Thạc Sĩ Hạn chế rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ tại hệ thống Ngân hàng nông nghiệp và phát triển

Đề tài: Hạn chế rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ tại hệ thống Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam

- 3 -
MỤC LỤC
Trang
TRANG BÌA PHỤ
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU VÀ CÁC SƠ ĐỒ
LỜI MỞ ĐẦU
CHƯƠNG I: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHƯƠNG THỨC
TÍN DỤNG CHỨNG TỪ
1.1. Phương thức tín dụng chứng từ 1
1.1.1. Khái niệm và chức năng cơ bản của tín dụng chứng từ 1
1.1.2. Các thành phần trong thanh toán theo hình thức tín dụng 2
chứng từ
1.1.3. Quy trình thanh toán theo phương thức thư tín dụng 3
1.1.4. Những quy định quốc tế áp dụng trong phương thức 4
tín dụng chứng từ
1.1.5. Các loại thư tín dụng 4
1.1.6. Ưu nhược điểm của phương thức tín dụng chứng từ so 8
với các phương thức khác
1.2. Tài trợ tín dụng xuất nhập khẩu theo phương thức 10
tín dụng chứng từ
1.2.1. Tài trợ nhập khẩu 10
1.2.2. Tài trợ xuất khẩu 13
1.3. Các rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ 15
1.3.1. Rủi ro pháp lý, chính trị quốc gia 15 - 4 -
1.3.2. Rủi ro ngoại hối 15
1.3.3. Rủi ro đối tác 16
1.3.4. Rủi ro tín dụng 16
1.3.5. Rủi ro về kỹ thuật, nghiệp vụ 17
1.4. Một số kinh nghiệm hạn chế rủi ro trong phương thức 19
tín dụng chứng từ tại Ngân hàng Wachovia,N.A.,
Chi nhánh HongKong
KẾT LUẬN CHƯƠNG I 23
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VẬN DỤNG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI HỆ THỐNG No&PTNT VIỆT NAM
2.1. Tổng quan về Ngân hàng No&PTNT Việt Nam 24
2.2. Tình hình thanh toán và tài trợ tín dụng xuất nhập 25
khẩu tại hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam
2.2.1. Những thành tựu và kết quả 25
2.2.2. Những tồn tại và hạn chế 32
2.3. Hệ thống quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng 35
xuất nhập khẩu theo phương thức tín dụng chứng
từ tại NHNo&PTNT Việt Nam
2.3.1. Đối với L/C nhập khẩu 35
2.3.2. Đối với L/C xuất khẩu 41
2.4. Những rủi ro phát sinh trong phương thức tín dụng 44
chứng tại hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam
2.4.1. Rủi ro pháp lý, chính trị 44
2.4.2. Rủi ro ngoại hối 45
2.4.3. Rủi ro đối tác 47
2.4.4. Rủi ro tín dụng 48 - 5 -
2.4.5. Rủi ro về kỹ thuật, nghiệp vụ 49
2.5. Những nguyên nhân dẫn đến phát sinh rủi ro trong 54
phương thức tín dụng chứng từ tại NHNo&PTNT Việt Nam
2.5.1. Nguyên nhân khách quan 55
2.5.2. Nguyên nhân chủ quan từ NHNo&PTNT Việt Nam 56
KẾT LUẬN CHƯƠNG II 58
CHƯƠNG III: CÁC GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO
TRONG PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI NHNo&PTNT VIỆT NAM
3.1. Xu thế phát triển của nền kinh tế và của 59
NHNo&PTNT Việt Nam
3.1.1. Xu thế phát triển của nền kinh tế 59
3.2.2. Định hướng phát triển của NHNo&PTNT Việt Nam 61
3.2. Kiến nghị đối với Chính phủ 63
3.2.1. Hoàn thiện văn bản pháp lý liên quan đến hoạt động TTQT 63
3.2.2. Nâng cao vai trò của các đại sứ quán ở nước ngoài, có chính 64
sách hợp lý khuyến khích các doanh nghiệp xuất khẩu
3.2.3. Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, thường xuyên 65
tổ chức các hội chợ thương mại quốc tế
3.2.4. Phát triển mô hình kinh tế trang trại 67
3.2.5. Các chính sách bổ trợ 68
3.3. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà Nước 69
3.3.1. Xây dựng những hệ thống cảnh báo những biến động 69
bất thường về tình hình tài chính - kinh tế
3.3.2. Cần có những chính sách cho vay ngoại tệ, chính sách 71
quản lý ngoại hối, điều chỉnh tỷ giá phù hợp với từng thời - 6 -
điểm của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập hiện nay.
3.3.3. Đẩy mạnh và tăng cường chất lượng hoạt động của trung tâm 72
thông tin phòng ngừa và xử lý rủi ro của Ngân hàng Nhà nước
3.3.4. Tăng cường năng lực công tác thanh tra, phát hiện sớm 74
những sai phạm
3.4. Kiến nghị tại NHNo&PTNT Việt Nam 75
3.4.1. Xây dựng uy tín, thương hiệu Ngân hàng NHNo&PTNT 75
Việt Nam trong nước nói riêng và trên trường quốc tế nói chung
3.4.2. Phát triển nguồn nhân lực, đào tạo, nâng cao trình độ 76
nghiệp vụ của cán bộ công nhân viên nhằm đáp ứng kịp
thời cho nhu cầu cấp thiết của Ngân hàng
3.4.3. Đổi mới công nghệ và hoàn thiện quy trình nghiệp vụ 78
3.4.4. Phát triển và phòng ngừa rủi ro từ Ngân hàng đại lý 79
3.4.5. Thực hiện các biện pháp kinh doanh ngoại tệ để hạn 80
chế rủi ro tỷ giá (forward, swap, option)
3.4.6. Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu 83
3.4.7. Đề xuất trích lập quỹ dự phòng và tăng cường giám sát 85
hoạt động tài trợ tín dụng và TTQT trong hệ thống
Ngân hàng No&PTNT Việt Nam
KẾT LUẬN CHƯƠNG III 87
KẾT LUẬN 88
NHỮNG PHỤ LỤC
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Chú ý: Số trang ở mục lục sẽ không trùng với cách đánh số trang của file luận văn - 7 -
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
˜&™
CHỮ VIẾT TẮT NGUYÊN VĂN
Agribank
Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam
CBTD Cán bộ tín dụng
CNH-HĐH Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa
ICC
International Chamber of Commerce
(Phòng Thương mại quốc tế)
ISBP
International Standard Banking Practice for
the examination of documents under
documentary letter of credit
L/C
Letter Of Credit
(Thư tín dụng)
NHNo Ngân hàng Nông nghiệp
NHNo&PTNT Việt Nam
Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam
SWIFT
Society For Worldwide Interbank And
Financial Telecommunication
TCTD Tổ chức tín dụng
TTQT Thanh toán quốc tế
XNK Xuất nhập khẩu
UCP
Uniform Custom and Practice for
Documents Credits
URR
Uniform Rules for Bank- to- Bank
Reimbursement Under Documentary Credit - 8 -
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU VÀ CÁC SƠ ĐỒ HÌNH VẼ
˜&™
TÊN BẢNG BIẾU Trang
Bảng 2.1: Dư nợ ngoại tệ (quy đổi) theo ngành nghề -Năm 2007 26
Bảng 2.2: Doanh số thanh toán quốc tế giai đoạn năm 2002 – 2007 27
Bảng 2.3: Doanh số thanh toán hàng xuất khẩu theo các phương thức 28
-Năm 2007
Bảng 2.4: Doanh số thanh toán hàng nhập khẩu theo các phương thức 28
-Năm 2007
Bảng 2.5: Quan hệ Ngân hàng đại lý qua các năm 2002 – 2007 30
Bảng 2.6: Doanh số mua bán ngoại tệ giai đoạn năm 2002 – 2007 31
Bảng 2.7: Doanh số thanh toán biên giới giai đoạn năm 2002 – 2007 32
TÊN SƠ ĐỒ Trang
Sơ đồ 1.1: Quy trình thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ 3
Sơ đồ 2.1: Quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng theo phương thức 35
tín dụng chứng từ - L/C nhập khẩu
Sơ đồ 2.2: Quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng theo phương thức 39
tín dụng chứng từ - L/C nhập khẩu (tiếp theo)
Sơ đồ 2.3: Quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng theo phương thức 41
tín dụng chứng từ - L/C xuất khẩu
Sơ đồ 2.4: Quy trình thanh toán và tài trợ tín dụng theo phương thức 42
tín dụng chứng từ - L/C xuất khẩu (tiếp theo)
Chú ý: Số trang ở phần này sẽ không trùng với cách đánh số trang của file luận văn - 9 -
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Muốn phát triển kinh tế không quốc gia nào chỉ đơn thuần dựa vào sản xuất trong
nước mà bắt buộc phải quan hệ giao dịch với các nước khác. Do những khác biệt về
điều kiện tự nhiên, tài nguyên, khí hậu, thổ nhưỡng, địa hình, địa chất và nhân văn,
nền sản xuất trong nước không thể cung cấp đủ hàng hóa, dịch vụ đáp ứng nhu cầu sản
xuất và tiêu dùng của nền kinh tế. Từ đó phát sinh nhu cầu nhập nguyên vật liệu, máy
móc thiết bị, kỹ thuật, công nghệ, luôn cả hàng tiêu dùng thiết yếu mà trong nước
không sản xuất được hoặc sản xuất kém hiệu quả.
Ngược lại trên cơ sở khai thác tiềm năng và những lợi thế kinh tế vốn có, nền sản
xuất ngoài việc phục vụ tốt nhu cầu trong nước còn có thể tạo nên thặng dư để xuất
khẩu, góp phần thu ngoại tệ về cho đất nước để nhập khẩu các mặt hàng còn thiếu và
trả nợ nước ngoài
Như vậy chính yêu cầu phát triển kinh tế làm nảy sinh nhu cầu giao dịch trao đổi
hàng hóa giữa các nước. Nói cách khác hoạt động ngoại thương là yêu cầu khách quan
trong nền kinh tế.
Đất nước ta cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Trong chiến lược phát triển
kinh tế của quốc gia, xuất nhập khẩu là lĩnh vực được quan tâm hàng đầu và kim ngạch
xuất nhập khẩu không ngừng gia tăng qua mỗi năm.
Xuất nhập khẩu gia tăng kéo theo doanh số thanh toán xuất nhập khẩu qua các
ngân hàng thương mại cũng gia tăng. Các Ngân hàng thương mại không những giúp
cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hoàn tất khâu thanh toán của hoạt động ngoại
thương một cách thuận lợi mà còn hỗ trợ đắc lực cho các doanh nghiệp bằng việc tài
trợ vốn trong quá trình kinh doanh hội nhập ngày nay. - 10 -
Tuy nhiên trong giao dịch thương mại quốc tế thường gặp một số trở ngại như
không cùng ngôn ngữ, luật lệ mỗi nước khác nhau, chính sách ngoại thương cũng như
các phong tục tập quán cũng có những nét khác nhau, dẫn đến những tình huống không
lường trước được. Vì vậy, giữa các bên cần có những phương thức thanh toán phù hợp,
thuận tiện cũng như an toàn cho cả hai bên. Có rất nhiều phương thức thanh toán phổ
biến như: Chuyển tiền điện tử, nhờ thu kèm chứng từ, phương thức tín dụng chứng
từ, Trong đó, phương thức tín dụng chứng từ là phương thức được sử dụng rộng rãi,
phổ biến và có nhiều ưu điểm hơn so với các phương thức khác: như giảm bớt rủi ro
trong thanh toán ngoại thương, bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia hoạt động ngoại
thương, giúp các bên được thuận lợi hơn trong quá trình tham gia hoạt động ngoại
thương.
Nhằm hạn chế rủi ro vừa đảm bảo an toàn đồng thời đem lại lợi ích tốt nhất phục
vụ khách hàng trong hoạt động thanh toán và tài trợ xuất nhập khẩu, đề tài “Hạn chế
rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ tại hệ thống Ngân hàng No&PTNT Việt
Nam” được thực hiện. Đó cũng chính là lý do tôi chọn đề tài này làm luận văn thạc sĩ
kinh tế của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Việc nghiên cứu đề tài này nhằm đạt được các mục tiêu sau:
Thứ nhất nghiên cứu về thực trạng thanh toán quốc tế và kinh doanh ngoại tệ tại
Ngân hàng No&PTNT Việt Nam, những mặt đạt được và những mặt còn hạn chế
Thứ hai, xác định được những rủi ro trong thanh toán và tài trợ xuất nhập khẩu
theo phương thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng No&PTNT Việt Nam, từ đó khái
quát những nguyên nhân có thể tạo nên những rủi ro này.
Thứ ba, trên cơ sở xác định và phân tích những rủi ro để tìm ra những giải pháp
hạn chế rủi ro và nâng cao chất lượng trong hoạt động thanh toán và tài trợ xuất nhập - 11 -
khẩu ở cấp độ vĩ mô (Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước) nói chung và tại Ngân hàng
No&PTNT Việt Nam nói riêng.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài này chỉ nhằm xoáy vào nghiên cứu dịch vụ thanh toán và tài trợ tài chính
trong thanh toán xuất nhập khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ trong thời kỳ đổi
mới và hội nhập kinh tế quốc tế tại Ngân hàng No&PTNT Việt Nam. Người viết đứng
trên giác độ của Ngân hàng nghiên cứu về rủi ro trong thanh toán quốc tế tại Ngân
hàng No&PTNT Việt Nam
4. Phương pháp nghiên cứu:
Các phương pháp được sử dụng kết hợp trong đề tài: phân tích thực tế, thống kê,
tổng hợp, so sánh dựa trên cơ sở số liệu thống kê của Ngân hàng No&PTNT Việt Nam
Bên cạnh đó người viết nghiên cứu những kinh nghiệm từ những tình huống đã
phát sinh trên thực tế tại hệ thống Ngân hàng No&PTNT Việt Nam để từ đó rút ra
được bài học cần thiết, vận dụng trong công việc
5. Điểm nổi bật của luận văn
Mặc dù thanh toán xuất nhập khẩu và tài trợ tín dụng theo phương thức tín dụng
chứng từ không phải là vấn đề mới mẻ, đã có một số công trình nghiên cứu cũng như
tác phẩm viết về vấn đề này trước đây. Nhưng thiết nghĩ, trong bối cảnh hội nhập kinh
tế như ngày nay, hoạt động thương mại cũng như hoạt động thanh toán giữa các nước
ngày càng trở nên phổ biến và đa dạng thì việc nghiên cứu những mặt trái, những rủi ro
khi áp dụng phương thức thanh toán này là một việc làm hết sức cần thiết và cấp bách.
Luận văn cũng đã cho thấy được vị trí vai trò của NHNo&PTNT Việt Nam trong công
cuộc phát triển đất nước, đóng góp vào nhiệm vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn,
thực hiện công cuộc CNH- HĐH đất nước. Đánh giá, phân tích những rủi ro trong quá
trình thanh toán và tài trợ tín dụng xuất nhập khẩu, tìm ra nguyên nhân hạn chế những - 12 -
rủi ro này trong quá trình hoạt động của NHNo&PTNT Việt Nam cũng là phù hợp với
định hướng phát triển của nền kinh tế trong giai đoạn mới ngày nay.
6. Kết cấu luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được chia thành 3 chương:
Chương I: Lý luận cơ bản về phương thức tín dụng chứng từ.
Chương II: Thực trạng vận dụng phương thức tín dụng chứng từ tại hệ thống
Ngân hàng No&PTNT Việt Nam
Chương III: Các giải pháp hạn chế rủi ro trong phương thức tín dụng chứng từ tại
Ngân hàng No&PTNT Việt Nam.