Chuyên Đề Giải pháp thúc đẩy hoàn thành tái cấu trúc và hướng phát triển cho hệ thống ngân hàng Việt Nam

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .
PHẦN MỞ ĐẦU .
Chương 1: CÁC HÌNH THỨC TÁI CƠ CẤU HỆ THỐNG NGÂN HÀNG
VÀ THỰC TRẠNG HỆ THỐNG NHTM VIỆT NAM HIỆN NAY . 1
1.1 Các hình thức tái cơ cấu hệ thống ngân hàng . 1
1.1.1. Phân loại sức khỏe ngân hàng . . 1
1.1.2. Sáp nhập, hợp nhất . 2
1.1.3. Đầu tư vốn trực tiếp của Nhà nước vào các TCTD . 2
1.1.4. Tạo niềm tin . . 3
1.2. Thực trạng hiện tại của hệ thống NH Việt Nam . . 4
1.2.1. Nhiều NH với qui mô nhỏ và tín dụng tăng trưởng nóng . . 4
1.2.2. Vấn đề nợ xấu . . 6
1.2.3. Vấn đề thanh khoản . . 9
1.2.4. Những vấn đề cấp thiết khác . . 10
Chương 2: ĐÁNH GIÁ TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN TÁI CƠ CẤU HỆ THỐNG
NHTM CỦA NHNN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ NỢ XẤU TOÀN HỆ THỐNG
NGÂN HÀNG . . 13
2.1. Mục tiêu và lộ trình thực hiện đề án tái cơ cấu hệ thống NH . . 13
2.1.1. Mục tiêu . 13
2.1.2. Lộ trình tái cấu trúc . . 14
2.2. Đánh giá tiến trình thực hiện tái cấu trúc đến tháng 5/2012 . . 15
2.2.1. Các tác động đến nền kinh tế khi thực hiện đề án tái cơ cấu . . 17




2.2.2. Các hướng thực hiện đề án trong tương lai . 20
2.2.3. Ảnh hưởng của việc trì hoãn dự án đến niềm tin của người dân . . 23
2.3. Giải quyết nợ xấu sau khi sáp nhập . . 24
2.3.1. Nghịch lí nợ xấu ở Việt Nam . . 27
2.3.2. Thực trạng nợ xấu của hệ thống NH ở Việt Nam . . 28
2. 3.3. Nguồn xử lí nợ xấu . . 30
2.3.4. Hướng xử lí nợ xấu . . 31
2.3.5. Công ty mua bán nợ xấu . . 34
2.4. Quản trị và kinh doanh của ngân hàng sau khi sáp nhập và hợp nhất . . 37
2.5 Đánh giá các yếu tố rủi ro trong quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng 38
Chương 3: NHỮNG BẤT CẬP TỪ ĐỀ ÁN TÁI CƠ CẤU HỆ THỐNG NHTM
VÀ HƯỚNG GIẢI QUYẾT . . 41
3.1 Những vấn đề bất cập từ chính nội tại của đề án . . 41
3.1.1. Tái cấu trúc không thể được nhìn nhận là một quá trình thường xuyên và liên
tục . . 41
3.1.2. Hệ thống NHTM và TCTD ở Việt Nam chỉ đa dạng về hình thức . . 42
3.1.3. Đề án không nên có tính phân biệt đối xử giữa hệ thống các TCTD Việt
Nam với nước ngoài: . 44
3.1.4. Cần có quan điểm rạch ròi về quyền lợi của cổ đông và người gửi tiền . . 45
3.2. Những bất cập do tác động của đặc thù nền kinh tế Việt Nam hiện nay . 46
3.2.1 Vấn đề minh bạch thông tin . . 46
3.2.2 Tiến độ thực hiện tái cấu trúc . . 48
PHẦN KẾT LUẬN .
TÀI LIỆU THAM KHẢO .




DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
NH Ngân hàng
NHTM Ngân hàng thương mại
NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần
NHTMQD Ngân hàng thương mại quốc doanh
NHLD Ngân hàng liên doanh
NHNN Ngân hàng nhà nước
DN Doanh nghiệp
BĐS Bất động sản
CP Chính phủ
TCTD Tổ chức tín dụng
QTCT Quản trị công ty
HĐQT Hội đồng quản trị
ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông




DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1.1: Số lượng NH giai đoạn 2006 - 2010 và 11 NH vốn điều lệ trên 5.000 tỷ
Biểu đồ 1.2: Thị phần huy động vốn và thị phần cho vay của các khối NH
Biểu đồ 1.3: Tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động 2000-2010
Biểu đồ 1.4: Tỷ lệ nợ xấu hệ thống NH và một số NH năm 2010
Biểu đồ 1.5: Đường cong lãi suất huy động tại Việt Nam
Biểu đồ 2.1: Các đợt giảm lãi suất của NHNN từ đầu nằm 2012 đến nay
Biểu đồ 3.1: Tăng trưởng GDP theo từng quý từ 2005 - 2011
Biểu đồ 3.2: Biến động của CPI từ năm 1996 -2011




PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO NGHIÊN CỨU
Khủng hoảng kinh tế toàn cầu trên thế giới trong những năm gần đây, đặc biệt là khủng
hoảng kinh tế năm 2008, đã làm cho cạnh tranh trên phạm vi toàn cầu ngày càng trở
nên gay gắt, đòi hỏi các nước, không phân biệt trình độ phát triển, phải tính toán lại
chiến lược phát triển, cạnh tranh trong bối cảnh mới. Chính vì vậy mà nhiều nước đã
tiến hành tái cấu trúc toàn bộ nền kinh tế sau các cuộc khủng hoảng nhằm phân bổ
nguồn vốn một cách hiệu quả hơn, thực hiện các biện pháp mạnh mẽ và nhanh chóng
giải cứu hệ thống ngân hàng để làm bàn đạp cho việc khôi phục kinh tế. Chính phủ
Anh bỏ ra 37 tỷ GBP (63 tỷ USD) vốn để quốc hữu hóa một phần ngân hàng Royal
Bank of Scotland và Loyds. Mỹ chỉ cứu AIG (85 tỷ USD) và đã không ngần ngại khi
cho Lehman Brothers phá sản. Gần đây nhất, Chính Phủ Pháp và Bỉ đã đưa ra kế hoạch
90 tỷ EUR (123 tỷ USD) để giải cứu Dexia Bank1
Việt Nam đang trong tiến trình hội nhập quốc tế, đặc biệt là sau khi gia nhập WTO,
nên cũng không tránh khỏi những tác động của Khủng hoảng tài chính thế giới 2008.
Các NHTM Việt Nam đã và đang đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng do chất lượng
tài sản kém, khó khăn về thanh khoản, chất lượng lợi nhuận thấp, yếu kém về quản trị
và về quản lý rủi ro. Do vậy, ngày 1 tháng 3 năm 2012, Chính phủ đã trình Đề án tái
cấu trúc tổng thể nền kinh tế Việt Nam. Đề án nhấn mạnh đến mục đích của tái cấu trúc
nền kinh tế là giúp nền kinh tế phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn. Bao gồm tái cấu trúc
hệ thống tín dụng, tái cấu trúc đầu tư công và tái cấu trúc khu vực doanh nghiệp nhà
nước. Trong đó, tái cấu trúc hệ thống tín dụng chiếm vị trí quan trọng mà hệ thống
NHTM là huyết mạch của nền kinh tế.
Tuy nhiên, tiến trình thực hiện tái cấu trúc hệ thống NHTM Việt Nam cho đến nay gặp
phải khá nhiều những bất cập, làm chậm tiến độ và giảm hiệu quả quá trình tái cấu
1 Harry Hoan Tran CFA và Thuân Nguyễn FCCA, StoxPlus Coporation, “Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng Việt
Nam theo hướng nào?”, P5




trúc. Cho đến nay, NHNN cũng chưa có bất kỳ các giải pháp đưa ra để chỉnh sửa các
bất cập đó. Chính điều đó đã thôi thúc chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Giải pháp thúc
đẩy hoàn thành tái cấu trúc và hướng phát triển cho hệ thống ngân hàng Việt
Nam”.
2. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
Trong phạm vi phân tích tái cấu trúc hệ thống NHTM Việt Nam hiện nay, chúng tôi tập
trung nghiên cứu những vấn đề bất cập từ bản thân đề án và từ đặc thù nền kinh tế gây
nên. Từ đó, kiến nghị những giải pháp thiết thực để thúc đẩy hoàn thành tái cấu trúc hệ
thống NHTM trong bối cảnh tái cấu trúc toàn bộ nền kinh tế Việt Nam.
3. CÂU HỎI VÀ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Các bước chính thực hiện đề án tái cơ cấu hệ thống NHTM Việt Nam? Tiến
trình thực hiện đề án diễn ra như thế nào từ khi công bố đề án đến tháng 6/2012?
 Các hướng giải quyết nợ xấu sau sáp nhập như thế nào là phù hợp với điều kiện
nền kinh tế Việt Nam hiện nay?
 Tổ chức quản lý như thế nào sau khi sáp nhập, hợp nhất để kinh doanh hiệu
quả?
 Những bất cập trong đề án tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng Việt Nam trong điều
kiện kinh tế Việt Nam hiện nay?
 Những giải pháp cần thiết để xử lý các bất cập là gì để thúc đẩy hoàn thành
đúng mục tiêu lộ trình thực hiện của đề án?
Trong quá trình đi tìm lời giải cho những câu hỏi nghiên cứu vừa nêu để giải quyết vấn
đề nghiên cứu đặt ra, đề tài này nhằm vào các đối tượng nghiên cứu cụ thể sau đây:




 Phân tích các cách thức tái cơ cấu hệ thống NH của một số nước đã thực hiện
đồng thời phân tích thực trạng hệ thống NHTM VN hiện nay qua đó đánh giá về
sự cần thiết của đề án.
 Phân tích các tác động của nền kinh tế Việt Nam đến tiến trình thực hiện đề án
trong giai đoạn hiện nay.
 Phân tích tình hình kinh tế hiện nay của Việt Nam qua đó đánh giá những tác
động khi Chính phủ thành lập công ty mua bán nợ xấu.
 Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của 3 NH SCB, Ficombank và Tín
Ngĩa Bank nhằm đề ra hướng quản lý cho các NH sau khi sáp nhập, hợp nhất.
 So sánh nội dung đề án với thực trạng nền kinh tế nhằm đánh giá các bất cập và
đề ra các giải pháp.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính, thống kê, so sánh và tồng hợp số liệu
nhằm làm rõ những vấn đề nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu đề tài tập trung vào tái cấu trúc hệ thống NHTM trong bối cảnh tái
cấu trúc toàn bộ nền kinh tế.
5. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1: Các cách thức tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng của một số nước đã thực hiện
thành công. Thực trạng hệ thống NHTM Việt Nam hiện nay, đưa ra các vấn đề cấp
thiết cần phải thực hiện đề án tái cơ cấu.
Chương 2: Các bước thực hiện đề án, tiến trình thực hiện của NHNN từ khi đưa ra đề
án đến tháng 6/2012. Phân tích các tác động của nền kinh tế VN đến lộ trình thực hiện
đề án, qua đó nhận xét khả năng đạt được mục tiêu 4 năm (2011-2015) đã đề ra.




Chương 3: Xem xét các bất cập của đề án trong bối cảnh hiện tại của nền kinh tế. Từ
đó đưa ra các gaiỉ pháp để xử lý các bất cập đó
6. Ý NGHĨA NGHIÊN CỨU CÔNG TRÌNH
Về mặt lý luận giúp cho ta có một cái nhìn sâu hơn về tái cơ cấu hệ thống ngân hàng
thông qua các cách thức tái cơ cấu, hiểu rõ hơn về vấn đề sáp nhập, hợp nhất, mua lại,
cũng như vai trò của Nhà nước trong quá trình thực hiện tái cơ cấu.
Về mặt thực tiễn, đề tài này đã đóng góp các giải thiết thực, hữu ích, góp phần thúc đẩy
hoàn thành tái cấu trúc hệ thống NHTM, huyết mạch của nền kinh tế. Qua đó, góp
phần đẩy nhanh tiến trình và hiệu quả tái cấu trúc toàn bộ nền kinh tế. Khi tái cấu trúc
thành công, sẽ giúp phân bổ nguồn lực (nguồn vốn) hiệu quả hơn, thúc đẩy tăng trưởng
và phát triển kinh tế, nâng cao vị thế Việt Nam trên trường quốc tế và thúc đẩy Việt
Nam thu ngắn khoảng cách với sự phát triển trên toàn cầu.