Luận Văn Giải pháp xây dựng môi trường làm việc dựa trên lý thuyết về động lực 3.0 tại các doanh nghiệp nhỏ v

luận văn tháng 5/2013
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT



STT Từ viết tắt Từ đầy đủ
1 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa
2 EU Liên minh Châu Âu
3 ILO Tổ chức lao động quốc tế
4 MTLV Môi trường làm việc
5 NNL Nguồn nhân lực
6 ROWE Result-only-work environment
7 VHDN Văn hóa doanh nghiệp
8 VINASME Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam




DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, HÌNH VẼ



Danh mục các bảng Trang

Bảng 1.1. Quy trình trò chơi xếp hình trong thí nghiệm của Edward Deci . 18

Bảng 1.2. Kết quả trò chơi xếp hình trong thí nghiệm của Edward Deci . 18

Bảng 2.1. Tiêu chí xác định DNNVV của EU 30

Bảng 2.2. Tiêu chí xác định DNNVV của Nhật Bản 30

Bảng 2.3. Tiêu chí xác định DNNVV của Việt Nam 31

Bảng 2.4: Số lượng và lao động của các doanh nghiệp phân theo quy mô 33

Bảng 2.5: Đánh giá của người quản lý về tầm quan trọng của các yếu tố trong việc xây dựng MTLV hiện tại ở DNNVV. . 40

Bảng 2.6: So sánh tầm quan trọng các yếu tố xây dựng MTLV theo đánh giá của
người quản lý và nhân viên . 48

Bảng 2.7: Mức độ hài lòng của nhân viên về MTLV hiện tại 59



Danh mục các biểu đồ Trang

Biểu đồ 2.1. Sự phân bổ thời gian làm việc theo mong muốn của nhân viên . 41

Biểu đồ 2.2. Phương pháp xây dựng mối quan hệ với nhân viên của người quản lý . 47

Biểu đồ 2.3. Thu nhập bình quân/tháng (nghìn đồng) của lao động làm công ăn lương quý III năm 2012 50

Biểu đồ 2.4. Khoảng cách thời gian trung bình giữa hai lần đào tạo liên tiếptính trên một nhân viên 51

Biểu đồ 2.5. Trình độ học vấn của chủ các DNNVV Việt Nam . 53



Danh mục các hình vẽ Trang

Hình 1.1 Tháp nhu cầu của Maslow . 16

Hình 3.1. Mô hình xây dựng VHDN . 75

Hình 3.2. Các yếu tố xây dựng nên bản thiết kế công việc . 79







DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

MỤC LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ

LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC VÀ LÝ THUYẾT VỀ ĐỘNG LỰC 3.0 . 5
1.1. Môi trường làm việc .5

1.1.1. Khái niệm .5

1.1.2. Các yếu tố cấu thành môi trường làm việc 6

1.1.2.1. Điều kiện cơ sở vật chất .6

1.1.2.2. Không gian làm việc 6

1.1.2.3. Thời gian làm việc .7

1.1.2.4. Thiết kế công việc 7

1.1.2.5. Đánh giá nhân sự 8

1.1.2.6. Văn hóa doanh nghiệp .9

1.1.2.7. Mối quan hệ nội bộ 10

1.1.2.8. Cơ hội thăng tiến 10

1.1.2.9. Lương, thưởng và chế độ phúc lợi .11

1.1.2.10. Đào tạo và phát triển 11

1.1.2.11. Năng lực và cách thức quản lý của người lãnh đạo .12

1.2. Xây dựng môi trường làm việc 13

1.2.1. Khái niệm .13

1.2.2. Tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường làm việc trong doanh nghiệp 13

1.2.3. Những lý thuyết về xây dựng môi trường làm việc trên thế giới 14

1.2.3.1. Học thuyết thúc đẩy của Frederick Herzberg 15

1.2.3.2. Lý thuyết về hệ thống thứ bậc các nhu cầu của Maslow .15

1.3. Giới thiệu lý thuyết về động lực 3.0 .17

1.3.1. Sự ra đời của lý thuyết về động lực 3.0 17

1.3.2. Nội dung lý thuyết về động lực 3.0 .19

1.3.2.1. Tóm tắt về động lực 1.0 và động lực 2.0 .19




1.3.2.2. Động lực 3.0 .21

1.3.3. Ưu điểm và nhược điểm của lý thuyết về động lực 3.0 24

1.3.3.1. Ưu điểm 24

1.3.3.2. Nhược điểm 25

1.4. Áp dụng lý thuyết về động lực 3.0 vào xây dựng môi trường làm việc .25

1.4.1. Áp dụng vào việc xây dựng môi trường làm việc .25

1.4.1.1. Lợi ích của động lực 3.0 trong xây dựng môi trường làm việc .25

1.4.1.2. Hạn chế của động lực 3.0 trong xây dựng môi trường làm việc 27

1.4.2. Tình hình áp dụng lý thuyết về động lực 3.0 tại các doanh nghiệp trên thế

giới 27

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC . 30

TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI VIỆT NAM . 30

2.1. Tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa .30

2.1.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa 30

2.1.2. Đặc điểm của DNNVV 32

2.1.3. Tổng quan về DNNVV Việt Nam 32

2.1.3.1. Giới thiệu chung về DNNVV Việt Nam 32

2.1.3.2. Sự đóng góp của DNNVV vào nền kinh tế .33

2.2. Thực trạng xây dựng môi trường làm việc trong các DNNVV Việt Nam 34

2.2.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến môi trường làm việc trong các DNNVV .34

2.2.1.1. Những yếu tố chủ quan 34

2.2.1.2. Những yếu tố khách quan 35

2.2.2. Thực trạng xây dựng MTLV trong các DNNVV Việt Nam .37

2.2.2.1. Xây dựng điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật .37

2.2.2.2. Xây dựng và thiết kế không gian làm việc 38

2.2.2.3. Xây dựng chính sách về thời gian làm việc .40

2.2.2.4. Thiết kế công việc 42

2.2.2.5. Đánh giá nhân sự 43

2.2.2.6. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp .44

2.2.2.7. Xây dựng mối quan hệ nội bộ 46




2.2.2.8. Xây dựng cơ hội thăng tiến 48

2.2.2.9. Xây dựng chính sách lương thưởng và chế độ đãi ngộ 49

2.2.2.10. Xây dựng kế hoạch và công tác đào tạo, phát triển .51

2.2.2.11. Xây dựng năng lực và cách thức quản lý của người lãnh đạo .53

2.2.3. Ưu nhược điểm trong việc xây dựng môi trường làm việc tại các DNNVV Việt Nam .54
2.2.3.1. Ưu điểm trong xây dựng môi trường làm việc 54

2.2.3.2. Nhược điểm trong việc xây dựng môi trường làm việc .55

2.3. Phân tích kết quả khảo sát .57

2.3.1. Phương pháp nghiên cứu .57

2.3.2. Kết quả nghiên cứu .57

2.2.3.1. Sự tương quan của các yếu tố ảnh hưởng tới môi trường làm việc .57

2.2.3.2. Kết quả phân tích hồi quy 58

2.2.3.3. Kết luận 59

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC DỰA TRÊN LÝ THUYẾT VỀ ĐỘNG LỰC 3.0 TẠI CÁC DNNVV VIỆT NAM . 60
3.1. Định hướng phát triển của DNNVV Việt Nam trong những năm tới .60

3.1.1. Quan điểm phát triển DNNVV của Chính phủ .60

3.1.2. Mục tiêu phát triển DNNVV của Chính phủ 60

3.2. Dự báo cơ hội và thách thức về công tác xây dựng môi trường làm việc dựa trên lý thuyết về động lực 3.0 trong các DNVVN Việt Nam 61
3.2.1. Cơ hội .61

3.2.2. Thách thức 62

3.3. Giải pháp xây dựng MTLV dựa trên lý thuyết về động lực 3.0 .64

3.3.1. Nâng cao tư duy và nhận thức của đội ngũ lãnh đạo 64

3.3.2. Xây dựng bộ phận chuyên trách về công tác xây dựng MTLV 65

3.3.3. Xây dựng tiêu chuẩn tuyển dụng rõ ràng và phù hợp với nhu cầu công việc 66
3.3.4. Kết hợp sử dụng nhiều phương thức đánh giá nhân sự khác nhau để đạt

được hiệu quả tối ưu .67




3.3.5. Xây dựng cơ chế lương thưởng và chế độ phúc lợi làm tăng động lực nội tại của nhân viên 69
3.3.6. Hỗ trợ người lao động tự tạo động lực nội tại cho bản thân mình 70

3.3.7. Khuyến khích nhân viên trao “phần thưởng nóng” cho nhau .71

3.3.8. Tập trung xây dựng văn hóa riêng cho doanh nghiệp nhằm nâng cao sự

gắn kết, niềm tự hào và động lực nội tại của người lao động 72

3.3.9. Xây dựng và áp dụng trong doanh nghiệp hình thức đào tạo kèm cặp cho nhân viên mới theo định hướng của động lực 3.0 77
3.3.10. Thiết kế công việc theo hướng tổng quát .79

3.3.11. Áp dụng mô hình 4T trong lý thuyết về động lực 3.0 để nâng cao hiệu quả trao quyền nơi làm việc .80
3.3.12. Xây dựng nhóm làm việc với ba tiêu chí “Đa dạng- Hỗ trợ - Chuyển

giao” .81

3.3.13. Áp dụng chương trình “Ngày làm việc tự do” trong doanh nghiệp 83

3.4. Kiến nghị với cơ quan nhà nước .83

3.4.1. Kiến nghị với Chính phủ hoàn thiện các chính sách vĩ mô nhằm khuyến khích phát triển các DNNVV 83
3.4.2. Kiến nghị với các viện nghiên cứu tăng cường đầu tư cho nghiên cứu về

tạo động lực trong xây dựng MTLV .84

3.4.3. Kiến nghị với Bộ Giáo dục đưa ra các biện pháp dạy và học gắn với tư tưởng của động lực 3.0 vào giáo dục trong nhà trường 85
KẾT LUẬN 87

TÀI LIỆU THAM KHẢO 88

PHỤ LỤC




LỜI MỞ ĐẦU



1. Tính cấp thiết của đề tài

Do tác động của cuộc cách mạng khoa học- công nghệ hiện đại, nền kinh tế đang chuyển từ kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri thức, vì thế trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang diễn ra cuộc chạy đua gay gắt giữa các doanh nghiệp để thu hút, sở hữu và khai thác NNL. Do hạn chế về tiềm lực vốn, quy mô và cơ hội phát triển so với các doanh nghiệp lớn, các DNNVV cần phải nghiên cứu và áp dụng các lý thuyết về động lực thúc đẩy nhân viên, trong đó có động lực 3.0 - động lực nội tại, đang nhận được sự quan tâm lớn, để tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường lao động, nhằm khai thác tối đa khả năng thu hút cũng như giữ chân người lao động của MTLV.
Trên thế giới đã có rất nhiều doanh nghiệp thành công trong việc xây dựng MTLV hấp dẫn NNL nhờ ứng dụng lý thuyết về động lực 3.0, như Wikipedia, Google, Facebook, P&G, . Trong khi đó, ở Việt Nam, đa số các doanh nghiệp vẫn chưa có MTLV năng động, phù hợp và có tính thúc đẩy nhân viên. Các mô hình về động lực làm việc cũ xoay quanh lương bổng, thưởng - phạt dần mất đi tác dụng do sự thay đổi của nền kinh tế cũng như sự phát triển trong nhận thức và đánh giá MTLV của người lao động. Thêm vào đó là sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường lao động Việt Nam (đặc biệt đối với NNL chất lượng cao) do sự vào cuộc và thu hút mạnh mẽ từ MTLV của những tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài khiến cho các DNNVV Việt Nam đang ngày càng trở nên yếu thế trong “cuộc chiến” thu hút và giữ chân người tài. Việc áp dụng lý thuyết về động lực 3.0 vẫn còn khá mới mẻ, nhưng mô hình này hứa hẹn sẽ là câu trả lời cho những bài toán khó về việc xây dựng MTLV trong các DNNVVViệt Nam. Với mong muốn góp một phần vào việc tìm hiểu và làm rõ phần nào nội dung đã nêu trên, chúng tôi đã chọn vấn đề “Giải pháp xây dựng môi trường làm việc dựa trên lý thuyết về động lực 3.0 tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu.