Thạc Sĩ Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại huyện Quế Võ - tỉnh

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thuế là một trong những chính sách kinh tế - xã hội quan trọng của Đảng và Nhà nước ta, là công cụ điều tiết nền kinh tế phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh phát triển, giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần vào tích lũy ngân sách, tăng tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân, góp phần đảm bảo công bằng xã hội và hội nhập quốc tế. Với tầm quan trọng như vậy, Chính phủ đã thông qua đề án Chiến lược cải cách hệ thống Thuế giai đoạn 2011 - 2020: Xây dựng ngành thuế Việt Nam hiện đại, hiệu lực và hiệu quả.
Trước sự phát triển của các tổ chức kinh tế với số lượng ngày càng lớn và hình thức hoạt động ngày càng đa dạng, nhất là các DN NQD, đây là một thành phần kinh tế hết sức quan trọng trong nền kinh tế nước ta, hoạt động trên khắp các địa bàn trong từng địa phương trên cả nước, tiền thuế đóng góp của các doanh nghiệp này chiếm tỷ lệ cao trong tổng thu NSNN. Nhằm phát triển ý tưởng cơ quan thuế và NNT là bạn đồng hành trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với NSNN, cơ chế tự khai tự nộp thuế đã được thực thi trên quy mô cả nước. Cơ chế này tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cá nhân có nghĩa vụ thuế thực hiện một cách nhanh chóng, thuận lợi nhất. Tuy nhiên bên cạn những mặt tích cực thì cơ chế này cũng có những hạn chế nhất định, do trình độ và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận doanh nghiệp, cá nhân NNT chưa cao, pháp luật nói chung và pháp luật thuế nói riêng còn chưa hoàn thiện, vẫn còn những kẽ hở để NNT lợi dụng tránh thuế và trốn thuế. Trong bối cảnh đó, kiểm tra thuế càng có vai trò quan trọng, vì qua công tác kiểm tra thuế sẽ cảnh báo, ngăn ngừa, phát hiện và xử lý những gian lận về thuế. Hơn nữa, thông qua kiểm tra thuế giúp CQT phát hiện những bất hợp lý trong chính sách pháp luật thuế để nghiên cứu, bổ sung, sửa đổi kịp thời, nhằm phát huy tốt nhất vai trò của thuế trong việc đảm bảo nguồn thu cho NSNN và điều tiết vĩ mô nền kinh tế.
2
Có thể khẳng định, kiểm tra thuế góp phần hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật về thuế, phòng ngừa hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm nảy sinh trong hoạt động quản lý thuế và góp phần cải cách thủ tục hành chính cả về quy chế và tổ chức thực hiện. Công tác kiểm tra thuế không những là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý Nhà nước mà còn là một đòi hỏi khách quan trong quá trình quản lý thu thuế nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời cho ngân sách nhà nước, đảm bảo công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của các tổ chức cá nhân trong xã hội. Trong những năm gần đây hoạt động kiểm tra thuế đối với các DNNQD của Chi cục thuế Quế Võ có nhiều hiệu quả, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế. Với tính chất đa dạng của khu vực doanh nghiệp này, hoạt động kiểm tra thuế cần phải được khắc phục những tồn tại, nhằm xử lý nghiêm minh những đối tượng cố tình vi phạm pháp luật thuế tạo môi trường lành mạnh, công bằng, góp phần ổn định hơn cả về số thu cho NSNN. Điều này có nghĩa là cần phải làm tốt hơn nữa công tác kiểm tra thuế. Xuất phát yêu cầu thực tiễn tôi thực hiện nghiên cứu đề tài: “Hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại huyện Quế Võ - tỉnh Bắc Ninh”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu chung: Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp này trong thời gian tới. - Mục tiêu cụ thể: + Góp phần hệ thống hoá một số vấn đề lý luận và thực tiễn về kiểm tra thuế. + Đánh giá thực trạng về công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD tại Chi cục thuế Quế Võ. + Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD.
3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD tại Chi cục thuế huyện Quế Võ.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Huyện Quế Võ. - Phạm vi về thời gian: Năm 2012-2014.
- Phạm vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung chủ yếu: + Thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD do Đội kiểm tra thuế thuộc Chi cục thuế Quế Võ quản lý. + Nghiên cứu đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác công tác kiểm tra thuế đối với các DNNQD và ứng dụng thực tế tại Chi cục thuế Quế Võ.
4. Những đóng góp mới của luận văn
- Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm tra thuế đối với các DN NQD trong nền kinh tế thị trường. - Nêu được bức tranh tổng thể về công tác kiểm tra thuế đối với DN NQD trên địa bàn nghiên cứu, chỉ ra những điểm mạnh, những hạn chế và nguyên nhân, góp phần cung cấp cơ sở thực tiễn cho việc đổi mới, hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với DN NQD trên địa bàn huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh. - Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với các DN NQD tại chi cục Thuế huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài các phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại chi cục thuế huyện Quế Võ Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Chi cục thuế huyện Quế Võ.

MỤC LỤC
i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT vii
DANH MỤC CÁC BẢNG . viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ix
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 3
4. Những đóng góp mới của luận văn . 3
5. Kết cấu của luận văn . 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP . 4
1.1. Một số khái niệm 4
1.1.1. Khái niệm về thuế 4
1.1.2. Khái niệm về kiểm tra thuế . 4
1.1.3. Khái niệm về Doanh nghiệp ngoài quốc doanh. . 4
1.2. Đặc điểm của công tác kiểm tra thuế . 5
1.3. Vai trò của kiểm tra thuế 5
1.4. Nguyên tắc kiểm tra thuế . 6
1.5. Hình thức kiểm tra thuế 7
1.6. Quy trình kiểm tra thuế 8
1.6.1. Quy trình kiểm tra doanh nghiệp NQD tại cơ quan thuế 8
1.6.2. Quy trình kiểm tra doanh nghiệp NQD tại trụ sở doanh nghiệp . 11
iv
1.7. Nội dung kiểm tra thuế đối với DN NQD 13
1.7.1. Kiểm tra đăng ký thuế . 14
1.7.2. Kiểm tra việc chấp hành chế độ kế toán, sổ sách, chứng từ, thực hiện chế độ in, phát hành, sử dụng hóa đơn 14
1.7.3. Kiểm tra việc kê khai, tính thuế và nộp thuế đối với toàn bộ các sắc thuế mà doanh nghiệp phát sinh 14
1.8. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kiểm tra thuế đối với các DNNQD 15
1.8.1. Điều kiện kinh tế xã hội và trình độ dân trí . 15
1.8.2. Mô hình quản lý thuế . 16
1.8.3. Cơ chế quản lý thuế . 18
1.8.4. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ và đạo đức của cán bộ kiểm tra thuế 19
1.8.5. Nhận thức của chủ doanh nghiệp và trình độ nhân viên kế toán của doanh nghiệp . 20
1.8.6. Công tác tuyên truyền, hỗ trợ DN . 20
1.8.7. Ứng dụng công nghệ thông tin 20
1.9. Cơ sở thực tiễn về kiểm tra thuế 21
1.9.1. Kinh nghiệm thực tiễn công tác kiểm tra thuế tại một số nước trên thế giới 21
1.9.2. Kinh nghiệm thực tiễn công tác kiểm tra thuế tại một số địa phương 23
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 30
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 30
2.2. Phương pháp nghiên cứu 30
2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu . 30
2.2.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kiểm tra thuế 34
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN QUẾ VÕ . 36
3.1. Đặc điểm tự nhiên - kinh tế - xã hội huyện Quế Võ 36
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên . 36
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội 36
v
3.2. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu . 38
3.2.1. Đặc điểm doanh nghiệp ngoài quốc doanh ở huyện Quế Võ 38
3.2.2. Đặc điểm Chi cục Thuế huyện Quế Võ . 40
3.3. Thực trạng công tác kiểm tra thuế đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh ở chi cục thuế Quế Võ 46
3.3.1. Thực trạng công tác kiểm tra tại bàn ở Chi cục thuế Quế Võ . 46
3.3.2. Thực trạng công tác kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế 52
3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả công tác kiểm tra thuế tại Chi cục thuế Quế Võ 66
3.4.1. Các yếu tố thuộc về cơ quan thuế 66
3.4.2. Các yếu tố thuộc về Doanh nghiệp 68
3.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác kiểm tra thuế tại chi cục thuế Quế võ . 70
3.5.1. Đánh giá của DN về tính công bằng của cơ quan thuế trong hoạt động kiểm tra . 70
3.5.2. Những kết quả đạt được 70
3.5.3. Những hạn chế và nguyên nhân 73
Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM TRA THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TẠI CHI CỤC THUẾ QUẾ VÕ 79
4.1. Quan điểm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế 79
4.3. Các giải pháp hoàn thiện công tác kiểm tra thuế tại chi cục thuế huyện Quế Võ 81
4.3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền hỗ trợ 81
4.3.2. Tăng cường quản lý người nộp thuế . 81
4.3.3. Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch kiểm tra thuế 81
4.3.4. Tăng cường kiểm tra tại bàn đối với căn cứ tính thuế . 82
vi
4.3.5. Xử lý nghiêm khắc, kịp thời các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế sau kiểm tra thuế . 83
4.3.6. Nâng cao năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp của cán bộ thuế . 84
4.3.7.Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ công tác kiểm tra thuế . 85
4.2.8. Các biện pháp khác 85
4.4. Các điều kiện thực hiện giải pháp 86
4.5. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kiểm tra thuế tại chi cục thuế Quế Võ 87
4.5.1. Đối với Tổng cục Thuế 87
4.5.2. Đối với Cục thuế tỉnh Bắc Ninh 87
4.5.3. Đối với UBND huyện Quế Võ 88
KẾT LUẬN 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO 91
PHIẾU ĐIỀU TRA 92