Tài liệu Giáo trình đào tạo Visual Basic 6.0 - FPT Software Solution

1 Mục lục

1 Mục lục 1
2 Làm quen với visual basic 6.0 9
Hình 1. 2.1 Xây dựng ứng dụng ban đầu 9
2.1.1 Viết ứng dụng ban đầu 9
2.1.2 Xây dựng tính năng Calendar 9
2.1.3 Thêm tính năng Clock . 11
Hình 2. 2.2 Các tính năng mới trong Visual basic 6.0 11
2.2.1 Khái quát vắn tắt về Visual basic 6.0 . 11
2.2.2 Khai thác thế mạnh của các điều khiển mở rộng . 12
Hình 3. 2.3 Làm việc với môi trường lập trình trong Visual basic . 12
2.3.1 Tìm hiểu các phần của IDE 12
2.3.2 Thêm và xoá các thanh công cụ trong IDE của Visual basic 13
2.3.3 Thêm các điều khiển vào hộp công cụ . 14
2.3.4 Định hướng thông qua cửa sổ form và code . 14
2.3.5 Quản lý ứng dụng với project explorer . 14
2.3.6 Cửa sổ properties . 14
2.3.7 Hiển thị IDE 14
2.3.8 Trợ giúp 15
3 Tìm hiểu Visual basic 6 16
Hình 4. 3.1 Thuộc tính phương thức và sự kiện 16
3.1.1 Đối tượng . 16
3.1.2 Thuộc tính . 16
3.1.3 Phương thức . 17
3.1.4 Sự kiện . 18
3.1.5 Mối quan hệ giữa phương thức, thuộc tính và sự kiện . 18
3.1.6 Cửa sổ Properties . 19
3.1.7 Viết chương trình sử dụng thuộc tính, phương thức và sự kiện 20
Hình 5. 3.2 Làm việc với một đề án 24
3.2.1 Định nghĩa . 24
3.2.2 Cửa sổ Project Explorer . 25
3.2.3 Tạo đề án . 25
3.2.4 Đổi thuộc tính đề án 25
3.2.5 Lưu và đặt tên đề án . 26
3.2.6 Mở đề án có sẵn . 26
3.2.7 Thêm xoá và lưu tập tin trong đề án . 27
3.2.8 Thêm điều khiển vào đề án 29
3.2.9 Tạo tệp tin EXE 30
3.2.10 Sửa đổi thuộc tính đề án . 31
Hình 6. 3.3 Làm việc với nhiều đề án 32
3.3.1 Sử dụng Project Group . 32
3.3.2 Thêm đề án vào nhóm đề án 32
3.3.3 Xoá đề án trong nhóm đề án . 33
4 Làm việc với các điều khiển . 34
Hình 7. 4.1 Các loại điều khiển 34
4.1.1 Thao tác với điều khiển . 34
Hình 8. 4.2 Các điều khiển nội tại 37
4.2.1 Nút lệnh 37
4.2.2 Hộp văn bản . 38
4.2.3 Điều khiển thanh cuộn . 38
4.2.4 Điều khiển Timer . 39
4.2.5 Điều khiển nhãn 39
4.2.6 Checkbox: . 39
4.2.7 Một số thuộc tinh thông dụng: 39
4.2.8 4.2.9 Hộp danh sách (Listbox) 39
Hình 9. 4.3 Các điều khiển M ới 40
5 Nhập môn lập trình 41
Hình 10. 5.1 Chuẩn lập trình (Coding convention) 41
5.1.1 Coding conventions . 41
5.1.2 Form design standard 46
5.1.3 Report design standard (for Crystal Report) 49
5.1.4 Database design standards 50
Hình 11. 5.2 Thiết kế trước khi viết chương trình 51
Hình 12. 5.3 Các thao tác thông dụng trong cửa sổ Code . 51
5.3.1 Soạn thảo Code 51
5.3.2 Một số chức năng tự động 52
Hình 13. 5.4 Biến hằng và các kiểu dữ liệu 52
5.4.1 Khai báo biến . 52
5.4.2 Khai báo ngầm . 52
5.4.3 Khai báo tường minh . 53
5.4.4 Khai báo biến Static 53
5.4.5 Hằng 53
Hình 14. 5.5 Hàm và thủ tục 60
Hình 15. 5.6 Cấu trúc điều khiển 61
5.6.1 Cấu trúc chọn . 61
5.6.2 Cấu trúc lặp 62
5.6.3 Làm việc với cấu trúc 63
Hình 16. 5.7 Gỡ rối chương trình 63
5.7.1 Một số giải pháp giảm lỗi 63
5.7.2 Gỡ rối . 64
Hình 17. 5.8 Bẫy lỗi 65
5.8.1 Lệnh On Error 65
5.8.2 Kết thúc bẫy lỗi 65
6 Lập trình xử lý giao diện 66
Hình 18. 6.1 Menu 66
6.1.1 Dùng trình soạn thảo menu để tạo menu . 66
6.1.2 Viết chương trình điều khiển menu . 67
Hình 19. 6.2 Hộp thoại 67
6.2.1 Thông điệp(Message box) . 67
6.2.2 Hộp nhập(Input box) 68
6.2.3 Các hộp thoại thông dụng(Common dialog) . 68
6.2.4 Hộp thoại hiệu chỉnh 69
Hình 20. 6.3 Thanh công cụ(ToolBar) 69
6.3.1 Trong ứng dụng đơn giản . 69
6.3.2 Nhúng đối tượng . 69
Hình 21. 6.4 Thanh trạng thái 69
Hình 22. 6.5 Xử lý chuột và bàn phím 70
6.5.1 sự kiện chuột 70
6.5.2 Hiệu chỉnh con trỏ chuột 70
6.5.3 Sự kiện bàn phím 70
7 Xử lý tập tin 72
Hình 23. 7.1 Mô hình FSO(File System Object model) . 72
Hình 24. 7.2 Xử lý các tập tin với các dòng lệnh và hàm I/O cổ điển . 72
7.2.1 Các kiểu truy cập tập tin . 72
Hình 25. 7.3 Các điều khiển trên hệ thống tập tin 75
7.3.1 Hộp danh sách ổ đĩa . 75
7.3.2 Hộp danh sách thư mục 75
7.3.3 Hộp danh sách tập tin . 76
Hình 26. 7.4 Điều khiển richtextbox 76
7.4.1 Phương thức loadfile . 77
7.4.2 Phương thức savefile . 77
8 Sử dụng DLL và Windows API . 78
Hình 27. 8.1 DLL và cấu trúc của Windows . 78
8.1.1 Các hộp thoại thông dụng 78
Hình 28. 8.2 WIN API 79
Hình 29. 8.3 Sử dụng API 80
8.3.1 Tìm kiếm API . 80
8.3.2 Các DLL của Windows 80
8.3.3 Gọi API 81
Hình 30. 8.4 Dùng API khai thác khả năng Multimedia 84
8.4.1 Lớp multimedia . 84
9 Thêm trợ giúp vào ứng dụng 96
Hình 31. 9.1 Thêm hỗ trợ cho Help 96
9.1.1 Thuộc tính HelpFile . 96
9.1.2 Thuộc tính HelpContextID 96
Hình 32. 9.2 Thêm hỗ trợ cho WHAT’S THIS HELP 97
9.2.1 Kích hoạt What’s This Help cho biểu mẫu . 97
Hình 33. 9.3 Cung cấp help cùng với ứng dụng 98
9.3.1 Cung cấp WinHelp . 98
9.3.2 Cung cấp HTML Help 98
10 Lập trình hướng đối tượng . 99
Hình 34. 10.1 Giới thiệu về đối tượng 99
10.1.1 Đối tượng trong VB . 100
10.1.2 Modul Lớp 100
10.1.3 Tham số tuỳ chọn . 105
10.1.4 Sự kiện của lớp 106
10.1.5 Huỷ đối tượng 107
Hình 35. 10.2 Biến đối tượng 108
10.2.1 Tạo điều khiển lúc thi hành . 108
10.2.2 Sự kiện của mảng điều khiển 109
10.2.3 Quản lý điều khiển như biến đối tượng 110
10.2.4 Khai báo biến đối tượng . 112
Hình 36. 10.3 Tập hợp 114
10.3.1 Thuộc tính Controls 114
10.3.2 Xác định điều khiển trên biểu mẫu 114
Hình 37. 10.4 Biểu mẫu MDI 117
10.4.1 Biểu mẫu con (Child Form) 117
10.4.2 Tạo Instance của biểu mẫu . 117
10.4.3 Xác định biểu mẫu . 118
10.4.4 Tạo danh sách cửa sổ 118
11 Công cụ trong VB6 . 120
Hình 38. 11.1 ADD-INS 120
Hình 39. 11.2 Các công cụ trong ADD-INS . 120
11.2.1 Trình cài đặt ứng dụng 120
11.2.2 Trình đối tượng dữ liệu tự động 120
11.2.3 Trình xây dựng dữ liệu tự động . 121
11.2.4 Trình thiết kế Add-ins tự động 122
11.2.5 Trình thiết kế tự động . 122
11.2.6 Tiện ích xây dựng lớp . 123
11.2.7 Trình tạo thanh công cụ tự động . 123
Hình 40. 11.3 Trình đóng gói và triển khai ứng dụng 124
11.3.1 Phát hành ứng dụng 124
11.3.2 Trình đóng gói và triển khai ứng dụng . 124
11.3.3 Mở trình đóng gói và triển khai trong VB 124
11.3.4 Mở trình đóng gói và triển khai như một ứng dụng độc lập 124
11.3.5 Thi hành Wizard dưới chế độ silent . 125
11.3.6 Setup toolkit 125
Hình 41. 11.4 Bài tập 126
12 Những khái niệm cơ bản về CSDL . 127
Hình 42. 12.1 Cơ sở dữ liệu là gì? 127
12.1.1 Bộ máy (Engine) cơ sở dữ liệu là gì? . 127
12.1.2 Bản và trường 128
12.1.3 Recordset là gì ? 129
12.1.4 Các kiểu cơ sở dữ liệu . 129
12.1.5 Tạo lược đồ cơ sở dữ liệu 130
12.1.6 Dùng Visual Basic để tạo một cơ sở dữ liệu 130
12.1.7 Các mối quan hệ 140
12.1.8 Chuẩn hoá . 141
Hình 43. 12.2 Sử dụng cửa sổ xem dữ liệu 143
Hình 44. 12.3 Tạo trình thiết kế môi trường dữ liệu . 145
12.3.1 Tạo một giao diện người sử dụng với thiết kế DATAENVIRONMENT 146
Hình 45. 12.4 Sử dụng điều khiển dữ liệu để tạo giao diện người sử dụng . 147
12.4.1 Kết nối với một cơ sở dữ liệu và làm việc với các mẩu tin 148
12.4.2 Tạo một giao diện người sử dụng cơ bản 150
12.4.3 Thao tác trên các mẩu tin thông qua điều khiển ADO Data 151
12.4.4 Các thuộc tính quan trọng khác của điều khiển ADO DATA . 155
Hình 46. 12.5 Tổng kết 156
Hình 47. 12.6 Hỏi và Đáp 157
13 Các đối tượng truy cập dữ liệu . 158
Hình 48. 13.1 Sử dụng mô hình đối tượng DAO . 158
13.1.1 Lập trình với đối tượng . 160
13.1.2 Sử dụng điều khiển DAO Data . 160
13.1.3 Sử dụng thuộc tính Connect của điều khiển DAO Data để truy cập nguồn dữ liệu bên ngoài 160
Hình 49. 13.2 Sử dụng DAO để làm việc với dữ liệu 161
13.2.1 Dùng đối tượng DataBase để kết nối với một CSDL . 161
13.2.2 Sử dụng đối tượng Recordset . 162
13.2.3 Chỉ ra các tuỳ chọn cho Recordset . 163
Hình 50. 13.3 Sử dụng đối tượng Field để thao tác với các trường . 163
Hình 51. 13.4 Sửdụng các phương thức duyệt với đối tượng Recorset 164
13.4.1 Sử dụng BOF và EOF để duyệt qua Recordset . 164
13.4.2 Dùng BOF và EOF để xác định một Recordset có rỗng hay không . 164
13.4.3 Dùng thuộc tính RecordCout để xác định số mẩu tin trong một recordset . 165
13.4.4 Dùng phương thức Edit để sửa đổi giá trị trong một mẩu tin . 165
13.4.5 Sử dụng phương thức AddNew và Update để tạo mẩu tin mới 166
13.4.6 Sử dụng AppendChunk để nối dữ liệu vào một trường nhị phân 167
13.4.7 Sử dụng phương thức Close để đóng Recordset . 168
Hình 52. 13.5 Tìm kiếm dữ liệu trong Recordset và bảng 168
13.5.1 Sử dụng phương thức Find để định vị mẩu tin trong một recordset . 168
13.5.2 Sử dụng phương thức Seek để thi hành tìm kiếm theo chỉ mục . 169
13.5.3 Lặp qua suốt tập hợp Indexes của TableDef . 170
13.5.4 Sử dụng thuộc tính Bookmark để ghi nhớ vị trí trong một Recordset 171
13.5.5 sử dụng tập hợp Errors và đối tượng Error để xử lý lỗi 171
Hình 53. 13.6 Tạo đối tượng để thao tác trên cấu trúc của một CSDL . 172
13.6.1 Tạo một CSDL 172
13.6.2 Sử dụng đối tượng TableDef để thao tác với bảng . 173
Hình 54. 13.7 Làm việc với tài liệu và nơi chứa CSDL . 178
Hình 55. 13.8 Tạo và sử dụng các thuộc tính hiệu chỉnh của đối tượng DataBase . 179
Hình 56. 13.9 Tổng kết 180
Hình 57. 13.10 . Hỏi và đáp 181
14 Thiết lập báo cáo và Xuất thông tin 182
Hình 58. 14.1 Sử dụng thiết kế DataReport . 182
14.1.1 Thiết kế với DataReport . 183
14.1.2 Xem và xuất DataReport 185
Hình 59. 14.2 Sử dụng Microsoft Access để làm báo cáo 185
14.2.1 Thi hành báo cáo của Access từ Visual Basic . 185
Hình 60. 14.3 Sử dụng Crystal report để lập báo cáo 190
14.3.1 Cài đặt Crystal Reports 190
14.3.2 Dùng Crystal Reports tạo báo cáo 191
14.3.3 Thi hành báo cáo trong ứng dụng với điều khiển ActiveX của Crystal Reports 193
14.3.4 Sử dụng bản mới hơn của Crystal Reports 193
15 ODBC và các đối tượng dữ liệu từ xa 194
Hình 61. 15.1 Định cấu hình và sử dụng ODBC 194
15.1.1 Kiến trúc của ODBC . 194
15.1.2 Tạo nguồn dữ liệu 194
15.1.3 Truy cập nguồn dữ liệu với điều khiển DAO DATA và ODBCDIRECT 197
Hình 62. 15.2 Truy cập dữ liệu dùng điều khiển dữ liệu từ xa 198
15.2.1 Sử dụng RDC 198
Hình 63. 15.3 Sử dụng RDO trong chương trình 199
15.3.1 Quy định thuộc tính bộ máy cơ sở dữ liệu dùng đối tượng RDOENGINE 200
15.3.2 Truy cập môi trường đối tượng rdoEnvironment . 200
15.3.3 Thiết lập kết nối dùng đối tượng rdoConnection 201
15.3.4 Đáp ứng sự kiện trong RDO 203
Hình 64. 15.4 Tạo kết nốI với trình thiết kế uerconnecttion . 204
Hình 65. 15.5 Truy cập truy vấn với trìng thiết kế UserConnection 206
15.5.1 Gọi thủ tục chứa sẵn trong một trình thiết kế UserConnection 206
15.5.2 Dùng Microsotf Query để xây dựng chuỗi SQL trong trình thiết kế UserConnection. 208
Hình 66. 15.6 Sử dụng dữ liệu với đối tượng rdorerultset 209
Hình 67. 15.7 Thi hành truy vấn với đối tượng rdoQuery . 209
16 Truy cập cơ sở dữ liệu với lớp 211
Hình 68. 16.1 Làm việc với lớp và đối tượng . 212
16.1.1 Tạo cây phân nhánh lớp với tiện ích xây dựng lớp 212
16.1.2 Sử dụng biểu mẫu như lớp 216
Hình 69. 16.2 Tạo Intance bội cho biểu mẫu 218
16.2.1 Sử dụng lớp và đối tượng trong truy cập cơ sở dữ liệu 218
Hình 70. 16.3 Tạo các lớp cần sử dụng dữ liệu . 221
16.3.1 Tạo lớp xuất dữ liệu . 223
16.3.2 Triển khai lớp thành Active Server 224
Hình 71. 16.4 Tổng kết 229
17 Truy cập dữ liệu từ xa 230
Hình 72. 17.1 Client / Server và các thành phần . 230
17.1.1 Cấu trúc Cilent/Server Three- Tier . 230
Hình 73. 17.2 251
18 Đối tượng dữ liệu ActiveX 252
Hình 74. 18.1 Xây dựng ứng dụng Visual basic với ADO 252
18.1.1 Tìm hiểu cấu trúc OLE DB / ADO . 252
18.1.2 Cài đặt và thiết lập tham chiếu đến ADO trong ứng dụng Visual basic . 253
18.1.3 Sử dụng ADO với các thư viện đối tượng truy cập dữ liệu khác 254
18.1.4 Dùng đối tượng connection của ADO để kết nối với nguồn dữ liệu 254
18.1.5 Làm việc với con trỏ 255
18.1.6 Khoá bản ghi trong ADO . 257
18.1.7 Sử dụng đối tượng Recordset của ADO để thao tác với dữ liệu 257
18.1.8 Tạo Recordset ngắt kết nối 258
Hình 75. 18.2 Sử dụng dịch vụ dữ liệu từ xa của ADO 259