Thạc Sĩ Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương

iii
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG . vii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ix
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài . 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài . 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3
4. Đóng góp dự kiến của đề tài . 3
5. Kết cấu của luận văn . 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀĐƠN VỊ SỰ
NGHIỆP CÓ THU VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ
CHỦ TÀI CHÍNH TẠI CÁC BỆNH VIỆN CÔNG . 5
1.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp có thu . 5
1.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp có thu 5
1.1.2. Đặc điểm đơn vị sự nghiệp có thu . 6
1.1.3. Vai trò của đơn vị sự nghiệp có thu . 7
1.1.4. Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu 8
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính bệnh viện công 9
1.2.1. Quản lý tài chính bệnh viện . 9
1.2.2. Quản lý tài chính bệnh viện công 10
1.2.3. Cơ chế tự chủ tài chính đối với bệnh viện công 13
1.2.4. Nội dung quản lý tài chính bệnh viện công theo cơ chế tự chủ tài chính 18
1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính bệnh viện công . 27
1.3. Cơ sở thực tiễn về quản lý tài chính bệnh viện công theo cơ chế tự chủ
tài chính ở Trung Quốc và Việt Nam 32
1.3.1. Những đổi mới trong cơ chế quản lý tài chính bệnh viện ở Trung Quốc . 32
1.3.2. Những đổi mới trong cơ chế quản lý tài chính bệnh viện ở Việt Nam . 35
1.2.3. Một số đánh giá và các bài học kinh nghiệm 37 iv
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 39
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 39
2.2. Phương pháp nghiên cứu 39
2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu . 39
2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu 40
2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu . 40
2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu . 41
2.2.5. Hệ thống chỉ tiêu chủ yếu dùng trong nghiên cứu . 43
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO
CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG
ƯƠNG THÁI NGUYÊN . 44
3.1. Khái quát về hoạt động của Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên . 44
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển 44
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Bệnh viện đa khoa
Trung ương Thái Nguyên 45
3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các bộ phận 49
3.1.4. Kết quả hoạt động của Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên 49
3.2. Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên . 52
3.2.1. Đặc điểm quản lý tài chính của Bệnh viện đa khoa Trung ương
Thái Nguyên 52
3.2.2. Thực trạng việc khai thác các nguồn tài chính của Bệnh viện đa
khoa Trung ương Thái Nguyên . 57
3.2.3. Thực trạng sử dụng các nguồn tài chính của Bệnh viện đa khoa
Trung ương Thái Nguyên 63
3.2.4. Thực trạng công tác tổ chức quản lý tài chính ở Bệnh viện đa
khoa Trung ương Thái nguyên 72
3.3. Kết quả công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh
viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên 84
3.3.1. Những thành công trong công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự
chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên 87
3.3.2. Những hạn chế trong công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ
tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên . 88 v
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Chương 4. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG
TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN 94
4.1. Định hướng phát triển Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên . 94
4.1.1. Định hướng phát triển chung của ngành y tế 94
4.1.2. Định hướng phát triển Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên 95
4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính Bệnh viện đa khoa Trung
ương Thái Nguyên theo cơ chế tự chủ tài chính . 96
4.2.1. Giải pháp khai thác nguồn thu . 96
4.2.2. Giải pháp sử dụng nguồn thu 102
4.2.3. Giải pháp về quyết toán . 105
4.2.4. Giải pháp về kiểm tra tài chính . 106
4.3. Kiến nghị 107
4.3.1. Đối với Nhà nước 107
4.3.2. Đối với ngành Y tế 108
KẾT LUẬN 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO 111






vi
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Diễn giải
BHYT Bảo hiểm y tế
BV Bệnh viện
BVĐK Bệnh viện đa khoa
BVĐKTWTN Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên
CBCCVC Cán bộ công chức viên chức
ĐVSN Đơn vị sự nghiệp
KBNN Kho bạc Nhà nước
KCB Khám chữa bệnh
NSNN Ngân sách Nhà nước
PT Phẫu thuật
TCKT Tài chính kế toán
TSCĐ Tài sản cố định
TTB Trang thiết bị
TWTN Trung ương Thái Nguyên
VP Viện phí
XDCB Xây dựng cơ bản





vii
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/


DANH MỤC BẢNG


Bảng 3.1: Đội ngũ nhân lực của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên tính đến
31/12/2014 . 48
Bảng 3.2: Tình hình thực hiện một số chỉ tiêu chuyên môn của Bệnh viện
ĐKTWThái Nguyên năm 2014 . 51
Bảng 3.3: Kinh phí NSNN cấp cho Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai
đoạn năm 2012-2014 . 58
Bảng 3.4: Cơ cấu nguồn kinh phí NSNN cấpgiai đoạnnăm 2012-2014 58
Bảng 3.5: Tỷ lệ chi NSNN cho y tế so với GDP từ năm 2009 đến 2013 59
Bảng 3.6: Nguồn thuViện phí vàBHYT của Bệnh viện ĐKTW Thái
Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 60
Bảng 3.7: Nguồn thu khác của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai đoạn
năm 2012-2014 61
Bảng 3.8: Tổng hợp các nguồn thu của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên
giai đoạn năm 2012-2014 62
Bảng 3.9: Tình hình thực hiện chi NSNN tại Bệnh viện ĐKTW Thái
Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 65
Bảng 3.10: Tổng hợp thực hiện chi từ nguồn viện phí, BHYT và thu khác
tại Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 69
Bảng 3.11: Báo cáo kinh phí sử dụng chi lương và lương tăng thêm giai
đoạn năm 2012-2014 . 74
Bảng 3.12: Bảng quyết toán thu-chi của Bệnh viện ĐKTWThái Nguyên
giai đoạn năm 2012-2014 81
Bảng 3.13: Báo cáo thực hiện trích lập và sử dụng các quỹ sự nghiệp tại
Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 . 83
Bảng 3.14: Cơ cấu các khoản chi của Bệnh viện ĐKTWThái Nguyên giai
đoạn năm 2012-2014 . 86
Bảng 4.1: Dự toán nguồn thu của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai
đoạn năm 2015-2017 . 98 viii
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Bảng 4.2: Dự toán chi của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai đoạn năm
2015-2017 104 ix
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ


Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên 48
Biểu đồ 3.1. Tổng hợp các nguồn thu của Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên
giai đoạn năm 2012-2014 63
Biểu đồ 3.2. Tình hình thực hiện chi NSNN tại Bệnh viện ĐKTW Thái
Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 65
Biểu đồ 3.3. Tổng hợp thực hiện chi từ nguồn viện phí, BHYT và thu khác
tại Bệnh viện ĐKTW Thái Nguyên giai đoạn năm 2012-2014 70

1
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết nghiên cứu của đề tài
Trước đây ở nước ta, y tế là một lĩnh vực dịch vụ công hoàn toàn do Nhà
nước đứng ra cung cấp, các bệnh viện công chỉ đơn thuần là cơ quan hành chính sự
nghiệp được bao cấp toàn bộ. Do vậy đầu tư từ ngân sách nhà nước dù đã cố gắng
tăng lên hàng năm nhưng cũng rất hạn chế, dẫn đến tình trạng các bệnh viện công
quá tải, hiệu quả hoạt động thấp, cơ sở vật chất thiếu thốn và xuống cấp, đội ngũ y
bác sĩ, nhân viên thiếu động lực, không đáp ứng được đầy đủ và có chất lượng nhu
cầu khám chữa bệnh đang ngày càng tăng lên của nhân dân.
Trong nền kinh tế thị trường, y tế được xã hội hoá và trở thành một ngành
dịch vụ trong hệ thống kinh tế quốc dân có đóng góp quan trọng vào GDP của
đất nước và phục vụ các nhu cầu có tính chất phúc lợi xã hội, trong đó hệ thống
bệnh viện công lập được xem như xương sống của hệ thống y tế. Chi tiêu cho
các bệnh viện công chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng chi tiêu y tế. Một trong những
thay đổi căn bản trong ngành y tế là việc áp dụng cơ chế tự chủ tài chính đối với
các bệnh viện công lập. Theo quan điểm mới, bệnh viện công là một đơn vị sự
nghiệp có thu, có chức năng cung cấp các dịch vụ y tế cho nhân dân, nhưng khác
với các đơn vị kinh doanh dịch vụ nói chung và bệnh viện tư nói riêng ở chỗ,
hoạt động cung cấp dịch vụ của bệnh viện công không đặt mục tiêu lợi nhuận
làm mục tiêu quan trọng nhất. Chính sách giao quyền tự chủ cho các bệnh viện
công lập theo NĐ 10/2002/NĐ-CP và sau này là NĐ 43/2006/NĐ-CP được hy
vọng sẽ làm tăng hiệu quả hoạt động, tiết kiệm chi phí, tăng nguồn thu cho bệnh
viện đồng thời nâng cao khả năng đáp ứng của cơ sở y tế đối với nhu cầu khám
chữa bệnh thực tế của nhân dân. Cơ chế tự chủ tài chính đòi hỏi quản lý tài chính
trong bệnh viện công vừa phải đảm bảo hiệu quả tài chính, vừa phải đảm bảo
mục tiêu công bằng trong chăm sóc sức khoẻ, hướng tới mục tiêu phát triển kinh
tế xã hội của đất nước. Thực hiện đồng thời các mục tiêu trên không phải là dễ
dàng đối với các bệnh viện công lập vốn trước đây đã hàng chục năm hoạt động 2
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

trong cơ chế bao cấp. Do đó đổi mới quản lý tài chính bệnh viện công trở thành
yêu cầu tất yếu để có thể thích ứng với cơ chế tự chủ tài chính.
Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên là bệnh viện công có quy mô
lớn thuộc tuyến Trung ương đặt tại địa phương, đơn vị chủ quản trực tiếp là Bộ Y tế,
có nhiệm vụ khám chữa bệnh, chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân các tỉnh khu vực
miền núi phía Bắc. Bệnh viện đã chuyển sang hoạt động theo cơ chế tự chủ tài
chính từ năm 2007. Có thể nói, cũng như nhiều bệnh viện công lập khác công tác
quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên theo cơ chế tự chủ
tài chính bước đầu đã tạo ra những tác động nhất định trong cung ứng, sử dụng và
chi trả dịch vụ y tế. Tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập trong việc đảm bảo
và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực tài chính để thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ của bệnh viện. Thực tiễn đó càng đòi hỏi cấp thiết phải hoàn thiện việc
quản lý tài chính tại bệnh viện.
Xuất phát từ vị trí công tác của mình, học viên đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện
công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa
Trung ương Thái Nguyên” để làm luận văn thạc sĩ, với mong muốn tiếp tục nghiên
cứu, tìm ra các giải pháp quản lý tài chính hữu hiệu cho bệnh viện nơi học viên đang
công tác, nhằm góp phần phát triển bệnh viện và đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu
cầu thực tiễn đặt ra cho bệnh viện trong những năm tới.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự
chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên. Từ đó đề xuất một số
giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại
Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn vềcông tác quản lý tài chính theo cơ
chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện công.
- Phản ánh thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài
chínhtại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên. 3
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

- Xác định các yếu tố tác động đến công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự
chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự
chủ tài chínhtại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên, tập trung
chủ yếu vào quản lý các nguồn thu-chi NSNN, thu-chi sự nghiệp thường xuyên.
Không nghiên cứu quản lý tài sản, thiết bịcủa bệnh viện.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
3.2.1. Phạm vi về nội dung
Đề tài nghiên cứu các vấn đề liên quan tới cơ chế tự chủ tài chính đối với
bệnh viện công, tập trung vào công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính
tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên, và đề xuất một số giải pháp nhằm
nâng cao công tác quản lý tài chính ở Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
3.2.2. Phạm vi về thời gian
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản lý tài chính tại Bệnh
viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên giai đoạn năm 2012-2014.
3.2.3. Phạm vi về không gian
Đề tài được thực hiện tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
4. Đóng góp dự kiến của đề tài
4.1. Về lý luận
Tổng hợp và hệ thống hóa những lý luận cơ bản về quản lý tài chính công.
Tổng kết những kinh nghiệm quản lý tài chính hiện đang áp dụng trong nước và
trên thế giới. Rút ra bài học quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính đối với
bệnh viện công Việt Nam.
4.2. Về thực tiễn 4
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

Phân tích, đánh giá một cách có luận cứ khoa học về thực trạng công tác
quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính ở Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái
Nguyên. Từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác quản lý tài
chính, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và hoàn thành các nhiệm vụ chuyên
môn của Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về đơn vị sự nghiệp có thu và quản lý
tài chính theo cơ chế tự chủ tài chínhtại các bệnh viện công.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Chương 3: Thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài
chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.
Chương 4: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính
theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Thái Nguyên.