Luận Văn Hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận cho giáo dục đào tạo giai đoạn đến 2015 (98 trang)

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Cùng với sự đổi mới chung của đất nước và thực hiện chương trình tổng thể về cải cách hành chính nhà nước, trong những năm qua quản lý ngân sách nhà nước đã có những đổi mới, cải cách và đạt được những kết quả quan trọng, đặc biệt là từ khi Luật Ngân sách nhà nước được Quốc hội khoá XI thông qua ngày 16/12/2002, có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2004 với mục tiêu và ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, phát triển kinh tế xã hội, tăng cường tiềm lực tài chính đất nước, quản lý thống nhất nền tài chính quốc gia, xây dựng ngân sách nhà nước lành mạnh, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và tài sản nhà nước, thực hiện các mục tiêu kinh tế, chính trị, xã hội.
Sự nghiệp giáo dục của nhà nước có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của mỗi quốc gia. Giáo dục chính là nền tảng văn hoá, là cơ sở hình thành nhân cách, phẩm chất và ý thức của mỗi cá nhân trong xã hội. Nhân tố quyết định thắng lợi trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế chính là con người, là nguồn nhân lực. Chình vì vậy phải đầu tư cho con người ngay từ khi con người được hình thành bào thai mẹ, các cấp tiểu học trung học cơ sở, đây chính là giai đoạn nền tảng quan trọng tạo lập cho con người cả về chất và lượng để chuẩn bị lực lượng lao động đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của đất nước.

Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ CNH-HĐH trong những năm qua chi ngân sách cho hoạt động giáo dục nói chung, chi ngân sách cho giáo dục quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội nói riêng đã không ngừng tăng lên theo từng năm đã góp phần quan trọng vào quá trình phát triển giáo dục của thành phố Hà Nội. Tuy nhiên thực trạng hiện nay công tác quản lý chi ngân sách nhà nước của quận Hoàng Mai còn nhiều hạn chế đặc biệt là vấn đề chi ngân sách cho giáo dục, định mức phân bổ vẫn chưa thật sự gắn liền với các tiêu chí đảm bảo chất lượng đào tạo, đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất. Cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy và tài chính của các trường tiểu học và THCS của quận Hoàng Mai còn hạn chế, các trường không thể tiết kiệm để tăng thêm thu nhập cho giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

Xuất phát từ những yêu cầu, hạn chế nêu trên, tác giả chọn vấn đề “Hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục (qua thực tế quận Hoàng Mai).

2. Tình hình nghiên cứu:
Hiện đã có rất nhiều những đề tài đã nghiên cứu liên quan đến quản lý ngân sách đối với giáo dục như:
- Đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với hoạt động giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” (2006). Luận án thạc sỹ của Phạm Thị Minh Việt (2006).
- Đề tài “Tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, thực trạng và giải pháp” (2009). Luận án thạc sỹ kinh tế của Đặng Thị Hạnh.
- Đề tài “ Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với các trường trung học phổ thông công lập ở tỉnh Ninh Bình” (2010) Luận án thạc sỹ kinh tế của Đỗ Thị Phương Thảo.
-Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục ở tỉnh Nghệ An” (2011). Luận án thạc sỹ kinh tế của Hồ Thị Xuân
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý ngân sách cấp huyện ở Việt Nam (lấy ví dụ ở huyện Yên Phong - tỉnh Bắc Ninh)”.
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường Đại học và cao đẳng ở Việt Nam (2007). Luận án thạc sỹ kinh tế của Học viện Tài chính.
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường Đại học và Cao đẳng ở Việt Nam”. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Ngân Hà, - học viện Tài chính
- Đề tài “Đổi mới cơ chế chính sách tài chính trong quá trình xã hội hoá hoạt động giáo dục đại học tại Việt Nam”. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Quốc Huy, trường Đại học Kinh tế quốc dân

Nhưng tất các các đề tài trên chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý cơ chế chi ngân sách cho giáo dục cấp quận, huyện dưới góc độ kinh tế chính trị. Vì vậy đề tài vẫn có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
Mục đích:
Vận dụng lý luận về ngân sách nhà nước và quản lý ngân sách nhà nước, chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo, tầm quan trọng của giáo dục nói chung đối với sự phát triển kinh tế xã hội. Trên cơ sở đó đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng và hạn chế của cơ chế chi ngân sách đối với hoạt động giáo dục của quận Hoàng Mai trong những năm qua.
Nhiệm vụ:
+ Khái quát lại những lý luận cơ bản về ngân sách, cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục đào tạo.
+ Khảo sát, phân tích thực trạng cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục trên địa bàn quận Hoàng Mai từ năm 2006-2010.
+ Đề xuất một số quan điểm và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục trong thời gian tới.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung nghiên cứu: Cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cấp quận, huyện cho giáo dục
- Về không gian: quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
- Thời gian : Từ năm 2006-2010
5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để phân tích cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục đồng thời sử dụng kết hợp các phương pháp điều tra, thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá để làm rõ nội dung nghiên cứu.
6. Đóng góp về lý luận thực tiễn của đề tài
Đề tài góp phần hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục. Đánh giá thực trạng cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục quận Hoàng Mai.
Với kết quả nghiên cứu đó, đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho việc lãnh đạo, điều hành quản lý chi ngân sách nói chung và cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục nói riêng, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận Hoàng Mai.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được trình bày thành 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục .
Chương 2: Thực trạng cơ chế quản lý chi NSNN cho giáo dục quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội
Chương 3: Phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý chi NSNN của quận Hoàng Mai cho giáo dục.

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH CẤP QUẬN, HUYỆN CHO GIÁO DỤC, ĐÀO TẠO 5
1.1. Những vấn đề cơ bản về cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục, đào tạo cấp quận, huyện 5
1.1.1. Những vấn đề cơ bản về ngân sách nhà nước và chi ngân sách Nhà nước cho giáo dục 5
1.1.1.1. Khái niệm về ngân sách nhà nước (NSNN). 5
1.1.1.2. Chi ngân sách nhà nước cho giáo dục:. 6
1.1.1.3. Vai trò của chi NSNN đối với giáo dục đào tạo. 7
1.1.2. Cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo. 10
1.1.2.1 Quan niệm về cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo 10
1.1.2.2. Cấu trúc của cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục, đào tạo 12
1.1.3. Cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục, đào tạo. 16
1.1.3.1. Những vấn đề chung về ngân sách cấp quận, huyện. 16
1.1.3.2. Đặc điểm của cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục: 20
1.2. Sự cần thiết, nội dung và những nhân tố ảnh hưởng đến hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận huyện cho giáo dục. 22
1.2.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục. 22
1.2.2. Nội dung hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục 24
1.2.2.1. Hoàn thiện các văn bản pháp qui liên quan đến quản lý chi NSNN cho giáo dục cấp quận, huyện. 24
1.2.2.2. Hoàn thiện bộ máy tổ chức quản lý chi NSNN cho giáo dục cấp quận, huyện. 25
1.2.2.3. Hoàn thiện qui trình quản lý chi ngân sách NN cho giáo dục cấp quận, huyện: 26
1.2.2.4. Hoàn thiện cơ chế kiểm tra, giám sát quản lý chi NSNN cho giáo dục cấp quận, huyện. 28
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến hoàn thiện cơ chế quản lý chi NSNN cấp quận, huyện cho giáo dục đào tạo. 29
1.2.3.1. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với lĩnh vực giáo dục đào tạo. 29
1.2.3.2. Trình độ tổ chức bộ máy kế toán trong đơn vị:. 30
1.2.3.3. Hệ thống kiểm tra, kiểm soát tình hình tài chính của đơn vị:. 30
1.2.3.4. Trình độ cán bộ quản lý:. 30
1.3. Kinh nghiệm của một số quốc gia và địa phương trong nước về hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cấp quận, huyện cho giáo dục, đào tạo·. 31
1.3.1. Trung Quốc với cơ chế qu¶n lý chi ng©n s¸ch cho gi¸o dục:. 31
1.3.2. Ninh B×nh với cơ chế qu¶n lý chi ng©n s¸ch cho gi¸o dục. 32
1.3.3. Huyện Thanh Trì với công tác quản lý cơ chế chi ngân sách cho giáo dục. 33
1.3.4. Bài học cho Quận Hoàng Mai trong hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục 35
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI NSNN QUẬN HOÀNG MAI CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO 37
2.1. Khái quát chung về tình hình sử dụng ngân sách chi cho giáo dục đào tạo của quận Hoàng Mai 37
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội và và tình hình chi ngân sách của quận cho giáo dục đào tạo. 37
2.1.1.1. Đặc điểm tự nhiên: 37
2.1.1.2. Đặc điểm tình hình kinh tế xã hội. 38
Nguồn: Phòng Thống kê quận Hoàng Mai 38
2.1.1.2. Tình hình chi NSNN cho ngành giáo dục và đào tạo trên địa bàn quận Hoàng Mai. 40
2.1.2. Cơ cấu chi ngân sách quận cho giáo dục đào tạo. 41
2.1.3. Hệ thống các cơ sở giáo dục đào tạo trên địa bàn quận sử dụng ngân sách quận và một số nét về giáo dục quận Hoàng Mai. 43
2.2. Thực trạng cơ chế quản lý chi ngân sách quận Hoàng Mai cho giáo dục đào tạo. 48
2.2.1. Các chính sách, quy định của Nhà nước và của Quận Hoàng Mai liên quan đến quản lý chi ngân sách cho giáo dục. 48
2.2.1.1. Các văn bản điều hành và tổ chức thực hiện dự toán của quận. 48
2.2.1.2. Các văn bản liên quan đến chính sách tiền lương cho lao động ngành giáo dục 49
2.2.1.3. Các văn bản liên quan đến chế độ chi cho hoạt động của ngành giáo dục 50
2.2.2 Về tổ chức bộ máy quản lý chi NSNN cho giáo dục. 52
2.2.2.1. Mô hình quản lý chi NSNN cho giáo dục ở quận Hoàng Mai 52
2.2.2.2. Phân công trách nhiệm trong quản lý chi ngân sách cho giáo dục. 53
2.2.3. Quy trình quản lý chi NSNN cho giáo dục ở quận Hoàng Mai 54
2.2.3.1. Quy trình phân bổ và lập dự toán. 54
2.2.3.2. Điều hành NSNN:. 55
2.2.3.3. Tình hình quản lý và sử dụng các khoản chi 56
2.2.3.4. Quy trình quyết toán, kiểm tra công tác chi NSNN 61
2.3 Đánh giá chung về thực trạng cơ chế quản lý chi ngân sách quận Hoàng Mai cho giáo dục đào tạo. 62
2.3.1. Những thành tựu đạt được. 62
2.3.2. Những hạn chế cần khắc phục. 64
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế. 65
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI NS QUẬN HOÀNG MAI CHO GIÁO DỤC ĐÀO TẠO 68
3.1. Phương hướng hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách quận Hoàng Mai cho giáo dục đào tạo. 68
3.1.1. Những căn cứ đề xuất phương hướng hoàn thiện cơ chế quản chi ngân sách cho giáo dục 68
3.1.2. Phương hướng hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục:. 72
3.1.3. Phương hướng hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách cho giáo dục quận Hoàng Mai. 76
3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách quận Hoàng Mai cho giáo dục đào tạo. 78
3.2.1. Hoàn thiện các văn bản pháp quy:. 78
3.2.2. Hoàn thiện bộ máy quản lý. 79
3.2.3. Hoàn thiện cơ cấu chi ngân sách cho giáo dục:. 79
3.2.4. Hoàn thiện qui trình quản lý nhiệm vụ chi 82
3.2.4.1. Công tác lập dự toán NSNN:. 82
3.2.4.2. Công tác chấp hành dự toán NSNN:. 83
3.2.4.3. Công tác quyết toán ngân sách:. 85
3.2.5. Nâng cao năng lực quản lý của cơ quan chức năng tham gia quản lý nhiệm vụ chi. 86
3.2.6.Tiếp tục triển khai cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong các đơn vị dự toán 86
3.2.7. Đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục tại địa phương nhằm giảm ghánh nặng cho ngân sách nhà nước. 87
KẾT LUẬN 90


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Bộ Giáo dục va Đào tạo (2008), Đề án đổi mới cơ chế tài chính của giáo dục và đào tạo Việt Nam giai đoạn 2008-2012, Hà Nội;
2. Bộ Tài chính (20060, Thông tư số 81/2006/TT/BTC ngày 6/9/2006, hướng dẫn chế độ kiểm soát chi đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính;
3. Bộ Tài chính (2006), Thông tư 107/2006/TT/BTC ngày 20/11/2006 hướng dẫn một số điểm tổ chức thực hiện dự toán NSNN năm 2007;
4. Bộ Tài chính (2007), Thông tư 135/2007/TT/BTC ngày 23/11/2007 hướng dẫn một số điểm tổ chức thực hiện dự toansNSNN 2008;
5. Bộ Tài chính (2008), Thông tư 135/2007/TT/BTC ngày 23/11/2007 hướng dẫn một số điểm tổ chức thực hiện dự toansNSNN 2009;
6. Bộ Tài chính (2009), Thông tư 135/2007/TT/BTC ngày 23/11/2007 hướng dẫn một số điểm tổ chức thực hiện dự toansNSNN 2010;
7. Chính phủ (1999), Nghị định 73/1999/NĐ-CP ngày 19/8/1998 về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao;
8. Chính phủ (2000), Nghị định 43/2000/NĐ-CP ngày 30/8/2000. quy định chi tiết và hướng dẫn thi hanh một số điều của Luật Giáo dục;
9. Chính phủ (2003), Nghị định 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003. quy định chi tiết Luật NSNN;
10. Chính phủ (2006), Nghị định 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006, quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nghĩa vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập.
11. Một số đề tài tham khảo:
- Đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính đối với hoạt động giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi” (2006). Luận án thạc sỹ của Phạm Thị Minh Việt (2006).
- Đề tài “Tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, thực trạng và giải pháp” (2009). Luận án thạc sỹ kinh tế của Đặng Thị Hạnh.
- Đề tài “ Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với các trường trung học phổ thông công lập ở tỉnh Ninh Bình” (2010) Luận án thạc sỹ kinh tế của Đỗ Thị Phương Thảo.
-Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục ở tỉnh Nghệ An” (2011). Luận án thạc sỹ kinh tế của Hồ Thị Xuân
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý ngân sách cấp huyện ở Việt Nam (lấy ví dụ ở huyện Yên Phong - tỉnh Bắc Ninh)”.
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường Đại học và cao đẳng ở Việt Nam (2007). Luận án thạc sỹ kinh tế của Học viện Tài chính.
- Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường Đại học và cao đang ở Việt Nam”. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Ngân Hà, - học viện Tài chính
- Đề tài “Đổi mới cơ chế chính sách tài chính trong quá trình xã hội hoá hoạt động giáo dục đại học tại Việt Nam”. Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Quốc Huy, trường Đại học Kinh tế quốc dân