Thạc Sĩ Hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh toàn tập

1. Lí do chọn đề tài

A- MỞ ĐẦU


1.1. Nói ngược là một biện pháp nghệ thuật được sử dụng thường xuyên trong nói năng hàng ngày cũng như trong tác phẩm văn chương và đem lại hiệu quả diễn đạt cao.
1.2. Trong sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Hồ Chí Minh, sáng tác văn học không phải là hoạt động chủ yếu. Người không có ý định xây dựng và tạo cho mình một sự nghiệp văn chương như công việc quen thuộc của người nghệ sĩ nhưng Người đã để lại cho dân tộc ta nhiều tác phẩm văn thơ có giá trị lớn về tư tưởng nghệ thuật, như tập thơ Nhật kí trong tù, Truyện và kí và nhiều áng văn chính luận . Những tác phẩm của Người có sức hấp dẫn bởi chất trí tuệ sắc sảo, kiến thức uyên bác, tình cảm mạnh mẽ, thiết tha . Đặc biệt, Người là một bậc thầy về việc lựa chọn và sử dụng ngôn từ nói chung và biện pháp nói ngược nói riêng.
1.3. Đến nay chưa thấy có một công trình nghiên cứu nào tìm hiểu hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh toàn tập một cách tỉ mỉ, toàn diện. Vì vậy đối tượng nghiên cứu này vẫn còn là vấn đề mang tính thời sự.

Với những lí do chủ yếu vừa nói, chúng tôi chọn đề tài Hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh toàn tập để nghiên cứu nhằm mục đích làm rõ thêm về biện pháp nghệ thuật nói ngược và Hồ Chí Minh đã sử dụng biện pháp nghệ thuật này như thế nào, biện pháp nghệ thuật này đã đem lại những giá trị gì cho các tác phẩm của Người. Hy vọng kết quả nghiên cứu và nguồn ngữ liệu thống kê sẽ là tài liệu tham khảo cho những ai muốn tìm hiểu hiện tượng nói ngược trong giao tiếp hàng ngày và trong văn học.

2. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hiện tượng nói ngược được Hồ Chí Minh sử dụng trong các tác phẩm của Người.

2.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về đối tượng khảo sát: Đối tượng khảo sát là cuốn Hồ Chí Minh toàn tập, nhà xuất bản Chính trị quốc gia, năm 2002.
- Về nội dung nghiên cứu: Luận văn này nghiên cứu hiện tượng nói ngược được thể hiện trong Hồ Chí Minh toàn tập về ba phương diện:
+ Phương tiện ngôn ngữ được dùng (cấu tạo hình thức, ngữ nghĩa)

+ Cơ chế của hiện tượng nói ngược (phương thức, cách thức nói ngược)

+ Hiệu quả diễn đạt của hiện tượng nói ngược.

3. Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

- Làm rõ thêm về biện pháp nghệ thuật nói ngược về ba phương diện đã trình bày ở mục 2.2
- Tìm hiểu thêm về cách sử dụng ngôn ngữ của Hồ Chí Minh

- Làm tư liệu tham khảo cho những ai nghiên cứu hiện tượng nói ngược và giảng dạy văn thơ Hồ Chí Minh.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu nói trên, người viết phải đặt ra các nhiệm vụ chính sau đây:
- Nghiên cứu những vấn đề, lí thuyết liên quan đến việc xử lí đề tài;

- Khảo sát tư liệu, phân loại tư liệu;

- Miêu tả tư liệu, tổng kết tư liệu;

- Kết luận nội dung, kết quả nghiên cứu.



MỤC LỤC


A- MỞ ĐẦU

Trang
1
1. Lí do chọn đề tài 4
2. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu 4
3. Mục đích nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu 5
4. Lịch sử vấn đề 5
5. Các phương pháp nghiên cứu 8
6. Cấu trúc của luận văn 9
B - NỘI DUNG CHÍNH 10
CHưƠNG 1: Cơ sở lí thuyết 10
1.1. Một số vấn đề lý thuyết về tu từ học 7
1.2. Một số vấn đề lí thuyết về ngữ dụng học 22
1.3. Một số vấn đề lý thuyết về từ, cụm từ tiếng việt 39
1.4. Kết luận chương 40
CHưƠNG 2: Hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh
toàn tập nhìn từ góc độ phương tiện biểu đạt

2.1. Phương tiện biểu đạt của hiện tượng nói ngược có cấu tạo là từ 60
2.2. Phương tiện biểu đạt của hiện tượng nói ngược có cấu tạo là cụm từ 54
2.3. Kết luận chương 64
CHưƠNG 3: Hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh
toàn tập nhìn từ góc độ ngữ dụng học

3.1. Phương thức nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh toàn tập 65
3.2. Hiện tượng nói ngược xét về phương diện hành vi ngôn ngữ (hành vi

ngôn ngữ thể hiện nói ngược) 74

3.3. Hiện tượng nói ngược xét theo lí thuyết hội thoại 104

3.4. Vai trò của hiện tượng nói ngược trong tác phẩm Hồ Chí Minh toàn tập 11

3.5. Kết luận chương 130

C. KẾT LUẬN 134

TÀI LIỆU THAM KHẢO 136