Tiến Sĩ Hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2015

LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ THÔNG TIN TÍN DỤNG VÀ HỆ THỐNG THÔNG TIN TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 10
1.1. Thông tin tín dụng và hệ thống thông tin tín dụng 10
1.1.1. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại 10
1.1.2. Nhu cầu TTTD đối với hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại 12
1.1.3. Thông tin tín dụng ngân hàng 13
1.1.4. Hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 17
1.1.5. Sự cần thiết phải tổ chức hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 22
1.1.6. Lợi ích của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 25
1.2. Cơ chế, vận hành và quan hệ trong hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 29
1.2.1. Cấu trúc hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 29
1.2.2. Chu trình vận hành của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 31
1.2.3. Quan hệ giữa các chủ thể trong hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 39
1.2.4. Các dịch vụ chính của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 41
1.2.5. Xu hướng phát triển hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 51
1.2.6. Nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 52
1.2.7. Vai trò của Nhà nước đối với hệ thống TTTD ngân hàng 59
1.3. Kinh nghiệm một số nước về hệ thống thông tin tín dụng và bài học rút ra đối với ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 61
1.3.1. Kinh nghiệm một số nước về hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng 61
1.3.2. Một số bài học rút ra từ thực tiễn hoạt động TTTD của một số nước trên thế giới và trong khu vực đối với CHDCND Lào 71
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN TÍN DỤNG TRONG HỆ THỐNG NGÂN HÀNG CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 79
2.1. Quá trình hình thành và phát triển hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 79
2.1.1. Giai đoạn thành lập và triển khai tổ chức thông tin tín dụng 79
2.1.2. Giai đoạn mở rộng nghiệp vụ thông tin tín dụng cho đến nay 81
2.2. Thực trạng hoạt động của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 85
2.2.1. Hoạt động thông tin tín dụng tại trung tâm thông tin tín dụng 85
2.2.2. Hoạt động thông tin tín dụng tại các ngân hàng thương mại 105
2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 109
2.3.1. Những kết quả đạt được của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng CHDCND Lào 109
2.3.2. Những mặt còn tồn tại 113
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại 116
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG THÔNG TIN TÍN DỤNG TRONG HỆ THỐNG NGÂN HÀNG CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 122
3.1. Định hướng và mục tiêu hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân ngân hàng Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào 122
3.1.1. Môi trường kinh tế - xã hội và hệ thống ngân hàng CHDCND Lào đang phát triển là tiềm năng phát triển của hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng CHDCND Lào 122
3.1.2. Định hướng mục tiêu hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng ngân hàng Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào 126
3.2. Giải pháp hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào 131



3.2.1. Giải pháp đối vớiTrung tâm thông tin tín dụng ngân hàng CHDCND Lào 132
3.2.2. Giải pháp đối với hoạt động thông tin tín dụng tại các ngân hàng thương mại 148
3.2.3. Giải pháp hỗ trợ hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng 154
3.3. Một số kiến nghị 161
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ 161
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 162
KẾT LUẬN 166
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ 167
TÀI LIỆU THAM KHẢO 168
1. Tính cấp thiết đề tài
Hoạt động tín dụng đóng vài trò rất quan trọng, nó quyết định sự tồn tại và phát triển của các tổ chức tín dụng (TCTD), nhất là đối với các TCTD CHNCND Lào hiện nay đang hoạt động chính bằng các nghiệp vụ ngân hàng truyền thống.
Để phát triển, TCTD phải thực hiện hoạt động tín dụng an toàn. Do vậy, TCTD cần phải có thông tin đầy đủ và chính xác để lựa chọn đối tượng đầu tư, phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. Hoạt động thông tin tín dụng (TTTD) ngân hàng ra đời và phát triển là đáp ứng được đòi hỏi thực tiễn khách quan về hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Hiện nay, hoạt động tín dụng vẫn là hoạt động chính của ngân hàng thương mại (NHTM), với hai yếu tố đầu vào cơ bản là tiền vốn và thông tin. Đây là hai yếu tố quan trọng nhất quyết định sự tồn tại và phát triển của một ngân hàng. Trong các thông tin phục vụ cho kinh doanh tín dụng của NHTM thì TTTD ngân hàng chiếm vị trí rất quan trọng, vì nó liên quan trực tiếp đến khách hàng, gồm thông tin về tình hình hoạt động, tình hình tài chính, đánh giá xếp loại, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. Hơn nữa, trong nền kinh tế thị trường thường nảy sinh tình trạng thông tin không cân xứng trong hoạt động tín dụng, gây ra nhiều rủi ro cho NHTM. Vì vậy, TTTD ngân hàng đã thực sự trở thành quan trọng đối với sự sống còn của ngân hàng trong nền kinh tế thị trường. Ngày nay, TTTD càng trở nên cần thiết hơn khi nền kinh tế thế giới đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong quá trình toàn cầu hoá nền kinh tế.
Từ sự cần thiết đó, các tổ chức tài chính quốc tế đã nỗ lực nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm và tìm các biện pháp thúc đẩy phát triển hoạt động TTTD trên toàn cầu với hy vọng tạo thêm những lá chắn hữu hiệu hơn với nguy cơ khủng hoảng kinh tế trong tương lai. Cùng với những nỗ lực chung của cộng đồng tài chính quốc tế, Ngân hàng CHDCND Lào đã có nhiều cố gắng trong việc đẩy mạnh hoạt động TTTD của hệ thống TTTD ngân hàng với mục tiêu nhằm hạn chế rủi ro tín dụng, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng để góp phần phát triển kinh tế đất nước.
Tuy nhiên, do hoạt động TTTD ở CHDCND Lào còn mới mẻ, nên dù đã có nhiều cố gắng nhưng hệ thống TTTD ngân hàng CHDCND Lào vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của hoạt động tín dụng trong hệ thống ngân hàng. Hoạt động TTTD ở CHDCND Lào đã đạt được một số thành tựu chủ yếu như tổ chức và kiện toàn Trung tâm TTTD của NHNN, cung cấp kịp thời và chính xác các TTTD cho khách hàng, các NHTM sử dụng có hiệu quả TTTD. Tuy nhiên TTTD nảy sinh những điểm còn hạn chế: Trung tâm TTTD thu thập các thông tín chữa thật đầy đủ, phân tích các TTTD chưa có chuẩn mực chung, nhu cầu cung cấp thông tin của các NHTM chưa sát với hoạt động tín dụng, chi phí của việc cung cấp thông tin còn cao . Chính vì vậy, việc nghiên cứu để đưa ra các giải pháp phát triển hệ thống TTTD ngân hàng CHDCND Lào đang thực sự là một yêu cầu cấp thiết cả trên phương diện lý luận và thực tiễn hoạt động ngân hàng, không những đối với riêng CHDCND Lào mà còn là yêu cầu cấp bách đối với những nước đang phát triển, đặc biệt là đối với những nước đang chuyển sang kinh tế thị trường.
Trong bối cảnh đó tác giả đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng trong hệ thống ngân hàng Cộng Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào” với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ bé trong sự nghiệp phát triển ngành ngân hàng vì mục tiêu phát triển nền kinh tế đất nước.