Tài liệu Giáo trình tư tưởng HCM của bộ GD&ĐT

Định dạng file word, thuận tiện cho việc chỉnh sửa

Mục lục


Chương I:Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển, đối tượng,
nhiệm vụ và ý nghĩa học tập tư tưởng Hồ Chí Minh


Chương II:Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng
giải phóng dân tộc


Chương III:
Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam


Chương IV:Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, kết hợp
sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại


Chương V:Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt Nam; về
xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân

Chương VI:Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức, nhân văn, văn hóa

Chương VII: Một số vấn đề về vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí
Minh trong công cuộc đổi mới

Chương tham khảo:Tư tưởng Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau

Chương I

Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát
triển, đối tượng, nhiệm vụ và ý nghĩa học tập
tư tưởng Hồ Chí Minh

Việt Nam là một quốc gia dân tộc tự chủ từ sớm. Nền độc lập, tự chủ của Việt
Nam gắn liền với quá trình dựng nước và giữ nước trải qua hàng ngàn năm lịch sử.
Vào giữa thế kỷ XIX, thực dân Pháp tiến hành xâm lược nước ta, đánh sập thành
trì chế độ phong kiến mục ruỗng của triều đình nhà Nguyễn, biến nước ta thành thuộc
địa của Pháp, nhân dân Việt Nam bị sống trong kiếp đọa đày nô lệ.
Bắt đầu từ mùa xuân năm 1930, dưới ngọn cờ độc lập, tự do của Hồ Chí Minh, dân
tộc Việt Nam đã đoàn kết thành một khối, kiên cường chiến đấu và dựng xây đất nước,
giành được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử vĩ đại và có tính thời đại sâu sắc. Có được
những thắng lợi vĩ đại đó là nhờ Đảng và nhân dân ta được vũ trang bằng chủ nghĩa Mác -
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Trong Điếu văn của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam khoá
III lúc Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời có viết: Dân tộc ta, nhân dân ta, non sông đất
nước ta đã sinh ra Hồ Chủ tịch, người anh hùng dân tộc vĩ đại, và chính Người đã làm
rạng rỡ dân tộc ta, nhân dân ta và non sông đất nước ta1.
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng nêu rõ: Hồ Chí Minh đã đề xướng đường lối độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Sau này được đúc kết lại trong khẩu hiệu nổi
tiếng: Không có gì quý hơn độc lập, tự do2.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp khái quát: Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống lý luận
về đường lối chiến lược, sách lược của cách mạng Việt Nam . Đó là tư tưởng cách
mạng không ngừng, từ cách mạng dân tộc dân chủ tiến lên chủ nghĩa xã hội, nội dung
cốt lõi là giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội (giai cấp), giải phóng con người. Nói
ngắn gọn là độc lập dân tộc, dân chủ, chủ nghĩa xã hội; hay nói gọn hơn: độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội3.
Chủ tịch Phiđen Caxtrô Rudơ (Cuba) cho rằng: Hồ Chí Minh đã kết hợp một cách
thiên tài cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và cuộc đấu tranh vì quyền lợi quần
chúng bị bọn phong kiến và giai cấp bóc lột áp bức . Sự nghiệp giải phóng dân tộc và
sự nghiệp giải phóng xã hội là hai điểm then chốt trong học thuyết của Người1.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng đã nêu cao tư tưởng Hồ Chí
Minh và đã quyết định ghi vào Cương lĩnh và Điều lệ của mình: Đảng lấy chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động2.
Vì vậy, nghiên cứu, học tập một cách có hệ thống môn học Tư tưởng Hồ Chí
Minh trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong cán bộ, đảng viên, nhất là học sinh,
sinh viên thuộc hệ thống nhà trường của cả nước là nhiệm vụ hết sức quan trọng.

I. Nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư
tưởng hồ chí minh

Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong một gia đình sĩ phu yêu nước, ở quê hương
giàu truyền thống cách mạng, trong một đất nước sớm định hình một quốc gia dân tộc
có chủ quyền lâu đời, trong đó tinh thần yêu nước là dòng chảy chủ yếu xuyên suốt
chiều dài lịch sử.
Cuối thế kỷ XIX, đất nước ta bị rơi vào cảnh nô lệ lầm than dưới ách thuộc địa
của thực dân Pháp. Nhân dân Việt Nam đã liên tiếp nổi dậy chống lại ách thống trị của
thực dân Pháp dưới ngọn cờ của một số nhà yêu nước tiêu biểu nối tiếp nhau, song đều
lần lượt thất bại. Đám mây đen của chủ nghĩa thực dân vẫn bao phủ bầu trời Việt Nam.
Dân tộc Việt Nam rơi vào khủng hoảng đường lối cách mạng.
Giữa lúc đó, Hồ Chí Minh ra nước ngoài để học hỏi, tìm một giải pháp mới để
cứu nước, giải phóng dân tộc. Lúc này, chủ nghĩa đế quốc đã xác lập được sự thống trị
của chúng trên một phạm vi rộng lớn của thế giới. ách áp bức và thôn tính dân tộc
càng nặng, sự phản kháng dân tộc của nhân dân bị nô dịch càng tăng. Phương Đông đã
thức tỉnh. Chiến tranh thế giới lần thứ nhất bùng nổ. Cách mạng Tháng Mười Nga đã
thành công, nước Nga Xôviết đã ra đời. Quốc tế Cộng sản được thành lập. Các đảng
cộng sản đã lần lượt ra đời tại một số nước ở châu Âu, châu á .
Hồ Chí Minh đã hoạt động trong phong trào công nhân và lao động một số nước
trên thế giới; đến với nhân dân cần lao ở các nước thuộc địa đang bị chủ nghĩa thực dân
nô dịch; học tập, nghiên cứu các trào lưu tư tưởng, các thể chế chính trị; tiếp thu tư
tưởng cách mạng của chủ nghĩa Mác- Lênin; chọn lựa con đường cứu nước, giải phóng
dân tộc là con đường cách mạng vô sản; đứng về phía Quốc tế Cộng sản; tham gia Đảng
Cộng sản Pháp. Từ đó, Hồ Chí Minh càng đi sâu tìm hiểu các học thuyết cách mạng trên
thế giới, xây dựng lý luận về cách mạng thuộc địa, trước hết là lý luận cách mạng để
giải phóng dân tộc Việt Nam, xây dựng các nhân tố cách mạng của dân tộc, tổ chức và
lãnh đạo cách mạng Việt Nam tiến lên giành những thắng lợi vĩ đại vì độc lập của dân
tộc, tự do của toàn dân, v.v