Tiến Sĩ Giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng hóa ở Huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Qu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết phải nghiên cứu
Ở nước ta hiện nay, kinh tế hộ nông dân là loại hình kinh tế phổ biến,
có vai trò rất lớn và là bộ phận hữu cơ trong nền kinh tế, là chủ thể quan trọng
trong phát triển nông nghiệp và đổi mới nông thôn. Cùng với sự phát triển của
kinh tế xã hội nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng thì kinh tế hộ nông
dân không ngừng phát triển cả về quy mô và tính chất. Trong tình hình đó,
một bộ phận hộ nông dân chuyển từ quy mô nhỏ thành quy mô lớn, từ sản
xuất tự cấp tự túc thành sản xuất hàng hoá, trao đổi sản phẩm trên thị trường.
Nhiều hộ đã khẳng định được vị trí vai trò sản xuất hàng hoá của mình trong
nông nghiệp, nông thôn. Họ sử dụng có hiệu quả đất đai, tiền vốn, lao động và
đã vươn lên làm giầu. Mặc dù có nhiều hộ đã thành công trong phát triển kinh
tế hàng hoá nhưng nhìn chung, kinh tế hộ chưa chuyển hẳn sang kinh tế hàng
hoá. Do có sự khác nhau về điều kiện, khả năng kinh nghiệm sản xuất cho nên
có sự chênh lệch về thu nhập và mức sống giữa các hộ. Bên cạnh những hộ
nông dân vươn lên mạnh mẽ, vẫn tồn tại một bộ phận khá lớn hộ nông dân
gặp nhiều khó khăn trong sản xuất hàng hoá. Mặt khác, bình quân diện tích
canh tác đầu người thấp và phân bố không đồng đều, thiếu vốn, thiếu tư liệu
sản xuất, năng suất lao động thấp. Vấn đề nêu trên đặt ra bức bách không
những đối với nông nghiệp nông thôn vùng đồng bằng mà cả vùng trung du,
miền núi, hải đảo. Để giải quyết được điều đó, trước hết cần phải có những
giải pháp thiết thực và hữu hiệu nhằm phát triển mạnh kinh tế hộ nông dân
theo hướng sản xuất hàng hoá trên cả nước, cũng như tại mỗi vùng, mỗi địa
phương, trên cơ sở đánh giá đúng đắn thực trạng kinh tế hộ nông dân.
Trong những năm gần đây vùng miền núi đã được chú trọng đầu tư
phát triển kinh tế xã hội. Nhiều chương trình dự án như: Phủ xanh đất trống
đồi núi trọc, (dự án 661, dự án 327), mở rộng giao thông miền núi, xây dựng
các cơ sở hạ tầng (dự án 135) được dành riêng ưu tiên cho miền núi, đời sống
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
2
vật chất tinh thần của nhân dân dần dần được cải thiện. Tuy nhiên, những thay
đổi đó mới chỉ là bước đầu, về cơ bản miền núi vẫn là vùng kinh tế chậm phát
triển đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng còn yếu và thiếu.
Do đó để đẩy mạnh nhịp độ phát triển kinh tế xã hội, đưa miền núi hoà nhập
với miền xuôi, ngoài việc tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng chúng ta
còn phải tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế hộ nông dân miền núi nói riêng
trong tổng thể phát triển kinh tế hộ nông dân cả nước nói chung, lấy kinh tế hộ
làm khởi điểm cho việc thay đổi bộ mặt nông thôn miền núi.
Huyện Yên Sơn là một huyện trung du miền núi nằm ở phía Nam của
tỉnh Tuyên Quang, Huyện có diện tích và dân số lớn nhất tỉnh Tuyên Quang,
với diện tích là 1.132 km² và dân số 167.000 người. Cả hai con sông Lô và
sông Gâm đều chảy vào và gặp nhau tại huyện này. Là huyện có nhiều tiềm
năng nông lâm nghiệp chưa được khai thác, cơ sở hạ tầng và kinh tế hộ nông
dân vẫn còn nhiều khó khăn. Một trong những nguyên nhân quan trọng là kinh
tế hộ nông dân còn gặp nhiều trở ngại, chưa thực sự đi vào sản xuất hàng hoá.
Chính vì vậy nghiên cứu phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất
hàng hoá là hết sức cần thiết đối với huyện Yên Sơn. Chính vì vậy, tác giả chọn
đề tài: “Giải pháp phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản xuất hàng
hóa ở huyện Yên Sơn - tỉnh Tuyên Quang” làm luận văn của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển sản
xuất hàng hóa nông nghiệp của hộ nông dân ở huyện Yên Sơn (tỉnh Tuyên
Quang) để tìm ra những yếu tố chủ quan và khách quan ảnh hưởng tới phát
triển kinh tế nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, từ đó đề xuất giải
pháp phát triển kinh tế hàng hóa nhằm nâng cao mức sống của nông dân
huyện Yên Sơn.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
3
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa và làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn
về phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa nhằm nâng cao thu
nhập cho hộ nông dân.
- Đánh giá thực trạng phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng
hóa ở huyện Yên Sơn - tỉnh Tuyên Quang.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu có tính khả thi nhằm phát triển kinh
tế hàng hóa hộ nông dân theo hướng bền vững cho hộ nông dân huyện Yên
Sơn - tỉnh Tuyên Quang.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Những vấn đề có tính lý luận và thực tiễn liên quan đến sản xuất nông
nghiệp gắn với phát triển kinh tế; vai trò tác động của quản lý nhà nước trong
tổ chức sản xuất, cơ chế chính sách và quản lý điều hành, vận dụng các cơ chế
chính sách nhằm khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp ở huyện Yên
Sơn, tỉnh Tuyên Quang.
- Các vấn đề về sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Yên Sơn, tỉnh
Tuyên Quang và kết quả, tình hình sản xuất nông nghiệp của các hộ nông dân,
các trang trại.
4. Giới hạn nghiên cứu của đề tài
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu vấn đề phát triển kinh tế
nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa của hộ nông dân, những yếu tố ảnh
hưởng tới phát triển kinh tế hàng hóa. Qua đó đề xuất các giải pháp phát triển
kinh tế hàng hóa.
- Về không gian: Việc nghiên cứu được tiến hành trong phạm vi 3 xã: xã
Quý Quân, Lực Hành, Kiến Thiết thuộc huyện Yên Sơn - tỉnh Tuyên Quang.
- Về thời gian: Tìm hiểu thực trạng phát triển kinh tế hàng hóa nhằm
nâng cao thu nhập của hộ nông dân huyện Yên Sơn trong những năm từ 2010
đến nay.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/
4
5. Những đóng góp mới của Luận văn
- Phân tích thực trạng phát triển kinh tế hàng hóa trên địa bàn huyện
Yên Sơn - tỉnh Tuyên Quang. Đánh giá những kết quả đạt được và những
điểm còn hạn chế trong việc phát triển kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa
trên địa bàn huyện.
- Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng
sản xuất hàng hóa trên địa bàn huyện
6. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu luận văn gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế hộ nông dân
theo hướng sản xuất hàng hóa.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng phát triển kinh tế hộ nông dân theo hướng sản
xuất hàng hóa ở huyện Yên Sơn - Tỉnh Tuyên Quang
Chương 4: Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế hộ nông
dân theo hướng sản xuất hàng hóa ở huyện Yên Sơn - Tỉnh Tuyên Quang