Tài liệu Hệ thống tài chính việt nam

Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Tài chính Phát triển Hệ thống tài chính Việt nam
Niên khóa 2006-2007 Bài đọc


HỆ THỐNG TÀI CHÍNH VIỆT NAM*


Là một chuyên gia cao cấp thuộc Uỷ ban giám sát hoạt động ngân hàng của một nước
phát triển có hệ thống tài chính dựa vào các ngân hàng rất mạnh1, ông Cải Cách - người


có rất nhiều kinh nghiệm trong cải cách hệ thống tài chính của các nền kinh tế chuyển đổi
(transition economies), từng đưa ra nhiều giải pháp hữu hiệu giúp một số nước Đông Âu
cải cách hệ thống ngân hàng thành công, được chính phủ nước này chỉđịnh dẫn đầu một
nhóm chuyên gia sang giúp Việt Nam tìm các giải pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả
hoạt động của hệ thống tài chính, góp phần đưa nền kinh tế phát triển theo đúng định
hướng mà Việt Nam đề ra.


Để có thểđề ra được những giải pháp hợp lý nhằm tư vấn cho Việt Nam, việc đầu tiên mà
ông Cải Cách và các cộng sự của mình phải làm là tìm hiểu một cách chi tiết về hệ thống
tài chính Việt Nam. Sau một thời gian làm việc cật lực được sự hỗ trợ rất tận tình của các
cơ quan chức năng Việt Nam, vào đầu năm 2005, nhóm của ông Cải Cách đã đưa một bản
báo cáo tóm tắt về hệ thống tài chính Việt Nam.


Do các nguồn lực giới hạn, nhất là về thời gian và yêu cầu của nội dung nghiên cứu, nên
nhóm của ông Cải Cách chỉ xem xét một cách tổng quát quá trình hình thành và phát triển
của hệ thống tài chính Việt Nam. Phần lớn thời gian nhóm dành cho việc xem xét cấu trúc
hệ thống tài chính Việt Nam hiện tại với bốn thành tố chính là: Thị trường tài chính, các
tổ chức tài chính, các công cụ tài chính và cơ sở hạ tầng tài chính.


1. Quá trình hình thành và phát triển của hệ thống tài chính Việt Nam


Lịch sử Việt Nam đã trải qua hơn 4.000 năm, nhưng có thể nói rằng hệ thống tài chính
Việt Nam - hệ thống tài chính do các ngân hàng đóng vai trò chủđạo bắt đầu hình thành
rõ nét từ năm 1858, năm Việt Nam trở thành một nước phong kiến nửa thuộc địa của
Pháp. Thực ra hệ thống tài chính, các phương tiện thanh toán (tiền tệ) luôn là những công
cụ không thể thiếu trong bất kỳ một nền kinh tế nào, đã tồn tại từ khi hình thành ra nước
Việt Nam. Nhưng hệ thống tài chính, thanh toán thời bấy giờ rất khác so với hiện nay.
Một sự kiện đáng chú ý nhất trong thời phong kiến liên quan đến hệ thống tài chính tiền
tệ Việt Nam là vào đầu thế kỷ 15, lần đầu tiên Hồ Quý Ly đã cho phát hành và lưu thông
tiền giấy.


Để thấy rõ quá trình hình thành và phát triển của hệ thống tài chính Việt Nam, nhóm của
ông Cải Cách đã chia ra làm ba loại hình là: ngân hàng, chứng khoán và bảo hiểm.


* Đây chỉ là một tình huống giảđịnh được xây dựng để thảo luận trong các lớp của Trường Fulbright mà


không nhắm tới hoặc đề cập đến bất kỳ một trường hợp cụ thể nào.
1 Hiện nay trên thế giới có hai trường phái về cấu trúc hệ thống tài chính. Trường phái Anh - Mỹ tài chính


trực tiếp (thông qua thị trường chứng khoán) đóng vai trò chính; trường phái Đức- Nhật, các trung gian tài
chính, nhất là các ngân hàng đóng vai trò chính.


Huỳnh Thế Du/Nguyễn Minh Kiều 1