Luận Văn Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam tr

MỤC LỤC
Mục lục ----------------------------------------------------------------------------------------------i
Danh mục các từ viết tắt ---------------------------------------------------------------------------- v
Danh mục các bảng, biểu ------------------------------------------------------------------------- vii
Lời mở đầu-------------------------------------------------------------------------------------------- 1
Chương 1: Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong bối cảnh
hội nhập quốc tế -------------------------------------------------------------------------------------- 3
1.1 Khái quát về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ---------------------------- 4
1.1.1 Khái niệm cạnh tranh, các lọai hình cạnh tranh ----------------------------------------- 4
1.1.1.1 Khái niệm cạnh tranh----------------------------------------------------------------------- 4
1.1.1.2 Các loại hình cạnh tranh ------------------------------------------------------------------- 5
1.1.2 Khái niệm năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại---------------------------- 6
1.1.2.1 Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ---------------------------------- 6
1.1.2.2 Khái niệm cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng và những đặc điểm cạnh tranh
trong lĩnh vực ngân hàng ------------------------------------------------------------------- 7
1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của NHTM ------------------------- 8
1.1.3.1 Môi trường kinh doanh--------------------------------------------------------------------- 9
1.1.3.2 Sự gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng trong nền kinh tế ---------------- 10
1.1.3.3 Sự phát triển của thị trường tài chính và các ngành phụ trợ liên quan đến ngành
ngân hàng ----------------------------------------------------------------------------------- 11
1.1.4 Các tiêu thức đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM ----------------------------- 11
1.1.4.1 Năng lực tài chính ----------------------------------------------------------------------- 11
1.1.4.2 Tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ--------------------------------------------------- 13
1.1.4.3 Nguồn nhân lực -------------------------------------------------------------------------- 13
1.1.4.4 Năng lực công nghệ --------------------------------------------------------------------- 14
1.1.4.5 Năng lực quản trị điều hành ngân hàng----------------------------------------------- 15
1.1.4.6 Danh tiếng, uy tín và khả năng hợp tác----------------------------------------------- 15
ii
1.1.5 Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực NHTM------------------- 16
1.2 Hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam và vấn đề hội nhập quốc tế -------------- 17
1.2.1 Hệ thống ngân hàng Việt Nam và vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế----------------- 17
1.2.1.1 Lộ trình hội nhập của hệ thống ngân hàng Việt Nam------------------------------ 17
1.2.1.2 Các cam kết về mở cửa khu vực ngân hàng trong tiến trình hội nhập------------ 18
1.2.2 Những thành tựu và thách thức của ngành ngân hàng-------------------------------- 19
1.2.2.1 Những thành tựu ------------------------------------------------------------------------- 19
1.2.2.2 Những thách thức phải đối mặt trong những năm tới------------------------------- 20
1.3 Kinh nghiệm của Trung Quốc và bài học cho Việt Nam về nâng cao năng lực cạnh
tranh của NHTM trong bối cảnh hội nhập------------------------------------------------ 22
1.3.1 Kinh nghiệm của Trung Quốc sau khi gia nhập WTO ------------------------------- 22
1.3.1.1 Chiến lược phát triển hệ thống NHTM của Chính phủ Trung Quốc -------------- 22
1.3.1.2 Chiến lược “xi măng và con chuột” của các NHTM Trung Quốc ----------------- 23
1.3.2 Những bài học cho Việt Nam về tăng cường năng lực cạnh tranh của NHTM
trong bối cạnh hội nhập ------------------------------------------------------------------- 25
1.3.2.1 Về phía Chính Phủ ----------------------------------------------------------------------- 25
1.3.2.2 Về phía các Ngân hàng thương mại ---------------------------------------------------- 25
Kết luận chương 1 --------------------------------------------------------------------------------- 26
Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam trong thời kỳ hội nhập --------------------------------------------------- 27
2.1 Tổng quan về lịch sử hình thành và phát triển của Agribank --------------------------- 28
2.1.1 Lịch sử ra đời của Agribank-------------------------------------------------------------- 28
2.1.2 Những giai đọan phát triển của Agribank --------------------------------------------- 29
2.1.2.1 Giai đọan 1988-1990 ------------------------------------------------------------------- 29
2.1.2.2 Giai đọan 1990-1996-------------------------------------------------------------------- 29
2.1.2.3 Giai đọan 1996 đến nay----------------------------------------------------------------- 30
2.2 Tình hình hoạt động của Agribank --------------------------------------------------------- 31
2.2.1 Các sản phẩm chủ yếu của Agribank --------------------------------------------------- 31
iii
2.2.2 Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2007 ---------------------------------------------- 31
2.2.2.1 Tình hình tài chính ---------------------------------------------------------------------- 32
2.2.2.2 Tình hình huy động---------------------------------------------------------------------- 32
2.2.2.3 Công tác tín dụng ----------------------------------------------------------------------- 35
2.2.2.4 Trong quan hệ thanh toán quốc tế ----------------------------------------------------- 37
2.2.2.5 Sản phẩn dịch vụ------------------------------------------------------------------------- 38
2.3 Năng lực cạnh tranh của Agribank trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế -------- 39
2.3.1 Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong điều kiện hội
nhập kinh tế quốc tế ----------------------------------------------------------------------- 39
2.3.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh của Agribank bằng mô hình SWOT---------------- 40
2.3.2.1 Điểm mạnh--------------------------------------------------------------------------------- 40
2.3.2.2 Điểm yếu ----------------------------------------------------------------------------------- 40
2.3.2.3 Cơ hội--------------------------------------------------------------------------------------- 41
2.3.2.4 Thách thức --------------------------------------------------------------------------------- 41
2.3.3 Phân tích khả năng cạnh tranh của Agribank với các đối thủ khác ---------------- 42
2.3.3.1 Năng lực tài chính ------------------------------------------------------------------------ 42
2.3.3.2 Khả năng sinh lời và hệ số CAR-------------------------------------------------------- 45
2.3.3.3 Thị phần hoạt động ----------------------------------------------------------------------- 46
2.3.3.4 Tính đa dạng của sản phẩm ------------------------------------------------------------- 47
2.3.3.5 Năng lực công nghệ ---------------------------------------------------------------------- 50
2.3.3.6 Chất lượng nhân sự ---------------------------------------------------------------------- 51
2.3.3.7 Các yếu tố khác --------------------------------------------------------------------------- 51
Kết luận chương 2 --------------------------------------------------------------------------------- 52
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam -------------------------------------------------------------- 53
3.1 Đánh giá chung về môi trường kinh doanh của ngành ngân hàng đến năm 2010 -- 54
3.1.1Nhận định đặc điểm môi trường có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của
ngành ngân hàng sau năm 2010 --------------------------------------------------------- 54
iv
3.1.2Các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng có triển vọng phát triển đến năm 2010 ---------- 56
3.2 Định hướng phát triển của Agribank đến năm 2010 ----------------------------------- 57
3.2.1 Mục tiêu phát triển của Agribank năm 2008 ------------------------------------------ 57
3.2.2 Định hướng phát triển của Agribank đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 57
3.2.3 Vận dụng mô hình SWOT để nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank ------ 59
3.2.3.1 Phát huy thế mạnh ------------------------------------------------------------------------ 59
3.2.3.2 Khắc phục điểm yếu ---------------------------------------------------------------------- 59
3.2.3.3 Tận dụng cơ hội --------------------------------------------------------------------------- 60
3.2.3.4 Vượt qua thử thách ----------------------------------------------------------------------- 61
3.3 Nhóm Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank trong xu thế hội nhập 62
3.3.1 Tăng cường sức mạnh tài chính --------------------------------------------------------- 62
3.3.2 Nâng cao công tác quản trị tài sản nợ_ tài sản có ------------------------------------- 63
3.3.3 Hoàn thiện công tác tín dụng------------------------------------------------------------- 63
3.3.4 Đa dạng hóa các sản phẩm truyền thống và phát triển sản phẩm mới-------------- 65
3.3.5 Hoàn thiện và phát triển đồng bộ công nghệ thông tin cho toàn hệ thống
Agribank ------------------------------------------------------------------------------------ 66
3.3.6 Nâng cao chất lượng dịch vụ ------------------------------------------------------------ 67
3.3.7 Hoàn thiện hệ thống kênh phân phối---------------------------------------------------- 68
3.3.8 Tiếp tục cũng cố, phát huy sức mạnh nguồn nhân lực ------------------------------- 69
3.3.9 Giải pháp về công tác kiểm toán nội bộ ------------------------------------------------ 70
3.3.10 Những giải pháp khác ------------------------------------------------------------------- 71
3.3.11 Những giải pháp bổ trợ từ phía Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước ------------- 72
Kết luận chương 3 --------------------------------------------------------------------------------- 73
Kết luận ------------------------------------------------------------------------------------------- 74
Phụ lục 01 ------------------------------------------------------------------------------------------- 75
Phụ lục 02 ------------------------------------------------------------------------------------------- 79
Tài liệu tham khảo .80
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Tiếng Việt
ACB : Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu
ANZ : Ngân hàng ANZ
Agribank : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
BIDV : Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam
BHXH : Bảo hiểm xã hội
CSTT : Chính sách tiền tệ
EAB : Ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Á
EIB : Ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu
HSBC : Ngân hàng Hongkong và Thượng Hải
ICB : Ngân hàng Công thương Việt Nam (Ngân hàng Việt Tín)
KBNN : Kho bạc nhà nước
NHLD : Ngân hàng liên doanh
NHNN : Ngân hàng Nhà nước
NHNNg : Ngân hàng nước ngoài
NHNo&PTNT VN: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
NHTM : Ngân hàng Thương mại
NHTM CP : Ngân hàng Thương mại cổ phần
NHTM QD : Ngân hàng Thương mại Quốc Doanh
Sacombank : Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín
TCTC : Tổ chức tài chính
TCTD : Tổ chức tín dụng
Techcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương
VCB : Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam
VIB : Ngân hàng thương mại cổ phẩn quốc tế
UTĐT : Ủy thác đầu tư
vi
Tiếng Anh
ATM : Máy rút tiền tự động
CAR : Hệ số an toàn vốn
FDI : Vốn đầu tư trực tiếp
GATS : Hiệp định chung về thương mại dịch vụ
GDP : Tổng sản phẩm quốc nội
ODA : Hỗ trợ phát triển chính thức
IMF : Quỹ tiền tệ quốc tế
ROA : Suất sinh lợi trên tổng tài sản
ROE : Suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu
WB : Ngân hàng Thế giới
WTO : Tổ chức Thương mại Thế giới.
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
Bảng 2.1 : Tình hình tài chính của Agribank từ năm 2003- 2007 .32
Bảng 2.2 : Cơ cấu nguồn vốn huy động của Agribank từ năm 2003 _ 2007 33
Bảng 2.3 : Cơ cấu nguồn vốn huy động của Agribank theo vùng kinh tế 34
Bảng 2.4 : Tình hình cho vay theo thành phần kinh tế giai đọan 2003 -2007 35
Bảng 2.5 : Doanh số thanh tóan quốc tế giai đọan 2003 – 2007 .37
Bảng 2.6 : Đánh giá năng lực cạnh tranh của các khối ngân hàng 39
Bảng 2.7 : Vốn chủ sở hữu, tổng tài sản của các NHTM năm 31/12/2007 .42
Bảng 2.8 : Vốn chủ sở hữu của một số ngân hàng hàng đầu trên thế giới 43
Bảng 2.9 : Tăng vốn điều lệ của 05 NHTM CP lớn trong giai đoạn 2008 -2010 .43
Bảng 2.10 : Các NHTM trong nước có sở hữu của đối tác nước ngoài 44
Bảng 2.11 : Các hệ số tài chính của các NHTM năm 2007 .45
Bảng 2.12 : Tỷ trọng thu nhập phi lãi trên tổng thu nhập của một số NHTM .45
Bảng 2.13 : Thị phần các NHTM lớn ở Việt Nam năm 2007 .46
Bảng 2.14 : Tổng hợp các sản phẩm chủ lực mà các NHTM tiêu biểu .48
Bảng 2.15 : Số lượng máy ATM và máy POS của các NHTM đến thời điểm 6/2008 .49
Bảng 2.16 : Một số những ứng dụng ngân hàng lõi “core banking” .50
Bảng 2.17 : Xếp hạng của 5 lọai dịch vụ tại các NHTM Việt Nam .52
Bảng 3.1 : Các yếu tố NHTM sẽ sử dụng trong xu thế cạnh tranh mới. .54
Bảng 3.2 : Các sản phẩm sẽ được phát triển trong tương lai .56
Biểu 2.1 : Nguồn vốn huy động của Agribank giai đoạn 2003_2007 34
Biểu 2.2 : Tỷ trọng cho vay theo thành phần kinh tế năm 2007 .36
Biểu 2.3 : Tỷ lệ dư nợ cho vay theo mục đích giai đọan 2003 _2007 37
- 1 -
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Để thực hiện đề án cơ cấu lại hệ thống NHTM QD và hệ thống NHTM CP
theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ năm 2001. Cùng với việc trở thành thành
viên thứ 150 của Việt Nam trong ngôi nhà chung WTO ngày 07/11/2006 đến nay
các NHTM Việt Nam đã thực hiện nhiều giải pháp để hoàn thành tốt đề án của Thủ
tướng Chính phủ, các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của mình như: tăng
vốn điều lệ, cơ cấu lại nợ, làm sạch bảng cân đối, đổi mới công tác quản trị, nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, đầu tư công nghệ .Bên cạnh đó, sự xâm nhập ngày
càng sâu rộng của ngân hàng nước ngòai vào thị trường Việt Nam, cũng như những
cam kết về mở cửa khu vực ngân hàng trong tiến trình hội nhập ngày một gần kề đã
làm làm cho cuộc cạnh tranh giữa các NHTM tại Việt Nam ngày càng trở nên gây
gắt và khóc liệt hơn.
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cũng không nằm
ngòai chủ trương và xu thế đó. NHNo&PTNT Việt Nam dù đã có những lợi thế
trong cạnh tranh so với các NHTM khác. Thế nhưng, NHNo&PTNT VN cũng còn
tồn tại không ít những yếu kém, cũng như đang phải đối mặt với những khó khăn và
thách thức phía trước. Để tận dụng tốt những lợi thế của mình trên cơ sở xác định
những điểm yếu, lợi dụng cơ hội mà WTO mang lại để vượt qua những thách thức.
Tác giả đã chọn đề tài “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam trong xu thế hội nhập” để nghiên
cứu là đáp ứng được nhu cầu cấp thiết của NHNo&PTNT Việt Nam trong giai đoạn
hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của
NHTM, các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và các tiêu chí đánh
giá năng lực cạnh tranh của một NHTM.
- Phân tích và đánh giá những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của
NHNo&PTNT VN từ đó đánh giá năng lực cạnh tranh của NHNo&PTNT VN
với các NHTM khác.
- 2 -
- Đề ra các giải pháp và kiến nghị nhằm năng cao năng lực cạnh tranh của
NHNo&PTNT VN trong bối cảnh hội nhập.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Những lý luận cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của ngân hàng
thương mại
- Xu thế cạnh tranh của các NHTM và thực trạng năng lực cạnh tranh của
NHNo&PTNT VN giai đọan 2003_ 2007
- Giải pháp và những kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của
NHNo&PTNT VN trong bối cảnh hội nhập
4. Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động của NHNo&PTNT VN
5. Những đóng góp chủ yếu của luận văn
Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần bổ sung và hệ thống hóa
các vấn đề lý luận về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh, khái quát xu thế cạnh tranh
của các NHTM trong thời gian sắp tới, đánh giá được những điểm mạnh, điểm yếu,
những thời cơ và thách thức của NHNo&PTNT VN, đưa ra những giải pháp góp
phần nâng cao năng lực cạnh tranh của NHNo&PTNT VN, làm tài liệu tham khảo
cho công tác nghiên cứu, học tập về chuyên ngành.
6. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng hai phương pháp nghiên cứu chính là
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp phân tích _ so sánh, tổng hợp
7. Kết cấu của luận văn
Ngòai phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được
kết cấu thành 3 chương, bao gồm:
- Chương 1: Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong
bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của Agribank trong thời kỳ hội
nhập
- Chương 3: Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank trong
xu thế hội nhập.