Tài liệu Hệ thống ngân hàng

HỆ THỐNG NGÂN HÀNG


I. Ngân hàng và vai trò ngân hàng trong nền kinh tế


1) Lịch sử hình thành ngân hàng


Hoạt động ngân hàng với các nghiệp vụ truyền thống nhận tiền gửi, cho vay và
cung ứng các dịch vụ thanh toán cho khách hàng ra đời khi quan hệ ảsn xuất và trao đổi
hàng hóa đã phát triển ở mức độ cao. Quá trình hoàn thiện các nghiệp vụ ngân hàng và
ựs ra đời của một ngân hàng hoàn chỉnh kéo dài hàng nghìn năm, bắt đầu từ hoạt động
ngân hàng ơs khai vào khoảng 3.500 năm trước công nguyên.


a) Thời kỳ hoạt động của các ngân hàng ơs khai


Nghiệp vụ ban đầu của nghề kinh doanh tiền tệ là nhận giữ tiền vàng và các tài
ảsn có giá trị khác. Người gửi tiền ẽs nhận được một tờ biên lai làm căn cứ xác định
quyền ởs hữu và trả lệ phí gửi tiền.


Dần dần, người gửi tiền nhận ra rằng thay vì dùng tiền kim loại vốn khó khăn
trong việc bảo quản và vận chuyển để thanh toán, họ có thể ửs dụng các chứng nhận
gửi vàng để thanh toán. Đây là mầm mống đầu tiên của nghiệp vụ phát hành dấu hiệu
giá trị. Mặt khác, người giữ tiền cũng nhận thấy rằng, trong cùng một khoản thời gian,
có một ốs người đ n đếổi chứng thư lấy vàng, nhưng cũng có những người khác gửi
vàng vào. Sự bổ sung qua lại giữa lưu lượng gửi vào và rút ra làm xuất hiện một lượng
vàng nhàn rỗi trong kho. Điều này chứng tỏ, người giữ vàng chỉ cần dự trữ tiền mặt với
tỷ lệ nhất định so với tổng ốs tiền gửi, phần còn lại có thể ửs dụng để cho vay. Đ n
đây, các chủ thể giữ vàng này đã bắt đầu tham gia hoạt động tín dụng.


b) Từ cuối th kếỷ 15 đ n cuếối th kếỷ 18


Trong giai đoạn này ngân hàng có các đặc trưng:


 Các ngân hàng hoạt động độc lập với nhau, chưa tạo ra hệ thống tạo ự
ràng buộc lẫn nhau;


 Chức năng hoạt động của các ngân hàng đều như nhau, bao gồm việc
nhận ký thác, chi t khếấu, cho vay, phát hành giấy bạc và nhận thực hiện các dịch vụ
tiền tệ


c) Từ th kếỷ 18 đ n th kỷ 20


Trong giai đoạn này, Nhà nước bắt đầu can thiệp vào hoạt động của ngân hàng
bằng cách ban hành các đạo luật nhằm hạn ch bếớt ốs lượng ngân hàng được phép phát
hành tiền. Ở giai đoạn này, ngân hàng đã hình thành hệ thống và chia làm 2 loại:


 Các ngân hàng được phép phát hành tiền gọi là các ngân hàng phát hành;


 Các ngân hàng không được phép phát hành tiền, gọi là ngân hàng trung
gian.


d) Từ th kếỷ 20 đ n nay


Là giai đoạn hoàn thiện hoạt động của ngân hàng trung ương. Đầu th kếỷ 20, hầu
h t các nếước đều thực hiện cơ ch mếột ngân hàng phát hành. Tuy nhiên ngân hàng phát
hành vẫn còn thuộc ởs hữu tư nhân. Mãi đ n cuếộc khủng hoảng kinh t 1929 – 1933


Page 1 of 92