Tài liệu Giáo trình Lý thuyết chính sách thương mại quốc tế

MỤC LỤC

​ DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ii
MỤC LỤC iv
Chương 1 KHÁI QUÁT THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 1
1.1 Đối tượng và nội dung môn học. 1
1.1.1 Khái niệm 1
1.1.2 Đối tượng và mục đích nghiên cứu. 1
1.1.3 Nội dung nghiên cứu. 1
1.2 Tại sao các nước phải giao thương với nhau?. 2
1.3 Những nguyên tắc cơ bản trong điều chỉnh thương mại quốc tế. 2
1.3.1 Nguyên tắc tương hỗ - Réciprocity. 2
1.3.2 Nguyên tắc tối huệ quốc (Most Favoured Nation - MFN) 2
1.3.3 Nguyên tắc đãi ngộ quốc gia (National Treatment - NT) 2
1.3.4 Ưu đãi cho các nước đang phát triển. 3
1.4 Điều kiện thương mại (Term of Trade – ToT) 3
1.4.1 Khái niệm 3
1.4.2 Điều kiện thương mại tổng quát 3
1.5 Một số khái niệm khác. 4
1.5.1 Giá quốc tế. 4
1.5.2 Cân bằng mậu dịch cục bộ. 4
1.5.3 Đường cong ngoại thương. 4
1.5.4 Cân bằng mậu dịch tổng quát 5
Chương 2 CÁC LÝ THUYẾT THƯƠNG MẠI CỔ ĐIỂN 6
2.1 Thuyết trọng thương. 6
2.2 Lợi thế tuyệt đối (Absolute Advantage) 6
2.3 Lợi thế so sánh (Comparative Advantage) 7
2.4 Chi phí cơ hội (Opportunity Cost) 9
2.5 Lợi thế kinh tế nhờ quy mô (Economy of Scale) 10
Chương 3 CÁC LÝ THUYẾT HIỆN ĐẠI. 12
3.1 Chi phí cơ hội gia tăng. 12
3.2 Thuyết lợi thế tương đối Heckscher - Ohlin. 12
3.2.1 Giả định. 12
3.2.2 Lợi thế tương đối 12
3.3 Lý thuyết H-O-S. 13
3.3.1 Giá cả khác biệt được tạo ra như thế nào?. 13
3.3.2 Cân bằng tương đối và cân bằng tuyệt đối 13
3.3.3 Lý thuyết cân bằng giá cả các yếu tố sản xuất và lý thuyết H-O-S. 13
3.3.4 Kiểm chứng thực tế. 14
3.3.5 Nghịch lý Leontief 14
3.4 Lý thuyết về chu kỳ sống quốc tế của sản phẩm 14
3.4.1 Giai đoạn sản phẩm mới: 14
3.4.2 Giai đoạn sản phẩm chín mùi: 14
3.4.3 Giai đoạn sản phẩm tiêu chuẩn hóa: 14
3.5 Lợi thế cạnh tranh quốc gia - mô hình viên kim cương Michael Porter. 15
3.5.1 Nhu cầu thị trường. 15
3.5.2 Các yếu tố sản xuất 15
3.5.3 Các ngành công nghiệp liên kết và bổ trợ. 15
3.5.4 Các chiến lược, cấu trúc và tính cạnh tranh của các công ty. 15
Chương 4 THUẾ QUAN 17
4.1 Khái niệm 17
4.2 Các phương pháp đánh thuế. 17
4.3 Thuế xuất khẩu. 17
4.4 Thuế nhập khẩu. 17
4.5 Thuế suất danh nghĩa và tỷ lệ bảo hộ hữu hiệu. 17
4.5.1 Thuế suất danh nghĩa. 17
4.5.2 Tỷ lệ bảo hộ hữu hiệu. 17
4.6 Chi phí và lợi ích của Thuế quan. 18
4.6.1 Thuế quan đối với một nước nhỏ. 18
4.6.2 Thuế quan đối với một nước lớn. 20
4.6.3 Phản ứng của các doanh nghiệp. 21
Chương 5 HÀNG RÀO PHI THUẾ QUAN 22
5.1 Hạn ngạch nhập khẩu. 22
5.2 Hạn chế xuất khẩu tự nguyện (VER) 23
5.3 Biện pháp mở rộng nhập khẩu tự nguyện. 23
5.4 Quy định hàm lượng nội địa của sản phẩm 23
5.5 Cartel quốc tế. 23
5.6 Bán phá giá. 23
5.6.1 Khái niệm 23
5.6.2 Mặt tích cực của bán phá giá. 24
5.7 Trợ cấp. 24
5.8 Hàng rào kỹ thuật 25
5.9 Chính sách mua hàng của chính phủ. 25
Chương 6 LIÊN KẾT KINH TẾ VÀ CÁC ĐỊNH CHẾ QUỐC TẾ 26
6.1 Khái niệm 26
6.2 Các hình thức liên kết kinh tế quốc tế. 26
6.2.1 Khu vực mậu dịch tự do (Free Trade Area/Zone) 26
6.2.2 Liên minh về thuế quan (Customs Union) 26
6.2.3 Thị trường chung (Common Market) 27
6.2.4 Liên minh về kinh tế (Economic Union) 27
6.2.5 Liên minh về tiền tệ (Moneytary Union) 27
6.3 Liên hiệp thuế quan. 27
6.3.1 Liên hiệp thuế quan tạo lập mậu dịch. 27
6.3.2 Liên hiệp thuế quan chuyển hướng mậu dịch. 28
6.4 Các định chế thương mại quốc tế. 29
6.4.1 WTO 29
6.4.2 ASEAN 29
6.4.3 APEC 29
6.4.4 Liên minh Châu Âu. 29
6.4.5 IMF 29
6.4.6 WB 29
6.4.7 ADB 29
Chương 7 MẬU DỊCH QUỐC TẾ Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 30
7.1 Vai trò của mậu dịch quốc tế đối với các nước đang phát triển. 30
7.1.1 Bi quan. 30
7.1.2 Lạc quan. 30
7.1.3 Quan điểm của Harbenler. 30
7.1.4 Cơ hội nào cho các nước nghèo?. 30
7.2 ToT ở các nước đang phát triển. 31
7.2.1 Xu hướng suy giảm ToT và bằng chứng nghiên cứu. 31
7.2.2 Thử lý giải nguyên nhân. 31
7.3 Xuất khẩu không ổn định. 31
7.3.1 Nguyên nhân và ảnh hưởng. 31
7.3.2 Các thỏa thuận hàng hóa quốc tế. 32
7.4 Công nghiệp hóa ở các nước đang phát triển. 32
7.4.1 Chiến lược công nghiệp hóa thay thế nhập khẩu. 32
7.4.2 Chiến lược công nghiệp hóa hướng về xuất khẩu (EOI) 33
7.4.3 Công nghiệp hóa ở một số nước. 33
7.5 Các chính sách của Việt Nam 33
Phụ lục 01 Nguồn lực sản xuất và mức độ thâm dụng yếu tố sản xuất của các ngành. 34
Phụ lục 02 Ngoại thương Việt Nam 35
Phụ lục 03 Quan hệ của Việt Nam và các tổ chức, định chế quốc tế. 43
Phụ lục 04 Các hợp tác kinh tế khu vực hiện nay. 49
Phụ lục 05 Vài tổ chức kinh tế tài chính quốc tế hiện nay. 51
TÀI LIỆU THAM KHẢO 56