Tiểu Luận hóa học đại cương

2.1.1 Thuyết về cấu tạo nguyên tử theo các nhà triết học cổ Hy Lạp theo Lơxip và theo democrit:
Triết học cổ đại Hy Lạp
Hy Lạp cổ đại là một lãnh thổ rộng lớn bao gồm khu vực miền Nam bán đảo Ban – căng (thuộc Châu Âu), nhiều hòn đảo nằm trên biển Egiê và cả một vùng rộng lớn ở ven biển bán đảo Tiểu á. Yếu tố địa lý tự nhiên này tạo điều kiện cơ bản để nền nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp Hy Lạp cổ đại phát triển từ rất sớm. Quá trình lịch sử lâu đài với không ít những thăng trầm của vùng đất Hy Lạp cổ đại gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội và tư tưởng triết học của nó trong đó sự phân chia xã hội thành giai cấp, sự phân công lao động xã hội thành lao động trí óc và lao động chân tay đã dẫn tới sự hình thành một đội ngũ các nhà trí thức chuyên nghiệp chuyên nghiên cứu về khoa học, triết học. Sự xuất hiện của những trí thức khoa học và triết học trong thời kỳ này đã tạo nên một bước ngoặt lớn về nhận thức của con người, phá vỡ ý thức hệ thần thoại và tôn giáo nguyên thủy. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của nên sản xuất, những tri thức về khoa học tự nhiên phát triển mạnh, được trình bày trong hệ thống triết học – tự nhiên của các nhà triết học cổ đại, bên cạnh đó, khoa học thời bấy giờ chưa phân ngành nên các nhà triết học đồng thời cũng là các nhà Toán học, nhà Vật lý học Từ các yếu tố đó có thể khẳng định rằng, triết học Hy Lạp cổ đại ngay từ khi ra đời đã có sự gắn bó với nhu cầu thực tiễn và gắn với khoa học.
Triết học Hy Lạp cổ đại xuất hiện vào lúc xã hội này đã phát triển lên chế độ chiếm hữu nô lệ với hai giai cấp chủ yếu là chủ nô và nô lệ nên nó là hệ tư tưởng, là thế giới quan của giai cấp chủ nô thống trị, đồng thời nó còn là công cụ bảo vệ, duy trì địa vị, quyền lợi của giai cấp chủ nô, là công cụ nô dịch, đàn áp các giai cấp khác về mặt tư tưởng. Bên cạnh tính giai cấp rõ rệt đó, triết học Hy Lạp cổ đại coi trọng, đề cao vai trò của con người, coi con người là tinh hoa của tạo hóa. Do là một trong những nền triết học mở đường trong lịch sử triết học nhân loại hơn nữa các quan niệm triết học được rút ra trên cơ sở suy luận, suy đoán từ sự quan sát trực tiếp các sự kiện xảy ra trong tự nhiên, trong xã hội nên triết học Hy Lạp cổ đại mang nặng tính sơ khai, chất phác, ngây thơ. Tuy nhiên, từ trong sự khởi đầu đó, các nhà triết học sau này đã nhìn thấy ở triết học Hy Lạp cổ đại mầm mống của tất cả các kiểu thế giới quan sau này và xem nó là một đỉnh cao của triết học nhân loại. Tùy thuộc vào từng thời kỳ lịch sử, tùy từng không gian địa lý cụ thể mà triết học Hy Lạp cổ đại chia thành các trường phái và các giai đoạn phát triển khác nhau.Trong các triết gia đó tiêu biểu có Lơxip và Democrit.
Theo nhà duy vật Lơxip (thế kỉ V – TCN) cho rằng: vật chất có thể chia nhỏ dần đến những phân tử không thể chia nhỏ hơn nữa, gọi chúng là các nguyên tử. Đó là những nguyên tử của nước, không khí, đất, lửa.
Democrit:
Democrit là đại biểu xuất sắc nhất của nền triết học Hy Lạp cổ đại. Ông là học trò của Lơxip và là người kế tục tư tưởng của Lơxip về nguyên tử và phát triển nó thành một học thuyết gắn liền với tư tưởng của ông. Học thuyết nguyên tử là học thuyết phản ánh rõ nhất, tập trung nhất lập trường duy vật trong hệ thống triết học của ông. Khi giải thích nguồn gốc của thế giới và vạn vật, ông không xuất phát từ một hay nhiều dạng vật chất cụ thể, hữu hình như các nhà triết học duy vật trước đó (Talet, Pitago ) mà ông cho rằng bất kỳ sự vật nào cũng được tạo thành từ nguyên tử và chân không (khoảng không, không khí). Nguyên tử và chân không giống nhau ở chỗ chúng đều là những yếu tố tạo nên vạn vật và tồn tại vĩnh cửu nhưng chúng khác nhau ở chỗ nếu nguyên tử phân biệt, khu biệt nhau ra bằng hình dạng nhất định, là một khối đậm đặc hoàn toàn thì chân không là trống rỗng hoàn toàn và là môi trường, là điều kiện để các nguyên tử hoạt động va chạm không ngừng trong đó.
Học thuyết nguyên tử của Democrit khẳng định nguyên tử là căn nguyên, là cơ sở, nguồn gốc đầu tiên của thế giới vạn vật, cả linh hồn cũng nguyên tử tạo ra. Ông cho rằng: Vật được sinh ra và tồn tại là do các nguyên tử liên kết tạo thành, khi các nguyên tử phá vỡ liên kết thì vật mất đi, chuyển hóa thành sự vật khác. Theo ông, nguyên tử là phân tử nhỏ bé không thể phân chia được nữa, mắt thường không nhìn thấy được, nguyên tử tồn tại vĩnh viễn, không biến đổi thành cái khác. Nguyên tử vận động không ngừng trong không gian và trong quá trình đó chúng va chạm vào nhau, kết hợp với nhau sinh ra sự vật. Nguyên tử không màu, không mùi, không vị, nó tồn tại vĩnh viễn, chỉ có sự vật do nó tạo ra mới biến đổi, chuyển hóa. Khi giải thích tính đa dạng phong phú của thế giới, ông cho rằng đó là do các sự vật có sự kết hợp từ các loại nguyên tử khác nhau, số lượng các nguyên tử khác nhau và vị trí sắp xếp cấ nguyên tử khác nhau. Ông đã vận dụng những tư tưởng trên giải thích sự hình thành các vũ trụ: Các nguyên tử tồn tại khắp không gian nhưng mật độ phân bố không đều, ở chỗ có mật độ cao các nguyên tử luôn vận động tạo thành các cơn xoáy và dưới tác động của cơn xoáy, các nguyên tử to, xấu dồn vào trung tâm tạo thành Trái đất, các nguyên tử nhẹ bắn ra xa kết hợp với nhau thành các hành tinh, vì sao Những nguyên tử nhẹ hơn nữa bị bắn ra xa hơn và tạo nên bầu trời, ta thấy bầu trời hình cong là do nó tạo nên từ các nguyên tử hình cong.