Thạc Sĩ Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn Huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trường Đại học Kinh
tế - Đa ̣i ho ̣c Quốc gia Hà Nô ̣i.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học Kinh
tế, đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình ho ̣c tâ ̣p.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến ts. Trần Thị Lan Hương đã dành rất
nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận
văn tốt nghiệp.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện
luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót , rất mong nhận được
những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.
MỤC LỤC

DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT i
DANH MỤC CÁC BẢNG . iii
MỞ ĐẦU . 1
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN,
THỰC TIỄN VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG Ở NÔNG
THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỲNH LƯU, TỈNH NGHỆ AN 4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài. 4
1.2. Vấn đề việc làm và giải quyết việc làm cho lao đông nông thôn . 7
1.2.1. Định nghĩa về việc làm và giải quyết việc làm . 7
1.2.2. Đặc điểm cơ bản của lực lượng lao động ở nông thôn . 10
1.2.3. Phân loại việc làm cho lao động nông thôn . 12
1.2.4. Nội dụng giải quyết việc làm cho lao động cho lao động nông thôn . 15
1.2.5. Ý nghĩa của giải quyết việc làm cho lao động nông thôn 18
1.2.6. Tiêu chí đánh giá và những nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm
cho lực lượng lao động . 20
1.3. Cơ sở thực hiện về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. 25
1.4. Bài học kinh nghiệm về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn qua một
số tỉnh 27
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 33
2.1. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng 33
2.1.1. Địa điểm thực hiện nghiên cứu 33
2.1.2. Công cụ được sử dụng 33
2.1.3. Mô tả phương pháp tính toán ngoài tài liệu, lựa chọn đơn vị phân tích . 34
2.2. Phương pháp thu thập xử lý số liệu. . 34
Chương 3: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG
NÔNG THÔN Ở HUYỆN QUỲNH LƯU, TỈNH NGHỆ AN . 36
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới việc làm và giải quyết
việc làm cho người lao động ở nông thôn huyện Quỳnh Lưu . 36
3.1.1. Vị trí địa lý – kinh tế. . 36
3.1.2. Điều kiện về tài nguyên đất, nước, khoáng sản và tài nguyên biển của
huyện Quỳnh Lưu . 39
3.1.3. Nguồn nhân lực của huyện Quỳnh Lưu 42
3.2. Thực trạng việc làm của lao động nông thôn huyện Quỳnh Lưu. 44
3.2.1.Phân tích tình hình quy mô và cơ cấu của lực lượng lao động của huyện
Quỳnh Lưu 44
3.2.2. Đánh giá về công tác giải quyết việc làm cho lao động ở huyện Quỳnh
Lưu 47
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP NHẰM GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO
ĐỘNG Ở NÔNG THÔN HUYỆN QUỲNH LƯU, TỈNH NGHỆ AN 69
4.1. Những vấn đề đặt ra trong giải quyết việc làm cho người lao động ở nông
thôn huyện Quỳnh Lưu 69
4.1.1. Giải quyết việc làm cho người lao động ở nông thôn và quá trình đô thị
hóa . 69
4.1.2. Nâng cao trình độ cho người lao động ở nông thôn để đáp ứng yêu cầu
của quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế. . 70
4.1.3. Cải thiện kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội và trình độ khoa học công nghệ
trong nông nghiệp, nông thôn huyện Quỳnh Lưu để đáp ứng yêu cầu phát triển
sản xuất, tạo mở việc làm cho người lao động. 72
4.1.4. Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn phải được đặt lên vị trí hàng
đầu trong các vấn đề KT–XH nói chung, vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông
thôn nói riêng . 74
4.2. KIẾN NGHỊ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU GIẢI QUYẾT VIỆC
LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN HUYỆN QUỲNH LƯU, TỈNH
NGHỆ AN 74
4.2.1. Kiến nghị 75
4.2.2. Giải pháp nhằm giải quyết việc làm cho người lao động ở nông thôn
huyện Quỳnh Lưu . 78
4.2.3. Giải quyết việc làm cho người Lao động nông thôn qua chương trình xúc
tiến việc làm quốc gia. . 86
4.2.4. Các giải pháp nhằm khắc phục những khó khăn, hạn chế và nâng cao chất
lượng nguồn lao động ở nông thôn. . 92
Kết Luận 96
Danh mục tài liệu tham khảo. . 98
i

DANH MỤC NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 ATLC – SSCĐ An toàn làm chủ, sẵn sàng chiến đấu
2 BCĐ Ban chỉ đạo
3 BCH Ban chi hội
4 CNH Công nghiệp hóa
5 DL Du lịch
6 DN Doanh nghiệp
7 ĐSVH Đời sống văn hóa
8 DV Dịch Vụ
9 GCNQSĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
10 GDP Tổng thu nhập quốc dân
11 GT Giá trị
12 HĐH Hiện đại hóa
13 HTX Hợp tác xã
14 ILO Tổ chức lao động quốc tế
15 KH Kế hoạch
16 KT Kinh tế
17 LĐTBXH Lao động thương binh xã hội
18 LH Liên hiệp
19 LLLĐ Lực lượng lao động
20 MTQG Mặt trận Quốc Gia ii

21 NQ Nghị quyết
22 NTM Nông thôn mới
23 NXB Nhà xuất bản
24 PCCCR phòng cháy chữa cháy rừng
25 PTTH Phổ thông trung học
26 QĐND Quân đội nhân dân
27 THCS Trung học cơ sở
28 THPT Trung học phổ thông
29 TM Thương mại
30 TNHH Trách nhiệm hữu hạn
31 TX Thị xã
32 UBND Ủy ban nhân dân
33 USD Đô la Mỹ
34 WTO Tổ chức thương mại thế giới
35 XDNTM Xây dựng nông thôn mới
36 XH Xã hội
37 XHCN Xã hội chủ nghĩa
38 XKLĐ Xuất khẩu lao động iii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Lao động làm việc trong ngành kinh tế tại thời điểm 1/7 hàng
năm, phân theo ngành kinh tế. 38
Bảng 3.2: Qui mô dân số và lực lượng lao động Quỳnh Lưu 44
Bảng 3.3: Cơ cấu lực lượng lao động ở nông thôn huyện Quỳnh Lưu
theo nhóm tuổi 45
Bảng 3.4: Cơ cấu lực lượng lao động ở nông thôn huyện Quỳnh Lưu
theo trình độ kỹ thuật 46
Bảng 3.5: Thất nghiệp của lực lượng lao động huyện Quỳnh Lưu. . 60
Bảng 3.6: lực lượng lao động của huyện Quỳnh Lưu phân theo trình độ . 61
Bảng 4.1: Sự thay đổi giá trị sản xuất và cơ cấu lao động của huyện Quỳnh
Lưu 71



1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc làm là một trong những vấn đề xã hội mang tính toàn cầu và là một
trong những vấn đề được đặt lên hàng đầu trong các quyết sách phát triển
kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia trên con đường phát triển bền vững. Vì vậy,
việc tạo điều kiện cho người lao động có việc làm nhằm phát huy được tiềm
năng lao động, nguồn lực to lớn của đất nước cho sự phát triển kinh tế - xã
hội, đồng thời là hướng đi cơ bản để thực hiện xóa đói, giảm nghèo có hiệu
quả, là cơ sở để cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân, góp phần giữ
vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, tạo ra động lực mạnh mẽ thúc
đẩy sự nghiệp đổi mới đất nước.
Vì vậy có việc làm đối với lực lượng lao động nước ta nói chung và lực lượng lao
động nông thôn huyện Quỳnh Lưu nói riêng là một vấn đề vô cùng quan trọng. Cho
đến nay, lao động nông thôn vẫn chiếm đại đa số dân cư cả nước, theo báo cáo của
Tổng cục thống kê (1/7/2014), cả nước có 69,3 triệu người từ 15 tuổi trở lên, trong
đó có 70,2% lao động nước ta tập trung ở khu vực nông thôn. Số người thiếu việc
làm của cả nước tính đến 1/7/2014 là 1140,2 nghìn người, trong đó trên 86,3% số
người thiếu việc làm đang sinh sống ở nông thôn. Sau nhiều năm nỗ lực thực hiện
các chương trình giải quyết việc làm nông thôn, điển hình như Chương trình phát
triển nông nghiệp và nông thôn; Chương trình đầu tư trong nước, đầu tư nước
ngoài, phát triển công nghiệp và dịch vụ; Chương trình phát triển các vùng kinh tế
trọng điểm; Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ; Chương trình đầu tư
phát triển các cơ sở đào tạo cho lao động nông thôn; Chương trình xây dựng nông
thôn mới , nhưng những kết quả giải quyết việc làm nông thôn vẫn không được
cải thiện rõ rệt. Tình trạng thừa lao động ở địa phương này nhưng thiếu nguồn cung
lao động ở địa phương khác tiếp tục diễn ra, sức ép việc làm còn lớn, cơ cấu lao
động nông thôn chuyển dịch chậm chạm, tỷ lệ lao động đã qua đào tạo thấp. 2

Đặc biệt trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và xu thế chủ động
hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. Lao động Việt Nam có nhiều cơ hội để tìm
kiếm việc làm, người Lao động có thể vươn lên nắm bắt tri thức và tự do làm giàu
bằng tri thức của mình. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có những thách thức đặt ra cho
người Lao động Việt Nam đó là yêu cầu về chất lượng nguồn Lao động, người Lao
động không biết nghề, hoặc biết không đến nơi đến chốn thì rất khó tìm được việc
làm, mặt khác, kinh nghiệm cho thấy, khi hội nhập WTO, ngành dễ bị tổn thương
nhất là nông nghiệp, nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất là nông dân. Chính vì vậy
quan tâm đến vấn đề giải quyết việc làm cho người Lao động nông thôn vẫn luôn là
vấn đề mang tính cấp bách.
Trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An mặc dù UBND huyện Quỳnh
Lưu thời gian qua đã có các chính sách để giải quyết việc làm cho lực lượng lao
động trên địa bàn huyện nhưng đến nay số người thất nghiệp còn đông. Theo 6
tháng cuối năm 2014 thì tổng số người trong độ tuổi lao động là 156892 người,
trong đó số người thất nghiệp là 33062 người, chiếm 21,07%.
Chính vì vậy,tôi muốn lựa chọn “Giải quyết việc làm cho lao động nông
thôn trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An” để nghiên cứu làm luận văn
tốt nghiệp thạc sĩ, với hy vọng đưa ra những giải pháp nhằm giải quyết việc làm cho
người lao động ở nông thôn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, để đáp ứng nhu cầu
đòi hỏi của địa phương và cả nước trong thời kỳ hội nhập kinh tế WTO.
2. Câu hỏi nghiên cứu.
Các cấp chính quyền huyện Quỳnh Lưu cần đưa ra những giải pháp nào để
giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An?
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
Đề tài hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về giải quyết việc làm cho lao
động nông thôn , phân tích, đánh giá tình hình thực hiê ̣n các chính sách giải quyết
viê ̣c làm ở nông thôn tại huyện Quỳnh Lưu , tỉnh Nghệ An thời gian qua , đồng thời
đề xuất các giải pháp hoàn thiê ̣n chính sách phù hợp giải quyết việc làm nông thôn
trong tương lai. 3

Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích nói trên nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra là:
- Hệ thống hoá và làm rõ thêm một số vấn đề lý luận về việc làm, giải quyết
việc làm cho nông thôn cấp huyện trong điều kiện hiện nay.
- Phân tích, đánh giá thực trạng giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn
huyện Quỳnh Lưu.
-Đề xuất một số giải pháp giải quyết việc làm cho lao động trên địa bàn
huyện Quỳnh Lưu trong thời gian tới
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu: Những chính sách giải quyết việc làm cho lao động
nông thôn tại huyện Quỳnh lưu, tỉnh Nghệ An.
- Phạm vi nghiên cứu: từ năm 2010 đến nay, sau khi Việt nam thực hiện Nghị
quyết số 24/2008/NQ-CP ngày 28 tháng 10 năm 2008 của Chính phủ ban hành
Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW xác
định nhiệm vụ xây dựng “Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn
mới” và Quyết định số 800/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia
về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020.
4. Bố cục của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo nội dung của luận văn
gồm có 4 chương:
Chương 1: Tổng quan về tài liệu và cơ sở lý luận về giải quyết việc làm cho lao
động ở nông thôn
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng giải quyết việc làm cho người lao động nông thôn trên địa
bàn Huyện Quỳnh Lưu, Tỉnh Nghệ An.
Chương 4: Giải pháp nhằm giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa
bàn Huyện Quỳnh Lưu, Tỉnh Nghệ An.