Báo Cáo Giới thiệu chung về chế độ hưu trí

Tên đề tài

Giới thiệu chung về chế độ hưu trí


MỞ đầu


Hưu trí là chế độ cơ bản nhất trong 5 chế độ của hệ thống BHXH. Theo nghĩa chung nhất thì Chế độ hưu trí được hiểu là “chế độ bảo hiểm xã hội đảm bảo thu nhập cho người hết tuổi lao động hoặc không còn tham gia quan hệ lao động nữa”.

Còn dưới góc độ pháp luật, chế độ bảo hiểm hưu trí là tổng hợp các quy phạm pháp luật quy định về các điều kiện và mức trợ cấp cho những người tham gia BHXH, khi đã hết tuổi lao động hoặc không còn tham gia lao động.

Với quy định trong Luật BHXH, về cơ bản chế độ hưu trí đảm bảo tính kế thừa của các quy định trước đây và không có những thay đổi lớn như: Điều kiện về tuổi được nghỉ hưu (cả đối với trường hợp nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động), mức lương hưu hàng tháng. Do vậy, chế độ hưu trí nhìn chung đảm bảo tương quan về lương hưu của người nghỉ hưu trước và sau khi thực hiện Luật BHXH, không tạo nên sự chênh lệch lương hưu giữa những người nghỉ hưu có cùng tuổi nghỉ hưu, cùng điều kiện làm việc và cùng thời gian đóng BHXH, đảm bảo công bằng trong hưởng thụ.

Trong hệ thống BHXH bảo hiểm hưu trí là chế độ dành cho những người không còn tham gia quan hệ lao động nữa vì vậy chế độ này rất cần thiết và không thể thiếu được bởi bất cứ người lao động nào cũng đến lúc hết tuổi lao động nhưng họ vẫn có nhu cầu đảm bảo cuộc sống và lương hưu của họ là nguồn thu nhập chính của họ lúc này. Được hưởng trợ cấp khi về hưu là một trong những mục đích, động lực cơ bản để người lao động tham gia quan hệ BHXH.

Sở dĩ, chế độ bảo hiểm hưu trí giữ vị trí quan trọng vì đó không chỉ là vấn đề quan tâm của người lao động khi tham gia quan hệ bảo hiểm mà còn do hầu hết mọi người tham gia đều là đối tượng của bảo hiểm hưu trí. Nếu như các chế độ BHXH chỉ áp dụng cho một số đối tượng lao động nhất định như chế độ tai nạn lao động, bênh nghề nghiệp chỉ áp dụng đối với những người bị tai nạn lao động hoặc bị mắc bệnh nghề nghiệp. Chế độ hưu trí áp dụng cho hầu hết những đối tượng tham gia BHXH ngoại trừ trường hợp họ không may mắn chết khi làm việc còn lại những người tham gia BHXH khi hết tuổi đều được hưởng. theo Dự báo Dân số của Liên hợp quốc (2002) về dân số Việt Nam đến năm 2050, tỷ lệ người già (trên 60 tuổi) sẽ chiếm khoảng 25% dân số và tỷ lệ phụ thuộc của dân số già là 42%

Hơn nữa phần lớn phí đóng vào BHXH đều dành cho việc chi trả chế độ bảo hiểm hưu trí. Trong số 20% quỹ lương mà người lao động và người sử dụng lao động đóng góp vào BHXH thì có tới 16% dành cho chế độ hưu trí và tử tuất trong đó chủ yếu dành cho chế độ hưu trí. Trong thời gian tới tỷ

lệ hưu trí tử tuất tiếp tục tăng chiếm khoảng 22%tổng số lương. Hơn nữa thời gian hưởng chế độ này thường lâu dài nên nó ảnh hưởng đến người lao động nhiều hơn so với các chế độ BHXH khác. Vì thế chế độ bảo hiểm hưu trí đã góp phần cùng với chế độ BHXH khác tạo nên ý nghĩa của BHXH nói chung trên các phương diện kinh tế, chính trị, xã hội và pháp lý. Đối với người lao động là kết quả tích luỹ trong suốt quá trình làm việc, sau khi về hưu họ thấy yên tâm trong cuộc sống là chỗ dựa tinh thần giúp họ không thấy mặc cảm là gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Chế độ BH hưu trí là một chế độ chiếm vị trí vô cùng quan trọng trong hệ thống BHXH, thu hút sụ quan tâm của dông đảo người lao động, Nhà nước và toàn xã hội. Tuy nhiên qua quá trình nghiên cứu có thể thấy rằng việc thực hiện chế độ hưu trí nói riêng và BHXH nói chung thực tế tồn tại nhiều bất cập. Qua đó đưa ra một số hướng giải pháp, mong rằng trong thời gian tới cũng như về sau, BH hưu trí sẽ được hoàn thiện và thể hiện đúng vai trò của nó vì một nền an sinh vững chắc cho toàn xã hội.

Tổ chức lao động quốc tê (ILO) đã thông qua Công ước số 102 năm 1952 quy định những quy phạm tối thiểu về an sinh xã hội trong đó khuyến nghị các quốc gia thành viên phải thực hiện ít nhất 3 trong 9 chế độ được quy định trong công ước, trong đó có chế độ bảo hiểm hưu trí. Điều này chứng tỏ bảo hiểm hưu trí luôn được ILO, chính phủ các nước cũng như người lao động hết sức quan tâm.

BHXH là một trong những chính sách xã hội lớn của Đảng và Nhà nước ta. Từ bản Hiến pháp đầu tiên năm 1946 đến các Hiến pháp sau này đều khẳng định quyền hưởng bảo hiểm xã hội của người lao động. Trên cơ sở đó, Quốc hội, Chính phủ và Bộ Lao động- TBXH đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, đồng thời sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với từng thời kỳ phát triển của đất nước. Đặc biệt, khi Bộ luật Lao động được Quốc hội khoá IX thông qua ngày 23/6/1994 và có hiệu lực thi hành từ 1/1/1995, trong đó có một chương (Chương XII) quy định về bảo hiểm xã hội Chính phủ cũng đã ra Nghị định số 12/CP ngày 26/01/1995 về việc ban hành Điều lệ Bảo hiểm xã hội và Nghị định số 45/CP ngày 15/7/1995 ban hành Điều lệ Bảo hiểm xã hội đối với sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân và công an nhân dân. Đặc biệt là từ khi luật BHXH 2006 được ban hành nó không chỉ đánh dấu một mốc mới về công tác lập pháp trong lĩnh vực BHXH mà còn cải thiện chế độ hưu trí theo hướng công bằng hơn giữa các thành phần kinh tế tiến tới giai đoạn phát triển ổn định và bền vững