Báo Cáo Hoàn thiện hệ thống sản xuất hoa (Phong lan, Cúc, Layơn) bằng nuôi cấy mô quy mô công nghiệp và phát

CHƯƠNG TRÌNH TRỌNG ĐIỂM
PHÁT TRIỂN VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT ĐẾN NĂM 2020
BÁO CÁO TỔNG HỢP
MỤC LỤC ( dài 188 trang gồm 10 phụ lục)


Nội dung Trang
MỞ ĐẦU 1


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 4
1.1. Mục tiêu nghiên cứu 4
1.2.1.Mục tiêu của Dự án sản xuất 4
1.2.2. Mục tiêu của Dự án sản xuất thử nghiệm 4
1.2. Đối tượng nghiên cứu 5
1.3. Tính cấp thiết của Dự án 5
1.4. Xuất xứ của Dự án 7
1.5. Tính khả thi và hiệu quả kinh tế của dự án 9
1.5.1. Năng lực thực hiện Dự án 9
1.5.2. Lợi ích kinh tế, khả năng thị trường và cạnh tranh của sản phẩm Dự án
1.5.3. Tác động của kết quả Dự án đến kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng
1.5.4. Năng lực thực hiện Dự án 10
1.5.5. Khả năng ứng dụng, chuyển giao, nhân rộng kết quả của Dự án


CHƯƠNG 2: NỘI DUNG CHÍNH ĐÃ THỰC HIỆN 13
2.1 Mô tả sơ đồ hoặc quy trình công nghệ 13
2.2. Phân tích những vấn đề mà Dự án cần giải quyết về công nghệ 16
2.2.1. Hoàn thiện Quy trình nhân giống cây hoa Cúc 16
2.2.2. Hoàn thiện Quy trình nhân giống cây hoa phong lan 18
2.2.3. Hoàn thiện Quy trình nhân giống cây hoa Huệ 20
2.2.4. Qui mô triển khai SXTN để hoàn thiện Hệ thống sản xuất giống hoa phong lan, cúc, lay ơn
2.2.5. Qui mô trồng thử nghiệm nhằm phát triển vùng sản xuất hoa hàng hoá ở duyên hải Nam Trung Bộ
2.3. Liệt kê và mô tả nội dung, các bước công việc cần thực hiện để giải quyết những vấn đề đặt ra, kể cả đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật đáp ứng cho việc thực hiện Dự án sản xuất thử nghiệm.
2.3.1. Nhập một số giống hoa phong lan, hoa cúc, hoa layơn phù hợp với điều kiện ở vùng duyên hải Nam Trung Bộ
2.3.2. Lựa chọn cây giống, tạo vườn cây giống bố mẹ để lấy chồi vào mẫu ban đầu
2.3.3. Nội dung công việc để hoàn thiện hệ thống nhân giống hoa 22
2.3.4. Xây dựng mô hình trồng thử nghiệm 25
2.3.5. Chủng loại sản phẩm, số lượng sản phẩm SXTN để hoàn thiện công nghệ
2.3.6. Đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân kỹ thuật 26
2.3.7. Hội thảo khoa học, hội nghị đầu bờ 26
2.4. Tóm tắt quá trình tổ chức sản xuất thử nghiệm 27
2.4.1. Năng lực triển khai thực hiện và hoàn thiện công nghệ theo mục tiêu trong Dự án
2.4.2. Địa điểm thực hiện dự án 28
2.4.3. Trang thiết bị chủ yếu đảm bảo cho triển khai dự án sản xuất thử nghiệm
2.4.4. Nguyên vật liệu 30
2.4.5. Số cán bộ KHCN và công nhân lành nghề tham gia thực hiện dự án, tình hình tổ chức nhân lực, tình hình đào tạo phục vụ dự án
2. 4.6. Tác động môi trường 31


CHƯƠNG 3: CÁC KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 32
3.1. Sản phẩm khoa học và công nghệ chính của Dự án: 32
3.1.1. Mức độ đầy đủ về số lượng, khối lượng, chủng loại các sản phẩm khoa học công nghệ chính
3.1. 2. Mức độ hoàn thiện công nghệ 34
3.1.3. Ấn phẩm, kết quả đào tạo cán bộ 35
3.2. Tác động đối với kinh tế xã hội và môi trường 36
3.2.1. Mức độ ứng dụng công nghệ và thương mại hóa sản phẩm 36
3.2.2. Hiệu quả kinh tế trực tiếp 39
3.2.3. Mức độ tác động đối với kinh tế - xã hội và môi trường 40
3.3. Phương án phát triển của Dự án sau khi kết thúc 40
3.3.1. Phương thức triển khai 40
3.3.2. Quy mô sản xuất 41
3.3.3. Tổng số vốn của Dự án sản xuất 41


CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 42
4.1. Kết luận 42
4.2. Kiến nghị 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO 44
PHỤ LỤC 45

MỞ ĐẦU
- Hoa Cúc: tên khoa học Chrysanthemum sp.; là một trong những loại cây cảnh lâu đời và quan trọng nhất trên thế giới, có nguồn gốc từ Trung
Quốc và Nhật Bản và được trồng phổ biến khắp nơi. Nhờ có màu sắc phong phú và hình dáng đa dạng, lá xanh tươi, cành hoa dài và cứng, hoa đẹp và lâu tàn nên hoa Cúc được người tiêu dùng rất ưa chuộng. Hàng năm kim ngạch buôn bán hoa Cúc trên thế giới ước đạt 01,5 tỷ USD. Hiện nay hoa Cúc được nhân chủ yếu bằng phương pháp vô tính (nuôi cấy mô, giâm cành và tách mầm giả) trong đó nuôi cấy mô là phương pháp khoa học và hiện đại, phục vụ sản xuất với quy mô công nghiệp lớn, hệ số nhân rất cao (40 - 60 tỷ lần sau 1 năm) chất lượng cây giống đồng đều, sạch bệnh và đồng nhất về di truyền.
- Hoa Phong lan: Có nhiều tài liệu trong nước và nước ngoài viết về kỹ thuật nuôi trồng hoa phong lan, kỹ thuật nhân giống phong lan bằng nuôi cấy mô. Hoa phong lan là loài hoa có nhiều màu sắc đẹp, lâu tàn, quý hiếm nên rất được người dân ưa chuộng và được nuôi trồng ở nhiều nước. Hiện nay trên thế giới công nghệ nhân giống phong lan đã đạt trình độ tiên tiến, áp dụng các biện pháp lai tạo giống bằng biến đổi gen và nhân ra hàng loạt bằng công nghệ nuôi cấy mô, khi nuôi trồng cây phát triển rất nhanh, lá tốt, sớm ra hoa và độ đồng đều cao. Điều kiện nuôi trồng tối ưu về nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm và dinh dưỡng, nhờ đó mà thu được các bông hoa có chất lượng cao.
- Hoa Layơn: tên khoa học Gladiolus communis Lin; cây có nguồn gốc từ các nước châu Phi nhiệt đới và vùng Trung Cận Đông. Layơn là loài hoa
đẹp, được trồng rộng rãi mọi nơi trên thế giới, với nhiều dạng lai, màu sắc khác nhau. Layơn được ưa chuộng vì hoa có dáng đẹp, cành dài, mỏng như vành khuyên nhìn rất hấp dẫn và hoa tươi lâu từ 10-15 ngày. Trên thế giới hiện có khoảng 250 loài với trên 10.000 giống khác nhau, ở Việt Nam có khoảng 90 giống đang được trồng làm hoa cắt. Hiện nay Layơn được nhân giống cấy mô kết hợp tạo củ bi ngoài vườn ươm.
Báo cáo tổng kết DA SXTN: Hoàn thiện hệ thống sản xuất hoa (Phong lan, Cúc, Layơn) bằng nuôi cấy mô quy mô công nghiệp và phát triển vùng sản xuất hoa hàng hóa ở duyên hải Nam Trung Bộ
* Tình hình nghiên cứu và triển khai trong nước:
- Hoa Cúc được du nhập vào nước ta từ thế kỷ 15, đến đầu thế kỷ 19 đã hình thành một số vùng chuyên nhỏ cung cấp cho nhân dân. Một phần dùng để thưởng thức, một phần dùng để cúng lễ và một phần dùng làm dược liệu. Hiện nay hoa Cúc có mặt ở khắp nơi, từ vùng núi cao đến đồng bằng, từ nông thôn đến thành thị. Các vùng trồng nhiều hoa Cúc như Hà Nội (450 ha); TP.Hồ Chí Minh (370 ha); Đà Lạt (160 ha); Hải Phòng (110 ha). Về tổng sản lượng năm 1999 TP.Hà Nội đạt 41,2 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 10%. Hoa Cúc có nhiều giống phù hợp với thời tiết ở việt Nam; đặc biệt có những giống phù hợp với điều kiện nắng nóng của mùa hè mà Viện Di truyền nông nghiệp đã chọn tạo được trong những năm qua như CN93, CN98; những giống này rất phù hợp với điều kiện ở vùng Nam Trung Bộ, nơi có nhu cầu hoa cây cảnh tương đối cao nhưng chưa có vùng trồng hoa chuyên canh.
- Hoa phong lan, sản xuất của nước ta còn rất mới mẻ, chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ trong nước cả về số lượng, chất lượng và chủng loại
hoa. Hiện nay các phòng cấy mô nhân giống hoa phong lan bằng phương pháp gieo hạt trong phòng thí nghiệm hoặc nuôi cấy đỉnh sinh trưởng, sau đó “cấy chuyền” và tạo cây hoàn chỉnh đưa ra nuôi trồng ngoài vườn. Về nuôi trồng những năm trước đây, các nhà vườn chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nên mức độ kinh doanh còn hạn chế. Từ năm 2004 Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Miền Nam (thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT) đã phổ biến “Quy trình công nghệ cao sản xuất hoa phong lan” quy mô trang trại; mục tiêu của quy trình là ứng dụng công nghệ phù hợp với điều kiện Việt Nam nhằm phát triển nghề sản xuất hoa phong lan theo hướng công nghiệp, phục vụ tiêu thụ nội địa và xuất khẩu. Quy trình áp dụng cho 2 giống phong lan là Dendrobium và Phalaenopsis, đã được phổ biến và áp dụng rộng rãi và được bổ sung hoàn thiện qua thực tế sản xuất của các nhà vườn ở TP.Hồ Chí Minh.

- Hoa Layơn, những năm qua Viện Nghiên cứu rau quả Việt Nam đã xây dựng được quy trình tạo giống bằng lai hữu tính. Bước đầu Viện đã lai tạo
thành công 2 giống Layơn ĐL1 và ĐL2, đồng thời tạo rất nhiều nguồn vật liệu phục vụ công tác lai tạo cho những năm tới đây. Hiện nay các giống
layơn mới, có màu sắc hoa đẹp được nhân giống bằng phương pháp cấy mô kết hợp tạo củ bi ngoài vườn ươm. Ở miền Nam, Trung tâm nghiên cứu khoai tây, rau và hoa (thuộc Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp Miền Nam) đã sản xuất thành công các giống hoa layơn cung cấp cho TP.Đà Lạt và các tỉnh miền Nam và Tây Nguyên, đặc biệt vùng Nam Trung Bộ các hộ ở tỉnh Phú Yên và một số hộ ở Bình Định đã mua củ giống về trồng rất có hiệu quả, thu nhập của người dân tăng đáng kể.


* Những hạn chế của sản phẩm công nghệ trong nước:
- Quy mô áp dụng vào sản xuất còn nhỏ, mang tính riêng của từng phòng thí nghiệm hoặc từng vùng, chưa đáp ứng được nhu cầu cây giống
trong cả nước.
- Hiệu suất đạt được ở từng công đoạn nuôi cấy chưa cao, còn lãng phí trong sản xuất do vậy chưa mang lại lợi ích cho nhà sản xuất.
- Cây ra vườn ươm đạt tỷ lệ sống còn thấp (dưới 80%), nhất là khi phải vận chuyển cây giống từ địa phương này qua địa phương khác.
- Chưa có bước khảo nghiệm đánh giá hiệu quả mang lại từ việc sử dụng cây giống cấy mô trong trồng hoa hàng hóa ở vùng Nam Trung Bộ.
Xuất phát từ những hạn chế của quy trình công nghệ đang sử dụng và nhu cầu của tỉnh Bình Định nói riêng và các tỉnh vùng Nam Trung Bộ nói
chung về giống cây hoa cảnh cho trồng hoa hàng hóa, Trung tâm ứng dụng tiến bộ KH&CN Bình Định đã đặt vấn đề thực hiện dự án SXTN “Hoàn thiện hệ thống sản xuất giống hoa (phong lan, cúc, layơn) bằng nuôi cấy mô quy mô công nghiệp và phát triển vùng sản xuất hoa hàng hoá ở duyên hải Nam Trung Bộ”.