Luận Văn Hoàn thiện chính sách trả cổ tức trong các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán ở Việt Nam

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Kể từ khi Luật doanh nghiệp ra đời, đã tạo hành lang pháp lý thông
thoáng cho các doanh nghiệp được thành lập và thực hiện các hoạt động kinh
doanh trong nền kinh tế thị trường. Mặt khác, theo chủ trương xắp xếp, đổi mới
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNNN đã làm xuất hiện
ngày càng nhiều công ty cổ phần. Những ưu việt và vai trò của loại hình công
ty này đối với nền kinh tế quốc dân là không thể phủ nhận.
Chính sách trả cổ tức là một nội dung quan trọng trong công tác quản trị
tài chính công ty.Việc trả cổ tức như thế nào sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi
ích của cổ đông và sự phát triển trong tương lai của công ty cổ phần, bởi lẽ về cơ
bản lợi nhuận sau thuế của công ty cổ phần được chia là 2 phần: Phần lợi nhuận
dành trả cho cổ đông gọi là cổ tức và phần lợi nhuận lưu giữ tái đầu tư.
Đối với các công ty cổ phần ở Việt Nam, đặc biệt là các công ty niêm yết
chứng khoán, do còn thiếu hiểu biết hoặc do chưa có một hệ thống lý luận hoàn
chỉnh về chính sách trả cổ tức phù hợp với điều kiện Việt Nam để vận dụng, cho
nên việc thực hiện trả cổ tức còn mang tính tự phát, chưa có chính sách trả cổ
tức hợp lý trong từng giai đoạn.
Trên phương diện khoa học nghiên cứu và khoa học thực nghiệm, trên thế
giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về các khía cạnh khác nhau của chính
sách cổ tức trong công ty cổ phần, như các công trình nghiên cứu về dấu hiệu
của chính sách cổ tức của các tác giả Bhattacharya (1979), Jonh và Williams
(1985), John và Lang (1991) [II, 2, Tr116]; công trình nghiên cứu ảnh hưởng
của chính sách thuế của các tác giả Brennan (1970), Black và Scholes (1974),
Rosenber và Marathe (1979), Ang&Peterson (1985) , công trình nghiên cứu
chính sách cổ tức tạo ra xung đột lợi ích của các tác giả Brickley (1983), Lang
và Litzenberger (1989), Smith và Watts (1992). Trong số đó, nổi bật nhất là
2
công trình nghiên cứu chính sách cổ tức trong điều kiện thị trường tài chính
hoàn hảo của Merton Miller và Franco Modigliani vào năm 1961.
ở Việt Nam, do Thị trường chứng khoán mới hình thành được hơn 8 năm
cộng với vai trò quản trị tài chính trong các doanh nghiệp còn rất mờ nhạt, nên
vẫn chưa có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề chính sách cổ tức của công
ty cổ phần. Tính đến nay, mới chỉ có một công trình nghiên cứu khoa học cấp
Bộ, một luận án Thạc sỹ và một số công trình nghiên cứu về chính sách cổ tức
dưới dạng các bài báo đăng trên các tạp chí chuyên ngành.
Trong bối cảnh đó, với ý nghĩa là muốn thể hiện chính kiến của mình,
mang tính chất như một quan điểm tư tưởng rõ ràng về vấn đề này, tác giả đã lựa
chọn đề tài: ‘Hoàn thiện chính sách trả cổ tức trong các công ty cổ phần niêm
yết chứng khoán ở Việt Nam” làm luận án tiến sỹ kinh tế của mình.
2. Mục đích của đề tài nghiên cứu
Đề tài sẽ nhằm vào 3 mục tiêu cơ bản :
- Thứ nhất: Hoàn thiện cơ sở lý luận và hệ thống hoá các chính sách trả cổ
tức chủ yếu trong công ty cổ phần.
- Thứ hai: Đánh giá thực trạng trả cổ tức và chính sách trả cổ tức của các
công ty cổ phần niêm yết chứng khoán ở Việt Nam trong những năm qua.
- Thứ ba: Hoàn thiện chính sách trả cổ tức và điều kiện áp dụng thích hợp
cho các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán trong điều kiện hiện nay ở Việt
Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Về đối tượng nghiên cứu: Đề tài sẽ nghiên cứu cơ sở lý luận của các chính
sách trả cổ tức trong công ty cổ phần, kinh nghiệm áp dụng của các công ty cổ
phần ở các nước có nền kinh tế thị trường phát triển; nghiên cứu thực trạng trả
cổ tức và chính sách trả cổ tức trong các công ty cổ phần có niêm yết chứng
khoán ở Việt Nam. Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách trả cổ
tức trong các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán trong điều kiện hiện nay
của Việt Nam.
3
Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Đề tài sẽ tập trung khảo sát, nghiên cứu
các công ty cổ phần niêm yết chứng khoán ở Việt Nam. Vì đối với công ty cổ
phần niêm yết, do giao dịch chứng khoán liên tục và tập trung, phạm vi ảnh hoạt
động rộng, sự công khai và tính minh bạch thông tin tốt hơn, nên mọi quyết
định của công ty cổ phần niêm yết đều có tác động nhất định đến giá cổ phần
trên thị trường. Chính vì vậy, sẽ là phù hợp hơn nếu đi nghiên cứu chính sách
trả cổ tức đối với công ty cổ phần niêm yết để có những định hướng và biện
pháp hữu hiệu cho việc hoạch định chính sách trả cổ tức tối ưu.
4. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu sẽ góp phần vào việc hoàn chỉnh hệ thống lý luận tài
chính vi mô nói riêng, lý luận về tài chính trong quá trình chuyển đổi sang cơ
chế thị trường hiện nay ở nước ta nói chung.
Về mặt thực tiễn, đề tài nghiên cứu là một sự mở đường để vận dụng
thành công và đúng đắn lý luận về chính sách trả cổ tức, giúp cho các công ty cổ
phần có những hiểu biết căn bản về những chính sách trả cổ tức và điều kiện áp
dụng thích hợp để đảm bảo hài hoà lợi ích của cổ đông và lợi ích phát triển của
công ty trong tương lai.
5. Kết cấu luận án
Luận án ngoài phần mở đầu và kết luận được chia thành 3 chương: