Tài liệu Giáo trình " tài nguyên đất và môi trường

MỤC LỤC​ ​ CHƯƠNG I: SỰ HÌNH THNH ĐẤT . 1
1. Phong hoá và qu trình hình thnh đất 1
1.1. Khái niệm về đất 1
1.2. Qu trình phong hố đá 2
1.2.1. Khái niệm 2
1.2.2. Cc qu trình phong hố . 2
1.2.2.1. Phong hố lý học 2
1.2.2.2. Phong hoá hoá học . 2
1.2.2.3. Phong hoá sinh học . 3
2. Qu trình hình thnh đất . 4
2.1. Khái niệm . 4
2.2. Các yếu tố hình thnh đất . 5
3. Sự phát triển của quá trinh hionh thành đất . 7
4. Các chức năng của đất 7

CHƯƠNG II: TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ĐẤT . 8
1. Đặc điểm hình thi học của đất 8
1.1. Phẫu diện đất ( trắc diện đất ) . 8
1.2. Thành phần của đất 9
1.3. Sa cấu đất ( soil texture ) 10
1.4. Cơ cấu đất (soil structure) . 12
1.5. Độ dày của đất . 13
1.6. Màu sắt của đất 13
2. Tỷ trọng và dung trọng . 14
2.1. Tỷ trọng 14
2.2. Dung trọng . 14

CHƯƠNG III: THÀNH PHẦN HOÁ HỌC VÀ SINH VẬT CỦA ĐẤT . 15
1. Các nguyên tố hoá học 15
1.1. Các nguyên tố đa lượng 16
1.2. Các nguyên tố vi lượng . 16
2. Độ chua của đất (pH đất) 16
3. Khả năng trao đổi cation ( Cation Exchange Capacity – CEC ) 17
4. Chất hữu cơ 19
4.1. Nguồn gốc chất hữu cơ 19
4.2. Chất hữu cơ và cấu trúc đất 19
5. Thành phần sinh vật học . 20

CHƯƠNG IV: CÁC TÍNH CHẤT KHÁC CỦA ĐẤT . 22
1. Keo đất và khả năng hấp phụ của đất 22
1.1. Keo đất 22
1.2. Cấu tạo của keo đất . 22
1.3. Phân loại hạt keo 23
1.4. Tính chất của keo đất . 23
2. Khả năng hấp phụ của đất . 24
3. Dung dịch đất 25
3.1. Khái niệm . 25
3.2. Nguồn gốc, thành phần và yếu tố ảnh hưởng đến dung dịch đất 26
3.2.1. Nguồn gốc 26
3.2.2. Thành phần . 26
3.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến dung dịch đất 27
4. Tính đệm của dung đất . 27
4.1. Khái niệm . 27
4.2. Các nguyên nhân gây tính đệm 27
5. Tính oxy hoá – khử của dung dịch đất . 28
5.1. Khái niệm . 28
5.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến qu trình oxy hố – khử . 29
5.3. Độ dẫn điện ( EC ) của dung dịch đất . 30

CHƯƠNG V: XÓI MỊN ĐẤT . 31
1. Khái niệm xĩi mịn đất . 31
2. Tác nhân, nhân tố và những nguyên nhân của xĩi mịn đất . 31
3. Các kiểu xĩi mịn đất . 33
4. Các yếu tố ảnh hưởng tới lượng đất bị xĩi mịn . 33
4.1. Con người 33
4.2. Yếu tố khí hậu 33
4.3. Yếu tố độ dốc 34
4.4. Tính chất đất 35
5. Những yếu tố ảnh hưởng xoi mịn do giĩ 35
6. Các biện php phịng chống xĩi mịn . 36
6.1. Phịng chống xoi mịn trn phạm vi tồn lnh thổ . 37
6.2. Phịng chống xĩi mịn trn phạm vi khu vực 37

CHƯƠNG VI: QUÁ TRÌNH LM CHẶT, LATERIT, CHUA HOÁ, MẶN HOÁ MÔI TRƯỜNG ĐẤT 39
1. Qu trình lm chặt đất . 39
1.1. Độ chặt của đất 39
1.2. Nguyên nhân 39
1.3. Các biên pháp quản lý v cải tạo đất chặt . 40
2. Qu trình laterit hố . 40
2.1 Bản chất của qu trình laterit 40
2.2. Các loại đá ong 40
2.3. Các điều kiện hình thnh đá ong 41
2.4. Các điều kiện hình thnh kết von . 41
2.5. Ảnh hưởng của đá ong và kết von lên môi trường sinh thái . 42
3. Qu trình axit hố 42
3.1. Nguyên nhân tự nhiên . 42
3.2. Nguyên nhân do tác động nhân sinh 43
4. Qu trình mặn hoá, đất mặn . 44
4.1. Khái niệm đất mặn 44
4.2. Qu trình mặn hoá, nguồn gốc và đặc điểm . 45
4.3. Cải tạo đất mặn 46
4.3.1 Ảnh hưởng của đất mặn đến sinh trưởng và phát triển của cây trồng . 46
4.3.2. Biện pháp cải tạo đất mặn 46

CHƯƠNG VII: Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG ĐẤT 48

1. Đất là một hệ sinh thái hoàn chỉnh . 48
2. Tác động của các hệ thống sản xuất đến môi trường đất . 48
3. Ô nhiễm môi trường đất . 49
3.1. Ô nhiễm ở khu công nghiệp và đô thị . 50
3.1.1. Chất thải xây dựng 50
3.1.2. Chất thải kim loại . 50
3.1.3. Chất thải khí 53
3.1.4. Chất thải hoá học và hữu cơ 53
3.2. Ô nhiễm đất do hoạt động nông nghiệp . 56
3.2.1 Ô nhiễm do phân bón . 56
3.2.2. Ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật . 57
3.2.3. Ô nhiễm đất do dầu . 57
3.3. Tính độc hại của kim loại nặng trong hệ thống đất 58
3.3.1. Tính độc hại của kim loại nặng . 58
3.3.2. Ảnh hưởng của kim loại đối với sinh vật đất 59 .

CHƯƠNG VIII: ĐẤT VÀ CÁC KHÍ NHÀ KÍNH . 65
1. Hoá học khí quyển của carbon và các hợp chất nitơ . 65
1.1. Mêtan ( CH4 ) và carbon monoxít ( CO ) 65
1.2. Các hợp chất nitơ . 67
2. Sự trao đổi các khí nhà kính giữa đất và khí quyển . 69
2.1. Khí cacbonic ( CO2 ) . 69
2.2. Trao đổi cacbon monoxit ( CO ) . 71
2.3. Trao đổi khí mêtan ( CH4 ) 73
2.4. Trao đổi dinitro oxyt (N­2O) 76
2.5. Trao đổi nitơ oxyt ( NO ) và nitơ dioxyt ( NO2) 78
2.6. Amoniac ( NH3) . 79