Thạc Sĩ Giải pháp tạo việc làm cho lao động nông thôn tại huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii
LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Kinh tế và Quản trị
kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời
gian học và làm luận văn cao học.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc, lời cảm ơn chân thành đến thầy giáo
TS. Đoàn Quang Thiệu người đã tận tình hướng dẫn và động viên tôi trong
suốt thời gian hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo đã quan tâm, góp ý và nhận
xét cho bản luận văn của tôi. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo đã
giảng dạy cho tôi trong suốt thời gian qua.
Xin kính chúc các thầy giáo, cô giáo và gia đình mạnh khỏe hạnh phúc, tiếp
tục sự nghiệp đào tạo cho các thế hệ học sinh, sinh viên đạt được nhiều thành công
hơn nữa trên con đường học tập và nghiên cứu khoa học.
Xin trân trọng cảm ơn.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2014
Học viên



Phạm Thị Hoa
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU vii
MỞ ĐẦU 1
1.Tính cấp thiết của đề tài . 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 2
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của luận văn 3
5. Bố cục của luận văn 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC LÀM
VÀ TẠO VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN . 6
1.1.Cơ sở lý luận . 6
1.1.1.Một số khái niệm cơ bản 6
1.1.2. Vai trò của nông thôn và việc làm đối với lao động nông thôn 14
1.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm cho lao động
nông thôn 14
1.2. Cơ sở thực tiễn . 21
1.2.1. Kinh nghiệm về tạo việc làm cho lao động nông thôn ở một số
nước trên thế giới 21
1.2.2. Kinh nghiệm tạo việc làm cho lao động nông thôn ở Việt Nam 27
1.2.3. Bài học kinh nghiệm về giải quyết việc làm của huyện Lục Ngan
tỉnh Bắc Giang . 34
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
2.1. Câu hỏi nghiên cứu 35
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
2.2. Phương pháp nghiên cứu 35
2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu 35
2.2.2. Thu thập số liệu . 35
2.2.3. Phương pháp phân tích 37
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu . 38
Chương 3: THỰC TRẠNG VIỆC LÀM VÀ TẠO VIỆC LÀM CHO
LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỤC NGẠN,
TỈNH BẮC GIANG . 39
3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang . 39
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên . 39
3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội 40
3.2. Thực trạng lao động và việc làm của lao động nông thôn huyện Lục
Ngạn, tỉnh Bắc Giang 42
3.2.1. Thực trạng lao động nông thôn . 42
3.3. Thực trạng tạo việc làm cho lao động nông thôn của huyện Lục Ngạn 51
3.3.1. Các chủ trương, chính sách tạo việc làm cho lao động nông thôn
của huyện . 51
3.3.2. Thực trạng tạo việc làm cho lao động nông thôn ở xã điều tra . 52
3.3.3. Các kết quả đạt được trong việc tạo việc làm cho lao động nông
thôn trên địa bàn huyện Lục Ngạn 68
3.3.4. Những hạn chế và nguyên nhân tạo việc làm cho lao động nông
thôn tại huyện Lục Ngạn . 70
Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN TẠO
VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG 72
4.1. Mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện . 72
4.1.1. Về kinh tế 72
4.1.2. Về văn hoá, xã hội . 72
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
4.1.3. Về môi trường . 73
4.1.4. Về an ninh quốc phòng . 73
4.2. Quan điểm định hướng về tạo việc làm cho lao động nông thôn ở
huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang . 73
4.2.1. Tạo việc làm phải gắn với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã
hội của địa phương 73
4.2.2. Tạo việc làm phải gắn với phát triển bền vững . 74
4.2.3. Tạo việc làm phải gắn với không ngừng nâng cao chất lượng
lao động 74
4.2.4. Tạo việc làm đồng thời phải nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của nông dân 75
4.3. Phương hướng và mục tiêu về tạo việc làm cho lao động nông thôn
ở huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang 75
4.4. Một số giải pháp chủ yếu nhằm tạo việc làm cho lao động nông thôn
ở huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang 76
4.4.1. Chính sách giải quyết việc làm của tỉnh Bắc Giang và Huyện
Lục Ngạn 76
4.4.2. Giải pháp chung cho đất và con người huyện Lục Ngạn tỉnh
Bắc Giang . 78
4.4.3. Các giải pháp cụ thể 83
KẾT LUẬN 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO 91
PHỤ LỤC . 92

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CN : Công nghiệp
CNKT : Công nhân kỹ thuật
DN : Doanh nghiệp
HTX : Hợp tác xã
KHKT : Khoa học kỹ thuật
LĐ : Lao động
LLLĐ : Lực lượng lao động
NN : Nông nghiệp
SXKD : Sản xuất kinh doanh
THPT : Trung học phổ thông
TTCN : Tiểu thủ công nghiệp
UBND : Ủy ban nhân dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Số lao động ở các địa điểm nghiên cứu 37
Bảng 3.1: Diện tích, dân số, mật độ dân số huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc
Giang 2011-2013 . 42
Bảng 3.2. Lao động và việc làm của huyện Lục Ngạn trong năm 2013 . 43
Bảng 3.3: Bảng phân bổ lao động nông thôn theo ngành của huyện Lục
Ngạn 2011- 2013 . 45
Bảng 3.4: Bảng phân bổ lao động nông thôn theo giới tính . 46
Bảng 3.5. Bảng số học sinh phổ thông huyện Lục Ngạn 2011- 2013 47
Bảng 3.6: Tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông huyện Lục
Ngạn 2011- 2013 . 48
Bảng 3.7: Bảng số giảng viên Đại học trong tỉnh Bắc Giang . 49
Bảng 3.8: Bảng số trường, số giáo viên của giáo dục trung cấp chuyên
nghiệp tỉnh Bắc Giang 2011-2013 . 49
Bảng 3.9: Bảng số trường, số giáo viên của giáo dục cao đẳng tỉnh Bắc
Giang 2011-2013 . 51
Bảng 3.10: Bảng tỷ lệ lao động đang làm việc đã qua đào tạo trong các
ngành kinh tế của huyện Lục Ngạn 2011-2013 . 51
Bảng 3.11: Tình hình lao động tại Thị trấn Chũ qua 3 năm 2011-2013 . 53
Bảng 3.12: Số lượng trang trại, Doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh
doanh dịch vụ tăng trên địa bàn thị Trấn Chũ . 55
Bảng 3.13: Kết quả tạo việc làm tại Thị Trấn Chũ . 56
Bảng 3.14: Tình hình lao động xã Phượng Sơn qua 3 năm 2011-2013 57
Bảng 3.15: Số lượng trang trại, Doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh
doanh dịch vụ tăng trên địa bàn xã Phượng Sơn . 59
Bảng 3.16: Kết quả tạo việc làm tại Xã Phượng Sơn . 60
Bảng 3.17: Tình hình lao động xã Phi Điền qua 3 năm 2011-2013 . 62
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii
Bảng 3.18: Số lượng trang trại, Doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, kinh
doanh dịch vụ tăng trên địa bàn xã Phi Điền . 63
Bảng 3.19: Kết quả tạo việc làm tại xã Phi Điền 64
Bảng 4.1: Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế của huyện Lục Ngạn trong
giai đoạn 2007- 2020 . 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Việc làm và giải quyết việc làm là vấn đề vừa mang tính kinh tế, vừa mang
tính xã hội, là mối quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới. Nền kinh tế của một
quốc gia được gọi là phát triển khi nền kinh tế đó không chỉ tăng trưởng, giải quyết
các vấn đề về đời sống của người dân trong xã hội mà còn phải tạo được đầy đủ
việc làm cho lao động trong xã hội.
Trong Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X đã chỉ rõ: “Chú trọng đào tạo
nghề, tạo việc làm cho nông dân và lao động nông thôn, nhất là các vùng nhà nước
thu hồi đất để xây dựng kết cấu hạ tầng và phát triển các cơ sở phi nông nghiệp.
Đầy mạnh chuyển dịch cơ cấu lao động ở nông thôn, giảm nhanh tỷ trọng lao động
làm nông nghiệp, tăng tỷ trọng lao động làm công nghiệp và dịch vụ. Tạo điều kiện
cho lao động nông thôn có việc làm ”
Ngày 05/08/2008 Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã
ban hành nghị quyết số 26- NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, đã đề cập
nhiều vấn đề bức thiết liên quan đến nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó có
vấn đề về việc làm cho lao động nông thôn. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số
24/2008/NQ - CP ngày 28/10/2008 về Chương trình hành động thực hiện Nghị
quyết số 26- NQ/TW, trong đó đã xác định một chương trình quốc gia về “ Đào tạo
nguồn nhân lực nông thôn bổ sung vào chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục
và đào tạo” với mục tiêu nâng cao khả năng tiếp cận việc làm của lao động nông
thôn. Vì vậy, tạo việc làm cho lao động nông thôn đang trở thành vấn đề bức thiết
trong chính sách đối với nông dân hiện nay cũng như những năm tới.
Trong những năm qua tỉnh Bắc Giang nói chung và Huyện Lục Ngạn nói
riêng đã có những chính sách nhằm giải quyết việc làm và xáo đói giảm nghèo. Bằng
nhiều giải pháp khác nhau huyện Lục Ngạn đã tạo được nhiều việc làm cho người lao
động thông qua các kênh: Cho người lao động vay vốn để học nghề; trung tâm dạy
nghề hướng việc làm cho thanh niên; chuyển đổi nghề cho nông dân khi bị nhà nước
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
thu hồi đất nông nghiệp; khuyến khích, thúc đẩy các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các
trang trại, các hộ kinh doah nhận thêm nhiều lao động vào làm việc Tuy nhiên, kết
quả đạt được chưa cao. Trong thực tế số lao động thiếu việc làm và không thể có việc
làm ổ định còn khá đông. Hơn nữa, hàng năm số người bước vào độ tuổi lao động lại
tăng lên. Do vậy, vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động ở nông thôn đang đặt
ra như một nhiệm vụ cấp bách không chỉ cho huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang, mà
còn đối với nhiều địa phương khác trong cả nước. Với ý nghĩa thực tiễn này, tôi đã
chọn đề tài: “Giải pháp tạo việc làm cho lao động nông thôn tại huyện Lục Ngạn
tỉnh Bắc Giang” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình trong kháo học đạo tạo trình độ
thac sĩ Kinh tế tại trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Từ việc đánh giá thực trạng việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn
huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang, ta sẽ làm rõ những ưu điểm, những hạn chế và
những tiềm năng trên địa bàn, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm tạo việc làm cho
lao động nông thôn trên địa bàn nói riêng và cho phát triển kinh tế xã hội của địa
phương nói chung.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về việc làm và tạo việc làm đối với
lao động nông thôn.
- Đánh giá thực trạng việc làm và giải quyết việc làm cho người lao động
nông thôn trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang;
- Đề xuất quan điểm, phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm giải
quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề việc làm và tạo việc làm cho người lao
động nông thôn ở huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
* Về người lao động
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
- Lực lượng lao động trong huyện phân theo độ tuổi, giới tính, ngành nghề,
lĩnh vực hoạt động.
- Người lao động trong các hình thức tổ chức sản xuất ( hộ nông dân, trang
trại, hợp tác xã, doanh nghiệp).
* Về việc làm
- Số lượng, chất lượng việc làm phân theo ngành nghề, lĩnh vực hoạt động
trên địa bàn huyện.
- Các chủ thể tạo việc làm và thu nhập cho người lao động trên địa bàn huyện .
- Các cơ quan chính quyền, đoàn thể và các hình thức hiệp hội, tổ chức kinh
tế khác trong huyện.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Về không gian: Luận văn nghiên cứu vấn đề việc làm và giải quyết việc
làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
* Về thời gian:
- Tài liệu tổng quan được thu thập từ những tài liệu đã được công bố từ năm
2011 đến năm 2013
- Nghiên cứu thực trạng của địa phương từ 2011 đến nay, đề xuất phương
hướng và giải pháp cho huyện trong thời gian tới.
4. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp mới của luận văn
Đề tài là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn, là tài liệu giúp
huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang xây dựng quy hoạch phát triển nguồn nhân lực,
thực hiện hiệu quả chương trình phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo và
đẩy lùi các tệ nạn xã hội trên địa bàn.
Đánh giá được thực trạng việc làm và tạo việc làm cho lao động nông thôn
trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Đề xuất phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm giải quyết việc
làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
Luận văn là tài liệu tham khảo có giá trị cho các cấp lãnh đạo địa phương và
những ngành quan tâm đến việc làm cho lao động nông thôn huyện Lục Ngạn tỉnh
Bắc Giang.