Thạc Sĩ Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam

mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quá trình chuyển đổi nền kinh tế nước ta, từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung
quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, doanh nghiệp
nhà nước luôn được coi là bộ phận trọng yếu của kinh tế nhà nước, là lực lượng vật chất
quan trọng để kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân.
ở nước ta trong 20 năm đổi mới, nhất là từ sau Nghị quyết Trung ương 3 khoá IX,
hệ thống doanh nghiệp nhà nước đã được sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả và sức cạnh
tranh, đã có những đóng góp đáng kể vào GDP, tổng thu ngân sách nhà nước và thực hiện
các nhiệm vụ chính trị - xã hội khác. Tuy vậy, hệ thống doanh nghiệp nhà nước ở nước ta
vẫn còn nhiều yếu kém, sức cạnh tranh thấp, . Vì thế, trong Văn kiện Đại hội lần thứ X
của Đảng đã đưa ra chủ trương: "Tiếp tục đẩy mạnh sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả
và sức cạnh tranh của doanh nghiệp nhà nước" [18, tr.232].
Đối với tỉnh Quảng Nam, một tỉnh vừa mới được chia tách từ đơn vị hành chính
Quảng Nam - Đà Nẵng. Từ năm 1997 đến nay doanh nghiệp nhà nước của tỉnh đã có
những bước phát triển và đóng góp nhất định vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Song, các doanh nghiệp nhà nước ở Quảng Nam hầu hết là quy mô vừa và nhỏ, trừ một số
ít doanh nghiệp đang có nhiều nỗ lực để duy trì khả năng hoạt động trong điều kiện chưa
hội đủ các yếu tố của nền kinh tế thị trường, thì phần lớn các doanh nghiệp nhà nước đang
trong tình trạng sản xuất kinh doanh kém hiệu quả, cần phải có giải pháp sắp xếp, đổi mới
và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Vì thế, đề tài nghiên cứu “Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà
nước tỉnh Quảng Nam” là cần thiết và có ý nghĩa lý luận, thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đã có nhiều tác giả, nhiều nhà lý luận nghiên cứu về hiệu quả sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp nhà nước nói riêng, nghiên cứu về các giải
pháp đổi mới hoạt động của doanh nghiệp nhà nước dưới các góc độ khác nhau, tiêu biểu
như:
- Những giải pháp nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước - tác giả PGS.TSKH
Đỗ Nguyên Khoát đăng trên tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 5/2004.
- Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp nhà
nước ở nước ta hiện nay của Đoàn Ngọc Phúc, đăng trên tạp chí Khoa học Chính trị, số 6
năm 2002.
- Nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam của TS Lê Khoa,
đăng trên tạp chí Phát triển kinh tế, tháng 4/2002.
- Thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng về nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà
nước của tác giả Hồ Xuân Hùng đăng trên tạp chí Cộng sản, số 8 tháng 4/2004.
- Một số giải pháp đổi mới quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhà nước của Phạm
Đức Trung đăng trên tạp chí Quản lý nhà nước, số 11 năm 2003.
- Nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội
nhập của TS Nguyễn Đăng Nam đăng trên tạp chí Tài chính, số 1+2 năm 2003.
- Để kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay của PGS.TS Nguyễn Đình Kháng.
- Các giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả của hệ thống doanh nghiệp nhà nước ở
nước ta của GS.TS Chu Văn Cấp.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động của Công ty nhà nước trong quá trình hội nhập của TS
Nguyễn Văn Quảng đăng trên tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 2/2005.
- Nâng cao khả năng cạnh tranh - vấn đề sống còn đối với doanh nghiệp Việt Nam
tham gia AFTA của Đoàn Nhật Dũng đăng trên tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, số 281 tháng
10/2001.
- Tác động của rào cản trong cạnh tranh đối với khả năng cạnh tranh của các
doanh nghiệp Việt Nam của Đặng Thành Lê đăng trên tạp chí Nghiên cứu Kinh tế, số 304
tháng 9/2003.
- Một số quan điểm chỉ đạo bảo đảm nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp
nhà nước trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Đỗ Huy Hà đăng trên tạp chí Kinh
tế và Dự báo, số 9/2004.
Và rất nhiều công trình khác.
Tuy nhiên cho đến nay vẫn còn ít đề tài nghiên cứu một cách cụ thể và có hệ thống
về hiệu quả sản xuất kinh doanh doanh nghiệp nhà nước ở Quảng Nam dưới góc độ khoa
học kinh tế chính trị. Do đó, đề tài luận văn này không trùng lặp với các công trình, bài
viết đã công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
- Nghiên cứu thực trạng hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam
hiện nay, qua đó đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn
tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở đó, đề xuất phương hướng và giải pháp cơ bản để nâng cao
hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam đến năm 2010.
3.2. Nhiệm vụ
- Khái quát những vấn đề lý luận chung về doanh nghiệp nhà nước, hiệu quả kinh
doanh của doanh nghiệp nhà nước và sự cần thiết nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh
nghiệp nhà nước trong quá trình phát triển nền kinh tế thị trường ở nước ta nói chung và ở
Quảng Nam nói riêng.
- Đánh giá thực trạng hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam, những
kết quả và tồn tại, nguyên nhân của những thành tựu và hạn chế.
- Đề xuất quan điểm, phương hướng, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả
kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam đến năm 2010.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng
Tất cả các doanh nghiệp nhà nước ở Quảng Nam thuộc sự quản lý nhà nước của
tỉnh, có quan hệ trực tiếp và tác động ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội
của địa phương.
4.2. Giới hạn phạm vi và thời gian nghiên cứu
- Đi sâu nghiên cứu các mối quan hệ kinh tế, các định hướng chung, tổng quát, cũng
như các quan điểm . liên quan đến việc nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhà
nước, đề tài không đi vào mặt kỹ thuật, nghiệp vụ cụ thể để nâng cao hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp nhà nước.
- Phạm vi nghiên cứu là các doanh nghiệp nhà nước của tỉnh Quảng Nam có 100% vốn
nhà nước và hoạt động kinh doanh trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
- Không nghiên cứu các doanh nghiệp nhà nước hoạt động công ích cũng như các
doanh nghiệp nhà nước của Trung ương và của các tỉnh, thành phố đóng chân và hoạt động
trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
- Thời gian nghiên cứu từ 2001 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan
điểm, đường lối, chính sách, pháp luật . của Đảng và Nhà nước.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng phương pháp tổng hợp và các phương pháp phân tích thống kê để xử lý số
liệu và kết quả điều tra khảo sát thực tiễn, đặc biệt là phương pháp tổng kết thực tiễn để rút
ra các bài học kinh nghiệm.
6. Đóng góp khoa học của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các cơ
quan hữu quan của tỉnh hoạch định chính sách, giải pháp cải cách doanh nghiệp nhà nước
của tỉnh nói riêng, phát triển kinh tế - xã hội nói chung, đồng thời ứng dụng hợp lý các giải
pháp đối với các doanh nghiệp nhà nước của tỉnh Quảng Nam đang tồn tại và hoạt động.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn
gồm 3 chương, 6 tiết
Chương 1: Doanh nghiệp nhà nước và hiệu quả kinh doanh.
Chương 2: Thực trạng hoạt động và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhà
nước tỉnh Quảng Nam.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu qủa kinh doanh của doanh
nghiệp nhà nước tỉnh Quảng Nam.
Chương 1