Luận Văn Hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông

Hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông



MỤC LỤC
Lời cảm ơn ii
Danh mục chữ viết tắt iii
Danh mục bảng iv
Danh mục hình . iv

Mục lục v
PHẦN 1: MỞ ĐẦU . 1 1.1. Lý do chọn đề tài 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu . 3 1.2.1. Mục tiêu chung 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể 3 1.2.3. Đối tượng nghiên cứu 3 1.2.4. Phạm vi nghiên cứu . 3 PHẦN 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN . 4 2.1. Cơ sở lý luận 4 2.1.1. Một số khái niệm cơ bản 4 2.1.2. Đặc điểm chung của hoạt động trồng trọt trong nông nghiệp . 5 2.1.3. Vị trí và đặc điểm của đất trong nông nghiệp . 5 2.1.4. Nguyên tắc sử dụng đất trong nông nghiệp . 6 2.1.5. Hiệu quả kinh tế trong sử dụng đất nông nghiệp 7 2.1.5.1. Khái niệm và bản chất của hiệu quả kinh tế 7 2.1.5.2. Tiêu chuẩn và phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế 9 2.2. Cơ sở thực tiễn 10 2.2.1. Tài nguyên đất trên thế giới . 10 2.2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp tại Việt Nam . 11 2.2.3. Thực trạng phát triển nông nghiệp ở Tây Nguyên 13 PHẦN 3:ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 15 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 15 3.1.1. Điều kiện tự nhiên . 15 3.1.1.1. Vị trí địa lý 15 3.1.1.2. Địa hình thổ nhưỡng 15 3.1.1.3. Thời tiết, khí hậu 16 3.1.1.4. Tài nguyên nước . 17 3.1.1.5. Tài nguyên rừng, thảm thực vật 17 3.1.2. Tình hình kinh tế . 17 3.1.2.1. Nông, lâm nghiệp . 17 3.1.2.2. Chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản 18 3.1.2.3. Giao thông, thủy lợi . 18 3.1.2.4. Khuyến nông lâm . 19 3.1.2.5. Sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ 19 3.1.3. Lĩnh vực văn hóa xã hội 19 3.1.3.1. Giáo dục và đào tạo . 19 3.1.3.2. Y tế, dân số - trẻ em 20 3.1.3.3. Văn hóa xã hội 20 3.1.4. Tình hình an ninh quốc phòng 21 3.1.5. Thuận lợi và khó khăn đối với trồng trọt . 22 3.2. Phương pháp nghiên cứu . 23 3.2.1. Phương pháp chọn địa điểm nghiên cứu 23 3.2.2. Phương pháp thu thập thông tin và số liệu . 23 3.2.3. Phương pháp xử lý số liệu 24 3.2.4. Phương pháp phân tích . 25 3.2.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu . 25 3.2.5.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả phân bổ sử dụng đất 25 3.2.5.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh tế sử dụng đất 26 PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 28 4.1. Thực trạng sử dụng và phân bổ đất tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song 28 4.1.1. Thực trạng sử dụng đất tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song . 28 4.1.2. Lịch mùa vụ trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà . 30 4.2. Thông tin chung về các hộ điều tra 33 4.2.1. Thông tin về chủ hộ và tình hình trang bị phương tiện sinh hoạt 33 4.2.1.1. Nhân khẩu và lao động 33 4.2.1.2. Tình hình trang bị phương tiện sinh hoạt . 35 4.2.2. Năng lực sản xuất và tình hình trạng bị phương tiện sản xuất 36 4.2.2.1. Năng lực sản xuất của hộ 36 4.2.2.2. Tình hình trang bị phương tiện sản xuất . 38 4.3. Hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà 40 4.3.1. Hiệu quả kỹ thuật – hiệu quả phân bổ . 40 4.3.1.1. Hệ số sử dụng đất . 40 4.3.1.2. Năng suất cây trồng - Năng suất đất đai . 41 4.3.2. Hiệu quả kinh tế đất trồng cây hàng năm theo các loại cây trồng chính tính cho 1 ha. 46 4.3.2.1. Hiệu quả kinh tế . 46 4.3.2.2. Nhận xét chung về hiệu quả kinh tế của đất trồng cây hàng năm . 52 4.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh tế đất trồng cây hàng năm . 55 4.4.1. Yếu tố tự nhiên 55 4.4.2. Yếu tố kinh tế - xã hội 56 4.4.2.1. Cơ sở hạ tầng . 56 4.4.2.2. Vốn . 58 4.4.2.3. Giá – thị trường tiêu thụ . 60 4.4.2.4. Trình độ thâm canh 61 4.5. Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả kinh tế đất sử dụng cây hàng năm tại xã Thuận Hà 62 PHẦN 5: KẾT LUẬN . 63 5. Kết luận . 63 TÀI LIỆU THAM KHẢO 65 PHỤ LỤC 66



PHẦN 1 MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá. Đất là giá đỡ cho toàn bộ sự sống của con người và là tư liệu sản xuất không thể thay thế được trong ngành nông nghiệp. Đất đai vừa là tư liệu lao động, vừa là đối tượng lao động của ngành nông nghiệp. Đặc điểm đất đai ảnh hưởng lớn đến quy mô, cơ cấu và phân phối của ngành nông nghiệp. Vai trò của đất đai càng lớn hơn khi dân số ngày càng đông (nhu cầu dùng đất làm nơi cư trú), kinh tế xã hội phát triển cao, nhu cầu về đất đai ngày càng lớn điều đó đã gây ảnh hưởng lớn đến ngành nông nghiệp hiện nay. Vì vậy phải nghiên cứu, tìm hiểu quy mô, đặc điểm đất đai để bố trí cơ cấu cây trồng thích hợp nhằm phát triển sản xuất nông nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân.
Trên 40% số lao động trên thế giới đang tham gia vào hoạt động nông nghiệp, ở nước ta có khoảng 70% dân số hoạt động trong lĩnh vực này. Nông nghiệp giữ một vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế đất nước và bảo đảm an sinh xã hội, là chỗ dựa quan trọng cho kinh tế Việt Nam vươn lên sau thời kỳ suy giảm kinh tế. Với khả năng tạo ra nhiều công ăn việc làm, là nguồn thu nhập cho số đông dân cư nông thôn và đóng vai trò quan trọng giúp nền kinh tế dần ra khỏi khủng hoảng. Sản xuất nông nghiệp không những cung cấp lương thực, thực phẩm cho con người, đảm bảo nguồn nhiên liệu cho các ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng và công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm mà còn sản xuất ra những mặt hàng có giá trị xuất khẩu, tăng thêm nguồn thu ngoại tệ. Theo một nghiên cứu của Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp nông thôn cho thấy, nếu đầu tư 1% GDP vào 3 lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp thì lĩnh vực cho kết quả tăng trưởng cao nhất, tạo công bằng xã hội tốt nhất là nông nghiệp. Tuy nhiên hiệu quả của sản xuất nông nghiệp lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khí hậu, trình độ kỹ thuật canh tác, vốn, nguồn nhân lực trong đó đất đai là một trong những yếu tố quan trọng nhất. Do vậy việc sử dụng đất nông nghiệp (đặc biệt là đất trồng trọt) sao cho có hiệu quả kinh tế cao là vấn đề cần được quan tâm hàng đầu hiện nay. Trong những năm qua Đảng và nhà nước cũng đã có những chủ trương chính sách nhằm năng cao hiệu quả kinh tế sử dụng đất, tăng thu nhập cho người nông dân.
Đắk Song là một trong tám đơn vị hành chính cấp huyện trong tỉnh Đắk Nông, nằm trên quốc lộ 14, cách thị xã Gia Nghĩa 38 km về phía Bắc, cách thành phố Buôn Ma Thuột khoảng 80 km về phía Nam. Nhân dân trong huyện chủ yếu sống nhờ vào hoạt động sản xuất nông nghiệp là chính với các cây trồng chủ yếu là cà phê, hồ tiêu, khoai, sắn, rau, đậu các loại . Trong đó có xã Thuận Hà là một xã có diện tích cây trồng hàng năm lớn của huyện, với tổng diện tích gieo trồng năm 2010 là 2.461 ha chiếm 14,26% [1]. Nhưng hiện nay đời sống của người dân trong tại xã Thuận Hà còn nhiều khó khăn, tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn chiếm tỉ trọng cao, đặc biệt là sang năm 2011 khi áp dụng mức chuẩn nghèo mới 400.000 đồng/người/tháng cho khu vực nông thôn và 500.000 đồng/người/tháng cho khu vực thành thị thì xã Thuận Hà được xem là một trong những xã nghèo nhất của huyện Đắk Song với tỉ lệ nghèo 163/1024 hộ, chiếm 16,2% số hộ trong toàn xã, đời sống của nhân dân thấp, thu nhập bình quân trên đầu người là 6 triệu đồng/người/năm [2]. Tỉ lệ hộ nghèo ở đây còn nhiều là do tác động tổng hợp của nhiều nguyên như: Thiếu đất sản xuất, thiếu vốn đầu tư, cơ sở kỹ thuật hạ tầng còn yếu kém v.v , song còn một nguyên nhân cũng không kém phần quan trọng là tình trạng canh tác thấp, chưa tiếp cận được các dịch vụ, kỹ thuật tiến bộ do đó dẫn đến hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp chưa cao, chưa phát huy được hết lợi thế của xã trong sản xuất nông nghiệp. Vì vậy phải có kế hoạch sử dụng đất có hiệu quả, bền vững và nâng cao độ phì của đất nhằm tăng lợi nhuận của người nông dân trên một ha đất nông nghiệp là một điều cần thiết trong tình hình hiện nay tại xã Thuận Hà.
Xuất phát từ những vấn đề thực tế trên tôi chọn đề tài: “Hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông” để làm đề tài thực tập cuối khóa.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu chung Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể - Thực trạng trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song.
- Đánh giá được hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm của xã thuận Hà, huyện Đắk Song.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song.
1.2.3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu và tìm hiểu các vấn đề liên quan đến hiệu quả của việc sử dụng đất trồng cây hàng năm trên địa bàn xã Thuận Hà.
1.2.4. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian: + Đề tài được thực hiện từ ngày 10/3 đến ngày 15/6/ 2011.
+ Số liệu thứ cấp được thu thập trong 3 năm từ năm 2008-2010.
+ Số liệu sơ cấp được thu thập vào năm 2009 và năm 2010.
- Địa điểm: Đề tài được thực hiện tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông.
- Nội dung:
+ Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song.
+ Hiệu quả kinh tế trong sử dụng đất nông nghiệp cho việc trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song.
+ Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của việc sử dụng đất trồng cây hàng năm tại xã Thuận Hà, huyện Đắk Song.