Tiến Sĩ Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2010

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU
PHẦN MỞ ĐẦU . 1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ HẠ TẦNG ĐÔ THỊ DU LỊCH Ở VIỆT NAM . 5
1.1. Đô thị du lịch, đặc điểm và vai trò của cơ sở hạ tầng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đô thị du lịch 5
1.1.1. Đô thị và đô thị du lịch 5
1.1.2. Đặc điểm cơ sở hạ tầng của đô thị du lịch 10
1.1.3. Vai trò của cơ sở hạ tầng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở đô thị du lịch 15
1.2. Những vấn đề cơ bản về hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở
hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam . 17
1.2.1. Cơ sở lý thuyết định hướng cho việc hoàn thiện quản lý nhà nước đối với
cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam 17
1.2.2. Sự cần thiết phải hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị
du lịch ở Việt Nam . 23
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở
Việt Nam . 30
1.2.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở
hạ đô thị du lịch ở Việt Nam . 37
1.3. Kinh nghiệm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô
thị du lịch của một số quốc gia 44
1.3.1. Tổng quan về kinh nghiệm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch của một số quốc gia 44
1.3.2. Một số bài học cho Việt Nam 53


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ HẠ TẦNG ĐÔ THỊ DU LỊCH Ở VIỆT NAM . 57
2.1. Quá trình hình thành các đô thị du lịch ở Việt Nam 57
2.1.1. Khái quát quá trình đô thị hóa ở Việt Nam . 57
2.1.2. Quá trình phát triển của ngành du lịch và đô thị du lịch 60
2.2. Tình hình cơ sở hạ tầng các đô thị du lịch 63
2.3. Tình hình quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở
Việt Nam 85
2.3.1. Tổng quan về tình hình quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du
lịch ở Việt Nam 85

2.3.2. Đánh giá chung về thực trạng quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô
thị du lịch ở Việt Nam . 104

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐÔI VỚI CƠ SỞ HẠ TẦNG ĐÔ THỊ DU LỊCH Ở VIỆT NAM 119
3.1. Những căn cứ đề xuất phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước
đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam . 119
3.1.1. Bối cảnh quốc tế, cơ hội và thách thức đối với Việt Nam . 119
3.1.2. Dự báo, quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch và hệ thống đô thị của
Việt Nam . 127
3.1.3. Phương hướng phát triển cơ sở hạ tầng ở các đô thị du lịch Việt Nam 132
3.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước đôi vơi cơ sở hạ tầng đô
thị du lịch ở Việt Nam 141
3.2.1. Hoàn thiện công tác quy hoạch 141
3.2.2. Hoàn thiện các chế độ chính sách khuyến khích xây dựng nhanh và khai thác sử dụng có hiệu quả cơ sở hạ tầng đô thị . 143
3.2.3. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý CSHT đô thị du lịch vµ từng bước
xây dựng chính quyền đô thị . 144
3.2.4. Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra đối với CSHT đô thị, trong đó có
các đô thị du lịch 145
3.2.5. Xây dựng và thực hiện chính sách và luật pháp luật trong đầu tư xây dựng
cơ sở hạ tầng đô thị du lịch 146
3.2.6. Xây dựng văn hóa đô thị và văn hóa quản lý đô thị hiện đại 146
3.3. Các nhóm giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đôi vơi cơ sơ hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam . 147
3.3.1. Đổi mới, bổ sung điều chỉnh các công cụ vĩ mô, tạo cơ sở pháp lý nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với CSHT các đô thị du lịch . 147
3.3.2. Chuyển đổi hình thức sử hữu đơn nhất của nhà nước đối với cơ sở hạ tầng sang đa dạng hoá các hình thức sở hữu, tăng cường xã hội hóa và đa dạng hóa đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng đô thị du lịch. . 154
3.3.3. Nâng cao năng lực quản lý của Nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị
du lịch 160
3.4. Một số kiến nghị nhằm cụ thể nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối
với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam . 170
3.4.1. Đối với Nhà nước Trung ương 170
3.4.2. Đối với chính quyền các đô thị du lịch . 172
KẾT LUẬN . 176
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ . 178
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 179


PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
Nước ta đang trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng. Nghị quyết đại hội Đảng lần thứ X đã chỉ rõ cần"Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, huy động và sử dụng tốt mọi nguồn lực cho CNH, HĐH đất nước; phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội;tăng cường quốc phòng an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế; giữ vững ổn định chính trị xã - hội; sớm đưa nước ta khỏi tình trạng kém phát triển; tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. (ĐH X; tr 23)
Trong những năm qua, nhất là những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã quan tâm nhiều vào việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, Đây là bước đột phá quan trọng góp phần không nhỏ vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội đất nước nói chung và các đô thị Việt Nam nói riêng. Nhiều thành phố có tiềm năng du lịch đã đẩy mạnh đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai thác tiềm năng du lịch, thu hút các đối tác đầu tư vốn phát triển các công trình phục vụ du lịch, các loại hình du lịch.
Việc phát triển cơ sở hạ tầng vừa là tiền đề vừa là động lực để các đô thị du lịch nước ta phát triển nhanh chóng và chủ động hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng nói chung và cơ sở hạ tầng đô thị du lịch nói riêng kể từ hệ thống văn bản pháp quy, đến công tác quy hoạch, kế hoạch, quản lý chương trình dự án, tổ chức bộ máy, trình độ năng lực đội ngũ cán bộ công chức, công tác thanh tra kiểm ta vẫn còn nhiều hạn chế. Điều này làm cho sự phát triển cơ sở hạ tầng đô thị du lịch chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chính vì thế, tác giả chọn đề tài "Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam" làm chủ đề luận án tiến sỹ của mình.

2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

Liên quan đến đề tài quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng ở đô thị du lịch Việt Nam, ngoài hệ thống các văn bản pháp luật như: luật xây dựng, luật đầu tư, luật doanh nghiệp, luật đất đai, luật ngân sách, các nghị định của Chính phủ, thông tư của các bộ, còn có một số sách, đề tài khoa học, luận án, luận văn và các bài báo được công bố đăng tải. Có thể nêu lên một số tài liệu như: Cuốn sách “Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam“ của PGS.TS Lê Chi Mai do nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Hà Nội xuất bản năm 2003. Cuốn sách "dịch vụ công và xã hội hóa dịch vụ công - một số vấn lý luận và thực tiễn" do tiến sỹ Chu văn Thành chủ biên, nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Hà Nội xuất bản năm 2004. Các cuốn sách này đã đề cấp đến vấn đề lý luận và thực tiễn, kinh nghiệm các nước gắn với dịch vụ công có liên quan đến cơ sở hạ tầng do nhà nước cung ứng. Tuy nhiên nội dung của các sách trên mới chỉ nghiên cứu các loại hình dịch vụ công, chưa đi sâu vào việc quản lý của nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng.
Bên cạnh đó, một số đề tài nghiên cứu, công trình luận văn, luận án liên quan đến đề tài như: "Một số giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đầu tư tại kho bạc nhà nước Hà Nội nhằm góp phần chống thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng cơ bản"do các nhà nghiên cứu thuộc kho bạc nhà nước thực hiện năm 2006: "Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư phát triển các khu du lịch, điểm du lịch”, đề tài nghiên cứu khoa học của viện nghiên cứu phát triển du lịch - tổng cục du lịch, năm
2007: "Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư phát triển công nghiệp từ nguồn ngân sách nhà nước”, luận án tiến sỹ của Trịnh Quân Được, Đại học Kinh tế Quốc dân - năm 2001: "Phương pháp xác định hiệu quả kinh tế vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong ngành thông tin bưu điện”, luận án tiến sỹ kinh tế của Nguyễn Xuân Vinh, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, năm 1989; "Hoàn thiện quản lý tài chính trong các trung tâm kiểm định kỷ thuật”, luận văn thạc sỹ kinh tế của Nguyễn Xuân Trường, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, năm 2000: "Tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Hà Tây, luận văn thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Khắc Thiện, Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội, năm 2006 và một số tài liệu khác có liên quan.

Nhìn chung, các công trình nêu trên, mỗi công trình có khía cạnh khác nhau có liên quan đến đề tài cần kế thừa. Tuy vậy, chưa có đề tài cụ thể về nội dung quản lý nhà nước đối với lĩnh vực cơ sở hạ tầng đô thị được nghiên cứu một cách tổng thể, toàn diện, có hệ thống và độc lập, đặc biệt là ở các đô thị du lịch Việt Nam kể từ khi ban hành luật du lịch đến nay, Chính phủ đã ban hành hai nghị định hướng dẫn thực hiện luật du lịch nhưng nghị định về khu du lịch, tuyến du lịch, đô thị du lịch, tiêu chí của đô thị du lịch vẫn chưa ban hành được, đó cũng là lý do giải thích vì sao tác giả chọn đề tài "Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam" của luận án này để nghiên cứu.
3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA LUÂN ÁN

- Góp phần làm rõ cơ sở khoa học của quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng đô thị du lịch.
- Phân tích đánh giá một cách toàn diện và hệ thống, chỉ ra thành tựu, hạn chế, nguyên nhân của thực trạng quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng và sự phát triển cơ sở hạ tầng tại các đô thị du lịch Việt Nam.
- Đề xuất phương hướng và kiến nghị các giải pháp cơ bản tiếp tục hoàn thiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng cho các đô thị du lịch Việt Nam trong
thời gian tới.

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Lấy quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng đô thị du lịch ở Việt Nam làm đối tượng nghiên cứu, luận án sẽ đề cập đến lý luận, thực trạng, phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng