Thạc Sĩ Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT . i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ii
DANH MỤC HÌNH . iii
PHẦN MỞ ĐẦU . 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG
VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP . 5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 5
1.2. Cơ sở lý luận về cơ chế quản lý tài chính đối với các trường Đại học công
lập 8
1.2.1. Tài chính trong đơn vị sự nghiệp có thu . 8
1.2.2. Cơ chế quản lý tài chính đối với trường Đại học công lập . 12
1.3. Kinh nghiệm về quản lý tài chính tại một số Trường đại học công lập và
bài học kinh nghiệm cho trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 . 28
1.3.1 Cơ chế quản lý tài chính ở một số Trường Đại học công lập ở một nước
trên thế giới . 28
1.3.2. Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội . 31
1.3.3. Bài học cho trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 . 35
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37
2.1. Cơ sở phương pháp luận 37
2.2. Phương pháp thu thập số liệu . 38
2.3. Các phương pháp nghiên cứu . 38
2.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu . 38
2.3.2. Phương pháp phân tích – tổng hợp . 39
2.3.3. Phương pháp thống kê mô tả . 40
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG CƠ CHẾ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 . 41
3.1. Khái quát về Trường Đại học sư phạm Hà Nội 2 41
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Trường Đại học sư phạm Hà Nội 2 41
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức bộ máy của Trường Đại học sư
phạm Hà Nội 2 41
3.2. Phân tích cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
. 46
3.2.1. Cơ chế huy động, tạo nguồn lực tài chính 46
3.2.2. Cơ chế quản lý, sử dụng nguồn lực tài chính 52
3.2.3. Cơ chế phân phối chênh lệch thu - chi 55
3.2.4. Cơ chế quản lý tài sản . 56
3.2.5. Cơ chế kiểm tra, kiểm soát tài chính . 57
3.3. Đánh giá thực trạng cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại học Sư phạm
Hà Nội 2 59
3.3.1. Những kết quả đạt được 59
CHƯƠNG 4. ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN
LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 68
4.1. Định hướng phát triển tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 . 68
4.1.1. Định hướng phát triển . 68
4.1.2. Các mục tiêu, chỉ tiêu cơ bản của Chiến lược phát triển tại trường Đại
học Sư phạm Hà Nội 2 năm 2015, tầm nhìn 2020 68
4.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội 2 . 70
4.2.1. Đa dạng hóa các nguồn lực tài chính 70
4.2.2. Nâng cao hiệu quả quản lý chi 71
4.2.3. Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản 72
4.2.4. Hoàn thiện cơ chế kiểm tra, kiểm soát tài chính . 73
4.2.5. Vị trí, vai trò của Thủ trưởng đơn vị và kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng
cao năng lực đội ngũ cán bộ và ứng dụng CNTT vào công tác quản lý tài
chính 73
4.3. Một số kiến nghị nhằm thực hiện giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài
chính tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 74
4.3.1. Kiến nghị với Cơ quan quản lý Nhà nước 74
4.3.2. Kiến nghị với trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 77
KẾT LUẬN . 80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 81
i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1. CGCN Chuyê ̉ n giao công nghê ̣
2. CNH Công nghiê ̣ p ho
́
a
3. CP Chính phủ
4. ĐTDA Đê ̀ ta
̀
i, dư ̣ a
́
n
5. KH&CN Khoa ho ̣ c va
̀ Công nghê ̣
6. KTXH Kinh tế xã hội
7. NĐ Nghị định
8. NSNN Ngân sa
́
ch Nha
̀
nươ
́
c
9. NSTW Ngân sa
́
ch Trung ương
10. NSĐP Ngân sa
́
ch đi ̣ a phương
11. TNQD Thu nhâ ̣ p quô ́ c dân
12. SNKH Sư ̣ nghiê ̣ p khoa ho ̣ c
13. XDCB Xây dư ̣ ng cơ ba
̉
n
ii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1: Cơ cấu nguồn kinh phí, giai đoạn 2012 - 2014 47
Bảng 3.2: Cơ cấu nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước cấp, giai đoạn 2012 -2014 . 48
Bảng 3.3: Cơ cấu nguồn thu sự nghiệp, giai đoạn 2012 - 2014 50
Bảng 3.4: Cơ cấu sử dụng nguồn kinh phí NSNN cấp, giai đoạn 20122014 . 52
Bảng 3.5: Cơ cấu sử dụng nguồn thu sự nghiệp, giai đoạn 2012 - 2014 55
Bảng 3.6: Chênh lệch thu - chi, giai đoạn 2012 - 2014 56
Bảng 3.7: Quy mô tuyển sinh trường ĐHSPHN2, giai đoạn 2012 - 1014 . 62
Bảng 3.8: Số lượng đề tài Trường ĐHSPHN2 đã và đang chủ trì trong 5 năm
gần đây 63
Bảng 3.9: Số lượng cán bộ cơ hữu của nhà trường tham gia thực hiện đề tài
khoa học trong 5 năm gần đây 63
Bảng 3.10: Công bố khoa học của Trường ĐHSPHN2 trong 5 năm gần đây 64
Bảng 3.11: Số lượng báo cáo khoa học trong 5 năm gần đây . 64
iii
DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1. Sơ đồ hệ thống tổ chức, cơ chế làm việc, cơ chế phối hợp . 43
Hình 3.2: Cơ cấu nguồn kinh phí, giai đoạn 2012 - 2014 . 48
Hình 3.2: Cơ cấu nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước cấp, giai đoạn 2012 -2014 . 49
Hình 3.3: Cơ cấu nguồn thu sự nghiệp, giai đoạn 2012 - 2014 50
Hình 3.4: Cơ cấu sử dụng nguồn kinh phí NSNN cấp, giai đoạn 20122014 53
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự nghiệp giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Đảng
và Nhà nước ta luôn coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Trong hệ
thống giáo dục và đào tạo, giáo dục ở mỗi cấp học, bậc học có một vai trò nhất
định, trong đó giáo dục đại học là một khâu trọng yếu, đảm nhận sứ mệnh đào tạo
nguồn nhân lực có trình độ cao, là động lực cho tăng trưởng và phát triển kinh tế
của đất nước, nhất là trong giai đoạn công nghiệp hoá hiện đại hoá.
Phát triển giáo dục và đào tạo phải đi trước một bước so với phát triển kinh
tế. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư quan trọng có hiệu quả và tác động nhiều mặt và
dài hạn. Để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung và đào tạo đại học
nói riêng, bên cạnh sự đổi mới về các mặt như tổ chức, cán bộ, chương trình,
phương pháp đào tạo, việc đảm bảo nguồn tài chính và xác lập cơ chế quản lý tài
chính cho các trường đại học có vai trò cực kỳ quan trọng. Trong giai đoạn đổi
mới hiện nay, đối với các trường công lập, nhất là các trường chuyên ngành đào
tạo cán bộ cho lực lượng vũ trang, việc đa dạng hoá nguồn tài chính và đổi mới
quản lý tài chính sao cho tiết kiệm, có hiệu quả có vai trò góp phần quyết định
đến sự phát triển lâu dài của các trường.
Tuy nhiên, huy động nguồn tài chính và quản lý tài chính cho giáo dục và
đào tạo là một vấn đề khá phức tạp. Trước hết, trong giai đoạn đổi mới hiện nay,
khi cơ chế quản lý chuyển từ nhà nước bao cấp hoàn toàn sang nhà nước chỉ chịu
một phần chi phí, đầu ra và sản phẩm của hoạt động đào tạo đại học lại rất đa
dạng. Hơn nữa, xét về mặt cấu trúc cơ chế quản lý tài chính cho các trường đào
tạo công lập, cả về đa dạng hoá nguồn thu tài chính, cả về nâng cao quyền tự chủ
trong quyết định chi tiêu đều không thể áp dụng một kiểu mô hình giống nhau ở
tất cả các trường.
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 trong thời gian qua đã rất tích cực hoàn
thiện cơ chế quản lý tài chính nói chung và công tác kế toán nói riêng, chủ động
2
khai thác các nguồn thu, nâng cao hiệu quả các khoản chi, tích cực cân đối thu chi
đảm bảo về tài chính phục vụ tốt sự nghiệp giáo dục đào tạo. Vì vậy nhu cầu đẩy
mạnh công tác quản lý tài chính là rất cần thiết nhằm nâng cao chất lượng đào
tạo, nghiên cứu khoa học.
Tuy nhiên trong những năm qua, công tác quản lý tài chính của trường
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 còn chưa hoàn thiện, hiệu quả công tác khai
thác nguồn thu, quản lý chi chưa cao, cơ sở vật chất, trang thiết bị chậm đổi mới
theo yêu cầu phát triển phục vụ công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học, hợp tác
quốc tế, của Nhà trường. Bên cạnh đó, nhận thức của cán bộ, giáo viên còn
chưa đầy đủ về công tác tài chính. Kế hoạch thu chi chưa thật sự chủ động, chưa
phát huy hết hiệu quả của quản lý tài chính đối với hoạt động của Nhà trường.
Tiền lương và thu nhập chưa thực sự kích thích và động viên được các cán bộ,
viên chức, giảng viên trong công tác quản lý, giảng dạy và nghiên cứu khoa học.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên đây, tôi đã nghiên cứu và lựa chọn đề
tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2”
làm luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Quản lý kinh tế, với mong muốn tìm hiểu
thực trạng quản lý tài chính tại trường Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và đưa
ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại đơn vị này,
đồng thời hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý tài chính phù hợp với xu
hướng phát triển của đất nước.
Câu hỏi nghiên cứu: Giải pháp nào để hoàn thiện Hoàn thiện cơ chế quản
lý tài chính tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2?
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn có mục tiêu nghiên cứu làm rõ các vấn đề về quản lý tài chính
của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 trên hình thức quản lý là đơn vị sự nghiệp
có thu. Trên cơ sở phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính của Trường, đề
tài luận chứng những giải pháp bảo đảm nguồn thu và hoàn thiện cơ chế quản l ý
tài chính theo hướng tự chủ của đơn vị sự nghiệp có thu.
3
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính ở Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội 2 với tư cách là đơn vị sự nghiệp có thu.
- Phân tích, đánh giá thực trạng việc quản lý tài chính của Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội 2.
- Luận chứng những giải pháp góp phần hoàn thiện quản lý tài chính ở
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quan hệ quản lý tài chính ở Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội 2 mà hình thức quản lý là đơn vị sự nghiệp có thu.
Quan hệ này gồm hai mảng rõ rệt: quan hệ giữa tài chính nhà nước với nhà
trường và quan hệ quản lý tài chính trong nội bộ trường.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Luận văn chỉ tập trung ở quan hệ quản lý tài chính của một đơn
vị cụ thể, đó là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, những vấn đề khác có liên
quan chỉ nghiên cứu với hình thức bổ trợ làm rõ các quan hệ quản lý tài chính.
- Thời gian: từ năm 2012 -2014
- Không gian: Trường ĐH Sư phạm Hà Nội 2.
4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Một là, xác định việc tồn tại hai hình thức quản lý tài chính ở một đơn vị sự
nghiệp, đặc biệt đó là đơn vị sự nghiệp là một cơ sở đào tạo trong ngành sư phạm,
điều này phù hợp với xu thế xã hội hoá giáo dục đào tạo, một đặc điểm riêng khác
biệt với các trường đào tạo khác trong ngành sư phạm.
Hai là, các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính nhằm mục đích tăng
nguồn thu, tăng tính tự chủ trong hoạt động quản lý tài chính, đáp ứng các nhu
cầu ngày càng tăng về nguồn tài chính cho đào tạo ngay tại chính Trường Đại học
Sư phạm Hà Nội 2.
5. Kết cấu của luận văn
4
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 4 chương:
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề cơ bản về cơ
chế quản lý tài chính đối với các trường đại học công lập
Chương 2. Phương pháp và thiết kế nghiên cứu
Chương 3. Thực trạng cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại học sư phạm
Hà Nội 2.
Chương 4. Giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại
học sư phạm Hà N