Sách Giáo trình về thị trường chứng khoán chứng khoán

Những dấu hiệu của một thị trường chứng khoán (TTCK) sơ khai đã xuất hiện ngay từ
thời Trung cổ xa xưa. Vào khoảng thế kỷ XV, ở các thành phố lớn của các nước phương Tây,
trong các phiên chợ hay hội chợ, các thương gia thường gặp gỡ tiếp xúc với nhau tại các quán
cafe để thương lượng mua bán, trao đổi h àng hoá. Đặc điểm của hoạt động n ày là các th ương
gia chỉ trao đổi bằng lời nói với nhau về các hợp đồng mua bán m à không có sự xuất hiện của
bất cứ hàng hoá, giấy tờ nào. Đến cuối thế kỷ XV, “khu chợ riêng” đã trở thành thị trường
hoạt động thường xuyên với những quy ước xác định cho các cuộc th ương lượng. Những quy
ước này dần dần trở thành các quy tắc có tính chất bắt buộc đối với các thành viên tham gia.
Năm 1453, ở thành phố Bruges (Bỉ), buổi họp đầu ti ên đã diễn ra tại một lữ quán của
gia đình Vanber. Trước lữ quán có một bảng hiệu vẽ hình 3 túi da - tượng trưng cho 3 loại
giao dịch: giao dịch hàng hoá, giao dịch ngoại tệ, giao dịch chứng khoán động sản.

Vào năm 1457, thành ph ố ở Bruges (Bỉ) mất đi sự phồn thịnh do eo biển Even bị lấp
cát nên mậu dịch thị tr ường ở đây bị sụp đổ v à được chuyển qua thị trấn Auvers (Bỉ). Ở đây
thị trường phát triển rất nhanh chóng. Các thị trường như vậy cũng được thành lập ở Anh,
Pháp, Đức, Mỹ.
Sau một thời gian hoạt động, thị trường không chứng tỏ khả năng đáp ứng được yêu
cầu của 3 loại giao dịch khác nhau nên đã phân ra thành nhiều thị trường khác nhau: thị
trường hàng hoá, thị trường hối đoái, thị trường chứng khoán với đặc tính riêng của từng thị
trường thuận lợi cho giao dịch của người tham gia trong đó.
Như vậy, thị trường chứng khoán được hình thành cùng với thị trường hàng hoá và thị
trường hối đoái.
Quá trình phát triển thị trường chứng khoán đã trải qua nhiều bước thăng trầm. Thời
kỳ huy hoàng nhất là vào những năm 1875 - 1913, thị trường chứng khoán phát triển mạnh
cùng với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Nhưng đến ngày 29/10/1929, ngày được gọi là “ngày
thứ năm đen tối”, đây l à ngày mở đầu cuộc khủng hoảng thị trường chứng khoán New York,
và sau đó lan rộng ra các thị trường chứng khoán Tây Âu, Bắc Âu, Nhật bản. Sau thế chiến
thứ hai, các thị trường chứng khoán phục hồi, phát triển mạnh. Nh ưng rồi “cuộc khủng hoảng
tài chính” năm 1987, một lần nữa đã làm cho các thị trường chứng khoán thế giới suy sụp,
kiệt quệ. Lần này, hậu quả của nó rất lớn và nặng nề hơn cuộc khủng hoảng năm 1929, nhưng
chỉ 2 năm sau, thị tr ường chứng khoán thế giới lại đi vào ổn định, phát triển và trở thành một
định chế tài chính không thể thiếu được trong đời sống kinh tế của những quốc gia có nền
kinh tế phát triển theo cơ chế thị trường.