Tài liệu Giáo Trình Bài Tập Kỹ Thuật Lập Trình

LỜI MỞ ĐẦU

Khi bắt đầu làm quen với ngôn ngữ lập trình – Cụ thể là ngôn ngữ C – Sinh Viên thường

gặp khó khăn trong việc chuyển vấn đề lý thuyết sang cài đặt cụ thể trên máy. Sách

“Giáo Trình Bài Tập Kỹ Thuật Lập Trình” nhằm cung cấp cho các Học Sinh - Sinh

Viên Trường CĐ Công Nghệ Thông Tin Tp. Hồ Chí Minh hệ thống các bài tập, những

kỹ năng thực hành cơ bản và nâng cao về ngôn ngữ lập trình C. Cuốn sách này được

xem như tài liệu hướng dẫn từng bước cho Học Sinh - Sinh Viên của Trường trong việc

học và áp dụng kiến thức lý thuyết trên lớp một cách thành thạo và sâu rộng.

Giáo trình được chia thành 10 chương theo từng nội dung kiến thức, kèm theo Các đề

thi mẫu và 1 phụ lục hướng dẫn viết chương trình, chuẩn đoán lỗi và sửa lỗi. Mỗi

chương gồm 2 phần:

Phần lý thuyết: được tóm tắt ngắn gọn với đầy đủ ví dụ minh hoạ kèm theo.

Phần bài tập: với nhiều bài tập được chia làm hai mức độ cơ bản và luyện tập

nâng cao, bài tập có đánh dấu * là bài tập khó dành cho sinh viên luyện tập thêm.

Phần kết luận: Tóm tắt nội dung và các thao tác mà sinh viên cần nắm hay

những lưu ý của chương đó.

Trong quá trình biên soạn, chúng tôi đã cố gắng trích lọc những kiến thức rất cơ bản,

những lỗi hay gặp đối với người mới lập trình. Bên cạnh đó chúng tôi cũng bổ sung

thêm một số bài tập nâng cao để rèn luyện thêm kỹ năng lập trình.

Tuy nhiên, chủ đích chính của giáo trình này là phục vụ cho một môn học nên chắc chắn

không thể tránh khỏi những thiếu sót, vì thế, rất mong nhận được những góp ý quý báu

của các thầy cô, các đồng nghiệp và các bạn Học Sinh – Sinh Viên để giáo trình này

ngày càng hoàn thiện hơn.

Chân thành cảm ơn.




MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU .1

LỊCH TRÌNH THỰC HÀNH 2

CHƯƠNG 1

LƯU ĐỒ THUẬT TOÁN (FLOWCHART) .3

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 3

Khái niệm .3

Phương pháp duyệt .3

Các ký hiệu 3

Các cấu trúc điều khiển cơ bản 4

Cấu trúc tuần tự 4

Cấu trúc lựa chọn 5

Cấu trúc lặp . 6

Các ví dụ 8

II. BÀI TẬP . 11

II.1. Bài tập cơ bản 11

II.2. Bài tập luyện tập và nâng cao .12

KẾT LUẬN 12

CHƯƠNG 2

CẤU TRÚC ĐIỀU KHIỂN .13

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 13

Các ký hiệu 13

Các kiểu dữ liệu cơ bản trong C .13

Bảng ký hiệu các phép toán 14

Các hàm cơ bản .15

Cấu trúc rẽ nhánh .15

Cấu trúc if 15

Cấu trúc if else 16

Cấu trúc lựa chọn switch 16

Cấu trúc lặp .18

for 18

while 19

do while . 20

break và continue 20

break 20

continue . 21

II. BÀI TẬP . 21

Phương pháp chạy tay từng bước để tìm kết quả chương trình .21

Bài tập cơ bản .23

Cấu trúc if / if else và switch 23

Cấu trúc lặp . 25

Bài tập luyện tập và nâng cao 29

KẾT LUẬN 30

CHƯƠNG 3

HÀM CON 31

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 31.

Khái niệm .31

Ví dụ .31

Cấu trúc một chương trình C .33

Khối khai báo 33

Hàm chính (main()) . 33

Các hàm con 33

Nguyên mẫu hàm . 33

Cách xây dựng một hàm con 34

Kiểu dữ liệu của hàm . 34

Tham số . 34

Tên hàm . 35

Ví dụ 35

II. BÀI TẬP . 37

Bài tập cơ bản .37

Bài tập luyện tập và nâng cao 39

KẾT LUẬN 39

CHƯƠNG 4

MẢNG MỘT CHIỀU 41

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 41

Khái niệm .41

Khai báo mảng .41

Truy xuất phần tử của mảng 42

II. BÀI TẬP . 43

Một số kĩ thuật cơ bản .43

Kĩ thuật đặt cờ hiệu . 43

Kĩ thuật đặt lính canh 44

Bài tập cơ bản 45

Nhập xuất mảng một chiều 45

Tìm kiếm trên mảng một chiều 46

Đếm – Tần suất 47

Tính tổng – Trung bình có điều kiện . 48

Sắp xếp 49

Xoá . 50

Chèn . 50

Tách / ghép mảng 51

Bài tập luyện tập và nâng cao .53

KẾT LUẬN 56

CHƯƠNG 5

CHUỖI KÝ TỰ .57

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 57

Khái niệm .57

Khai báo chuỗi .57

Các thao tác trên chuỗi .57

Nhập chuỗi 57

Xuất chuỗi 58

Các hàm thư viện (string.h) . 58

Ví dụ 60

II. BÀI TẬP . 60

Bài tập cơ bản 60

Bài tập luyện tập và nâng cao .62

III. KẾT LUẬN 63

CHƯƠNG 6

MẢNG HAI CHIỀU .64

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 64

Khái niệm .64

Khai báo mảng .64

Truy xuất phần tử của mảng 64

Ma trận vuông và các khái niệm liên quan 65

Khái niệm 65

Tính chất của ma trận vuông . 65

II. BÀI TẬP . 66

II.3.

Một số kĩ thuật cơ bản .67

Bài tập cơ bản .69

Bài tập nhập xuất 69

Bài tập tính tổng 69

Bài tập tìm kiếm . 70

Bài tập đếm 70

Bài tập sắp xếp 71

Bài tập Thêm – Xoá – Thay thế . 72

Bài tập luyện tập và nâng cao 73

KẾT LUẬN 77

CHƯƠNG 7

KIỂU DỮ LIỆU CÓ CẤU TRÚC 78

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 78

Khái niệm .78

Định nghĩa kiểu dữ liệu 78

Khai báo .79

Truy xuất 80

Ví dụ minh hoạ 81

Mảng cấu trúc 82

Nguyên tắc viết chương trình có mảng cấu trúc .82

II. BÀI TẬP . 91

Bài tập cơ bản 91

Bài Tập Luyện Tập 92

III. KẾT LUẬN 96

CHƯƠNG 8

TẬP TIN .97

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 97

Khái niệm .97

Thao tác với tập tin .97

Khai báo 97

Mở tập tin 97

Các hàm đọc ghi nội dung tập tin 98

Đóng tập tin . 99

Các thao tác khác trên tập tin . 99

Ví dụ minh hoạ 99

Các ví dụ minh hoạ 100

Tập tin văn bản 100

Tập tin nhị phân 102

II. BÀI TẬP . 103

Bài tập cơ bản 103

Bài tập luyện tập và nâng cao .105

KẾT LUẬN 108

CHƯƠNG 9

ĐỆ QUI .109

TÓM TẮT LÝ THUYẾT 109

Khái niệm .109

Phân loại đệ qui .109

Đệ qui tuyến tính . 109

Đệ qui nhị phân . 110

Đệ qui phi tuyến 112

Đệ qui hỗ tương . 113

Tìm hiểu cách hoạt động của hàm đệ qui 114

Ví dụ .115

II. BÀI TẬP . 116

II.1. Bài tập cơ bản 116

II.2. Bài tập luyện tập và nâng cao .117

KẾT LUẬN 117

CHƯƠNG 10

LẬP TRÌNH THEO PHƯƠNG PHÁP PROJECT .118

MỤC TIÊU . 118

PHƯƠNG PHÁP . 118

Tạo một project mới .118

Mở project có sẵn 118

Một số lưu ý .119

II.4. Ví dụ minh hoạ 119

III.

BÀI TẬP 123

PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

ĐỀ THI MẪU .124

HƯỚNG DẪN VIẾT CHƯƠNG TRÌNH TRÊN MÔI

TRƯỜNG BORLAND C++ 3.1 (BC31) .133

I.CÀI ĐẶT BC3.1 . 133

II. CÁC BƯỚC VIẾT CHƯƠNG TRÌNH . 138

Chuẩn bị viết chương trình . 138

Các phím chức năng chính 138

Viết chương trình . 139

Biên dịch và sửa lỗi . 139

Một số lỗi thường gặp . 140

Debug 143

Các thao tác liên quan đến cửa sổ Watch . 145

TÀI LIỆU THAM KHẢO .146

MỤC LỤC . i