Tài liệu Giáo trình tcdn

GIÁO TRÌNH TCDN


Chương 1


TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH


A. MỤC ĐÍCH CỦA CHƯƠNG


- Học sinh nắm được các nội dung cơ bản sau:


- Tiền đề ra đời, tồn tại và phát triển của Tài chính ( Nền sản xuất hàng hoá - tiền tệ
và Nhà nước ).


- Biểu hiện bên ngoài và bản chất bên trong của Tài chính.


- Chức năng của Tài chính ( Chức năng phân phối và chức năng giám đốc).


- Hệ thống tài chính nước ta hiện nay ( bao gồm các khâu: Tài chính Nhà nước, Tài
chính Doanh nghiệp, ảBo hiểm, Tín dụng, Tài chính các tổ chức xã hội và Tài chính hộ gia
đình).


- Khái niệm và nội dung của chính sách tài chính quốc gia.


B. NỘI DUNG BÀI GIẢNG (5 tiết)


I. Tiền đề ra đời, tồn tại và phát triển của Tài chính


- Cuối thời kỳ công xã nguyên thuỷ, phân công lao động xã hội đã bắt đầu phát triển,
đặc biệt là sự phân công giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp. Trong điều kiện sản xuất và
trao đổi hàng hoa đó, tiền tê đã xuất hiện.


- Cuối thời kỳ công xã nguyên thuỷ, khi chế độ tư hữu xuất hiện, xã hội bắt đầu phân
chia thành các giai cấp và có sự đấu tranh giữa các giai cấp trong xã hội. Chính sự xuất hiện
sản xuất và trao đổi hàng hoá và tiền tệ là một trong các nguyên nhân chủ yếu thúc đẩy mạnh
mẽ sự phân chia giai cấp và đối kháng giai cấp. Trong điều kiện lịch sử đó, Nhà nước đã xuất
hiện. ằBng quyền lực chính trị của mình, nhà nước là người có quyền quyết định việc in tiền,
đúc tiền và lưu thông đồng tiền, tác động đến sự v n đậộng độc l p cậủa đồng tiền và tạo ra
môi trường pháp lý cho việc tạo l p và sậử dụng các quỹ tiền tệ.


- Trong điều kiện kinh tế hàng hoá - tiền tệ, hình thức tiền tệ đã được các chủ thể
trong xã hội sử dụng vào việc tham gia phân phối sản phẩm xã hội và thu nh p quậốc dân để
tạo l p nên các quậỹ tiền tệ phục vụ cho các mục đích riêng có của mỗi chủ thể, cụ thể:


+ Thông qua các loại thuế , nhà nước đã t p trung vào tay mình mậột bộ ph n sậản phẩm
xã hội và thu nh p quậốc dân dưới hình thức tiền tệ để l p ra quậỹ Ngân sách nhà nước và các
quỹ Tài chính nhà nước khác phục vụ cho hoạt động của nhà nước và thực hiện các nhiệm vụ
phát triển kinh tê - xã hội.


+ Ở các chủ thể khác nhưở các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, các hộ gia đình: các
quỹ tiền tệ được hình thành và sử dụng cho những mục đích trực tiếp ( sản xuất hoặc tiêu
dùng ) ; bên cạnh đó các quỹ tiền tệ cũng có thể được hình thành như những tụ điểm trung
gian để tự cung ứng phương tiện tiền tệ cho những mục đích trực tiếp.


Tóm lại: Những phân tích trên cho thấy: sản xuất hàng hoá - tiền tê và nhà nước là
những tiền đề khách quan quyết định sự ra đời và tồn tại của nhà nước.