây xin được trình bày đôi nét sơ lược về thực trạng của đội tàu container Việt Nam và đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của đội tàu container trong bối cảnh hội nhập khu vực và quốc tế.
Khóa luận được chia làm 3 chương với nội dung như sau:
Chương 1: Khái quát về đội tàu container và dịch vụ vận tải container thế giới.
Chương 2: Thực trạng kinh doanh của đội tàu vận tải container Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp nhằm tăng năng lực cạnh tranh của đội tàu container Việt Nam.
Trong suốt quá trình thực hiện khóa luận này, người viết đã nhận được rất nhiều sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình, đặc biệt từ TS. Vũ Sĩ Tuấn, chủ nhiệm khoa kinh tế Ngoại Thương, trường Đại học ngoại thương Hà Nội, là người trực tiếp hướng dẫn cho khóa luận. Xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến thầy vì những động viên và ý kiến quý báu. Đồng thời, cũng xin được cảm ơn Cục hàng hải Việt Nam, Tổng công ty hàng hải Việt Nam vì những tài liệu và thông tin thiết thực cho đề tài nghiên cứu

Mục lục

Lời nói đầu 1
Chương 1: Khái quát về đội tàu Container và dịch vụ vận tải Container
thế giới. 3
I. lịch sử hình thành dịch vụ vận tải Container. 3
1. Khái niệm vận tải Container. 3
1.1. Định nghĩa 3
1.2. Phân loại. 4
1.3. Cơ sở vật chất kĩ thuật trong vận tải Container 8
2. lịch sử hình thành phương thức vận tải Container. 16
2.1. Về sự phát triển vận tải Container trên thế giới 16
2.2. Vài nét về quá trình phát triển vận tải Container ở Việt Nam. 19
3. Cuộc cách mạng hoá trong phương thức vận tải Container. 21
II. Một số hãng tàu, liên minh vận tải Container trên thế giới. 22
1. Maersk-Sealand 22
2. Evergreen 23
III. Tình hình kinh doanh dịch vụ vận tải Container trên thế giới 24
1. Nhồi rút hàng 24
2. Chất xếp Container 24
3. Gom hàng 25
4. Chứng từ 25
5. Cước phí và chi phí 26
6. Thuê tàu và thuê mướn Container rỗng 28
7. Giao nhận Container 29
Chương 2 : Thực trạng hoạt động kinh doanh của đội tàu vận tải Container quốc gia. 32
I. Sơ lược về lịch sử ngành Hàng hải Việt Nam và sự hình thành đội tàu quốc gia. 32
1. lịch sử ngành hàng hải Việt Nam 32
2. Sự hình thành và phát triền đội tàu biển quốc gia. 33
2.1. Giai đoạn 1970-1975 34
2.2. Giai đoạn 1970-1985 35
2.3. Giai đoạn 1986-1995 36
2.4. Giai đoạn 1996-nay 37
3. Sự phát triển của đội tàu Container trong những năm gần đây. 38
II. Về các dịch vụ vận tải Container tại Việt Nam hiện nay. 39
1. Nhồi rút hàng 39
2. Chất xếp Container 41
3. Gom hàng 43
4. Chứng từ 45
5. Cước phí và chi phí 50
6. Thuê tàu và thuê mướn Container rỗng 51
7. Giao nhận Container 52
III. Thực trạng hoạt động của đội tàu vận tải Container Việt Nam hiện nay. 54
1. Những thuận lợi và khó khăn của đội tàu Container. 54
1.1.Thuận lợi 54
1.2.Khó khăn 55
2. Tình trạng kỹ thuật, cơ cấu theo sức chở của đội tàu Container. 58
2.1. Đánh giá đội tàu theo tình trạng kỹ thuật 58
2.2. Đánh giá về cơ cấu đội tàu 60
3. Thị trường vận tải container. 65
Chương 3: Những giải pháp nhằm tăng năng lực cạnh tranh của đội tàu Container Việt Nam trong lộ trình hội nhập quốc tế. 68
I. Về xu hướng của thị trường vận tải Container trong tương lai 68
1. Xu hướng phát triển của nền công nghiệp vận tải Container. 68
2. Xu hướng của thị trường vận tải Container trong tương lai 71
3. Kinh nghiệm phát triển vận tải Container của một số nước trong khu vực Asean. 75
II. Các giải pháp tăng năng lực cạnh tranh của đội tàu Container Việt Nam. 78
1. Về phía nhà nước. 78
1.1. Nhóm giải pháp về luật lệ, đăng kiểm. 80
1.2. Nhóm chính sách về thuế, cước phí và chi phí. 82
1.3. Nhóm giải pháp về trách nhiệm của người chuyên chở. 83
2. Về phía Tổng công ty hàng hải và các doanh nghiệp vận tải giao nhận 84
3. Về phía các công ty xuất nhập khẩu, hải quan và tổ chức khác 88
Kết luận 89
Phụ lục 90
Tài liệu tham khảo 106