Thạc Sĩ Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại cổ phần trong quá trình cạnh tran

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

CHƯƠNG I: 01
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
TRONG QUÁ TRÌNH CẠNH TRANH VÀ HỘI NHẬP
1.1 Ngân hàng thương mại và vai trò của NHTMCP trong nền kinh tế
thị trường 01
1.1.1 Khái niệm về Ngân hàng 01
1.1.2 Ngân hàng thương mại cổ phần 02
1.1.3 Các chức năng cơ bản của Ngân hàng thương mại . 02
1.2 Nghiệp vụ hoạt động NHTMCP trong cơ chế thị trường 04
1.2.1 Nghiệp vụ huy động vốn . 04
1.2.2 Nghiệp vụ tín dụng 04
1.2.3 Đầu tư tài chính và tham gia thị trường tiền tệ . 04
1.2.4 Kinh doanh ngoại hối 05
1.2.5 Dịch vụ tài chính - ngân hàng . 05
1.3 Lợi thế cạnh tranh của NHTMCP . 06
1.3.1 Khái niệm và vai trò lợi thế cạnh tranh 06
1.3.2 Các chiến lược cạnh tranh . 07
1.4 Mối liên kết hoạt động của hệ thống NHTMCP trong nền kinh tế
thị trường . 08
1.5 Phát triển các sản phẩm dịch vụ ngân hàng trên cơ sở nhu cầu của
khách hàng và nền kinh tế . 08

1.5.1 Sản phẩm dịch vụ của Ngân hàng đáp ứng các nhu cầu tiện ích
của Ngân hàng 08
1.5.2 Hiệu quả hoạt động của khách hàng là hiệu quả của NH 09
1.6 Những tác động, ảnh hưởng của hội nhập đến quá trình nâng cao năng
lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động NHTMCP trên địa bàn TP.HCM 10
1.7 Xác định những tiêu chí phân tích, đánh giá năng lực tài chính và
hiệu quả hoạt động kinh doanh 11
1.7.1 Chỉ tiêu an toàn vốn (Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu) . 11
1.7.2 Chỉ tiêu đảm bảo khả năng thanh khoản 11
1.7.3 Các chỉ tiêu khả năng sinh lời và kết quả kinh doanh 12
1.7.4 Chỉ tiêu quản trị rủi ro . 12
KẾT LUẬN CHƯƠNG I 13

CHƯƠNG II 14
THỰC TRẠNG NĂNG LỰC VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI TP.HCM
2.1 Quá trình hình thành và phát triển của hệ thống NHTMCP tại TPHCM
-----------------------------------------------------------------------------------------------------14
2.1.1 Quá trình hình thành . 14
2.1.2 Phát triển mạng lưới hoạt động . 16
2.2 Những nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động NHTMCP tại TP.HCM . 16
2.2.1 Những nhân tố thuận lợi 16
2.2.2 Một số khó khăn ảnh hưởng đến hoạt động và nguyên nhân . 17
2.3 Thực trạng về năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động . 18
2.3.1 Vốn điều lệ 18

2.3.2 Vốn hoạt động . 22
2.3.3 Thực trạng đầu tư, cung ứng vốn cho nền kinh tế . 26
2.3.4 Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật 29
2.3.5 Thực trạng năng lực tài chính và khả năng thanh khoản 31
2.3.6 Thực trạng và năng lực phát triển dịch vụ tài chính ngân hàng
hiện đại 32
2.3.7 Thực trạng về nguồn nhân lực và trình độ quản trị của các NHTMCP
trên địa bàn TP.HCM 37
2.3.8 Hiệu quả hoạt động của các NHTMCP trên địa bàn TP.HCM . 38
2.4 Thực trạng về việc xây dựng và thiết lập hệ thống quản trị rủi ro và
hệ thống cảnh báo hoạt động 42
2.4.1 Xác định những rủi ro thường xảy ra 42
2.4.2 Thực trạng việc quản lý rủi ro 43
2.4.3 Việc xây dựng hệ thống quản trị rủi ro, hệ thống cảnh báo 43
2.5 Phân tích, đánh giá tổng quan về những chuẩn mực an toàn và hiệu quả
trong hoạt động của NHTMCP trên địa bàn TPHCM . 44
2.6 Tổng quan về thị phần hoạt động kinh doanh của các NHTMCP so
sánh với các hệ thống ngân hàng khác trên địa bàn 46
2.6.1 Thị phần huy động vốn 46
2.6.2 Thị phần đầu tư, cho vay, cung ứng vốn cho nền kinh tế 46
2.6.3 Thị phần thanh toán quốc tế 46
2.7 Sử dụng kỹ thuật phân tích SWOT (bảng ma trận) để xác định những
ưu lợi thế của NHTMCP . 47
2.7.1 Những điểm mạnh . 47
2.7.2 Những điểm yếu 47

2.7.3 Những cơ hội . 47
2.7.4 Những thách thức . 48
2.8 Những yêu cầu đặt ra của NHTMCP TP.HCM trong quá trình nâng cao
năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động Ngân hàng . 48
2.8.1 Những vấn đề về vốn hoạt động . 48
2.8.2 Những vấn đề công nghệ và phát triển các sản phẩm dịch vụ Ngân
hàng hiện đại . 49
2.8.3 Những vấn đề về nhân lực 49
2.8.4 Những vấn đề về quản trị điều hành . 49
2.8.5 Xây dựng chiến lược kinh doanh trong tầm trung và dài hạn . 50
2.9 Dự báo triển vọng phát triển hoạt động NHTMCP tại TPHCM 50
KẾT LUẬN CHƯƠNG II . 51

CHƯƠNG III 52
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC NHTMCP TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM TRONG QUÁ TRÌNH CẠNH TRANH VÀ HỘI NHẬP
3.1 Mục tiêu và nguyên tắc phát triển hoạt động hệ thống NHTMCP tại
TP.HCM- 52
3.1.1 Mục tiêu tổng quát và lộ trình phát triển 52
3.1.2 Nguyên tắc phát triển hoạt động hệ thống NHTMCP tại TPHCM . 53
3.2 Giải pháp nâng cao năng lực về vốn tự có của NHTMCP 54
3.2.1 Cơ sở khoa học của việc tăng vốn . 54
3.2.2 Lộ trình tăng vốn . 55
3.2.3 Các giải pháp và khả năng hiện thực của việc tăng vốn điều lệ 56

3.3 Giải pháp đảm bảo các chỉ tiêu chuẩn mực an toàn hoạt động và các chỉ
tiêu hiệu quả hoạt động kinh doanh . 57
3.3.1 Chỉ tiêu chuẩn mực an toàn hoạt động . 57
3.3.2 Cơ sở khoa học và tính thực tiễn của giải pháp . 57
3.4 Giải pháp phát triển hạ tầng kỹ thuật, ứng dụng công nghệ hiện đại 60
3.4.1 Xác định mục tiêu ứng dụng công nghệ 60
3.4.2 Đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật . 60
3.4.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp phát triển hạ tầng kỹ thuật, ứng
dụng công nghệ hiện đại 61
3.5 Giải pháp phát triển dịch vụ tài chính ngân hàng . 62
3.5.1 Định hướng chung 62
3.5.2 Lộ trình thực hiện 62
3.5.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp phát triển dịch vụ tài chính ngân
hàng 64
3.6 Giải pháp phát triển mạng lưới hoạt động bền vững 65
3.6.1 Đối với việc phát triển mạng lưới hoạt động ngoài lãnh thổ Việt Nam . 65
3.6.2 Đối với việc phát triển mạng lưới hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam 65
3.7 Giải pháp thiết lập hệ thống quản lý rủi ro và hệ thống cảnh báo . 66
3.7.1 Những yêu cầu về quản lý rủi ro 66
3.7.2 Giải pháp cụ thể 68
3.7.3 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn của giải pháp 68
3.8 Giải pháp thiết lập hệ thống chấm điểm tín dụng nội bộ 69
3.8.1 Xác định phương pháp chấm điểm tín dụng nội bộ . 69
3.8.2 Cơ sở lý luận và tính thực tiễn . 71
3.9 Giải pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực . 71
3.10 Giải pháp tham gia thị trường tài chính tiền tệ 72
3.10.1 Tham gia đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp 72
3.10.2 Tham gia thị trường tiền tệ 72
3.11 Phát triển mạnh hoạt động marketing . 72
3.12 Giải pháp hỗ trợ 73
3.12.1 Cơ chế, chính sách liên quan đến hoạt động của ngân hàng . 73
3.12.2 Giải pháp phát triển đồng bộ các thị trường 74
3.12.3 Chủ trương của TP.HCM . 74
KẾT LUẬN III 75

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 76
KẾT QUẢ KHẢO SÁT
TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHẦN MỞ ĐẦU

1/ Tính cấp thiết của đề tài:
Hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam chính thức hình thành, đi vào
hoạt động kinh doanh từ khi 2 pháp lệnh Ngân hàng ra đời năm 1990. Riêng hệ
thống Ngân hàng TMCP hình thành xuất phát điểm từ TPHCM năm 1991 trên cơ sở
thí điểm và có sự nâng cấp từ Quỹ tín dụng.
Qua 15 năm hoạt động và phát triển có thể khẳng định rằng hệ thống
NHTMCP trên địa bàn TPHCM đã đạt được những kết qủa khả quan. Hình thành
hệ thống NHTMCP là một chủ trương phát triển đúng hướng trong hoạt động hệ
thống Ngân hàng của Việt Nam. Điều đó được thể hiện rõ trước đây Luật các
TCTD quy định NHTMCP của Nhà nước và nhân dân, sau chỉnh sửa lại là
NHTMCP, điều đó nói lên việc mở rộng các sở hữu tham gia đầu tư vốn vào
NHTMCP không chỉ có Nhà nước, nhân dân mà còn có cả sở hữu vốn là các cổ
đông nước ngoài để gọi vốn từ nước ngoài. Thậm chí, trong xu hướng phát triển
ngày nay của hệ thống NHTM cũng đang có xu hướng cổ phần hóa để đẩy mạnh
phát triển hơn nữa.
Có thể nói rằng TPHCM là một thị trường tiền tệ đầy tiềm năng, rất năng
động, nhạy cảm nhưng cũng có rất nhiều rủi ro, do vậy để đứng vững được trên thị
trường này đã là vấn đề khó khăn nhưng để tăng trưởng và phát triển lại là vấn đề
vô cùng khó khăn.
Hiện nay, hệ thống Ngân hàng Việt Nam đang trong quá trình hội nhập có
nhiều cơ hội cho các NHTM nói chung, cho hệ thống NHTMCP nói riêng nhưng
cũng đứng trước nhiều thách thức, trở ngại. Vấn đề quan trọng nhất là biết tận dụng
những cơ hội nào cho mình, biết những thách thức nào để có thể khắc phục và vượt
qua.
Trong điều kiện cơ chế chính sách vừa chưa đồng bộ vừa chưa hoàn chỉnh,
lại thiếu nhiều quy chế, chuẩn mực hoạt động; về công nghệ, hạ tầng kỹ thuật còn
ở trình độ còn thấp, chưa có sự kết nối, tập trung dữ liệu cao; về dịch vụ thiếu nhiều
tính tiện ích, chưa tạo ra sự khác biệt trong cạnh tranh; về vốn tự có thì quá thấp,
năng lực tài chính, quy mô hoạt động còn nhỏ; về khả năng thanh toán vẫn chưa
cao trong khi chưa có quy trình quản trị rủi ro, quản trị thanh khoản; nguồn nhân lực
vừa yếu vừa thiếu chưa đáp ứng các yêu cầu nâng cao, chưa có chiến lược kinh
doanh trong tầm trung và dài hạn
Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao hiệu qủa hoạt động của
NHTMCP trên địa bàn TPHCM điều mà bất cứ nhà quản lý nói chung, nhà quản trị
các NHTMCP nói riêng đều đã có suy nghĩ đến, tuy nhiên để thực hiện không phải
là vấn đề đơn giản, cần phải có qúa trình nghiên cứu, phân tích đánh giá để xác
định thực trạng hoạt động của NHTMCP trên địa bàn TPHCM, xác định những yêu
cầu, điều kiện cần có trong quá trình nâng cao năng lực hoạt động, hiệu qủa hoạt
động, khả năng đáp ứng hiện tại của các NH này, những vấn đề còn thiếu, còn tồn
tại để từ đó có giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động. Nâng cao hiệu quả hoạt
động điều đó có ý nghĩa là bao hàm cả việc nâng cao năng lực hoạt động trong quá
trình cạnh tranh và hội nhập.
Đó chính là lý do tôi chọn đề tài: “ Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động
của các NHTMCP trong quá trình cạnh tranh và hội nhập”
2/ Mục tiêu nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu nhằm giải quyết các vấn đề sau:
2.1/ Đối với NHTMCP:
Đánh giá thực trạng, xác định những điểm mạnh, yếu, những yêu cầu đặt ra
trong hoạt động của các NHTMCP trên địa bàn TPHCM trong quá trình cạnh tranh
và trước những yêu cầu hội nhập để từ đó có những giải pháp hữu hiệu để nâng cao
hiệu quả hoạt động.

2.2/ Đối với Ngân hàng Nhà nước:
Trên cơ sở thực trạng hoạt động của NHTMCP nói riêng, hệ thống NHTM
nói chung Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành những cơ
chế, chính sách hoạt động NH phù hợp thực tiễn, có biện pháp quản lý hiệu qủa.
Đồng thời hoạch định chiến lược phát triển NH làm nền tảng cho các NH phát triển.
Đối với NHNN chi nhánh TPHCM sẽ nâng cao hơn nữa chất luợng quản lý đối với
hoạt động NHTMCP trên địa bàn để đưa các NH này hoạt động tuân thủ pháp luật,
an toàn, hiệu quả.
3/ Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
- Nghiên cứu phân tích đánh giá tình hình hoạt động của NHTMCP trên địa
bàn TPHCM từ năm 2000 đến 30/6/2005 ( riêng số liệu về vốn điều lệ đến 31/8/05
)
- Nghiên cứu phân tích, đánh giá hoạt động NHTMCP trên địa bàn TPHCM
trong mối quan hệ so sánh với hoạt động của các hệ thống NHTM Nhà nước,
NHLD, chi nhánh NH nước ngoài và một số NHTMCP có hội sở chính ngoài địa
bàn TPHCM .
- Dãy thời gian phân tích 5 năm rưỡi, nhưng trong đó bao gồm 3 giai đoạn
hoạt động phát triển của NH như sau :
+ Giai đoạn 2000-2001: đây là thời gian sau giai đoạn khủng hoảng kinh tế
khu vực 1997-1999; tình hình kinh tế trong nước đang trong tình trạng thiểu phát sau
khi Nhà nước đã thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt; có tình trạng vốn ngân hàng
bị ứ đọng tương đối; chưa có cơ chế lãi suất chưa mang tính thỏa thuận.
+ Giai đoạn 2002 – 2003: Đặc điểm của giai đoạn này là ngành NH đang
phát triển khả quan; tín dụng ngân hàng tăng trưởng nhanh; cơ chế chính sách có
nhiều thay đổi như luật NHNN, luật các TCTD được điều chỉnh bổ sung; thực hiện
cơ chế lãi suất thỏa thuận; trên địa bàn TPHCM các NH đang thực hiện chương
trình mục tiêu lộ trình phát triển dịch vụ NH giai đoạn 2001-2005 .
+ Giai đoạn từ 2004 đến tháng 6/2005: Đặc điểm giai đoạn này kinh tế đang
trong tình trạng lạm phát gia tăng; giá nguyên nhiên liệu trên thị trường thế giới
tăng nhanh; ảnh hưởng của dịch cúm gia cầm; lãi suất đồng USD trên thị trường thế
giới do FED liên tục điều chỉnh tăng nhanh; chính sách tiền tệ trong nước đang hạn
chế, thắt chặt dần
4/ Phương pháp nghiên cứu:
- Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng để phân tích đánh giá hoạt động
NHTMCP. Kết hợp với phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp thống
kê để rút ra những vấn đề chung nhất, những chỉ tiêu mang tính định lượng và những chỉ
tiêu manh tính định tính.
- Đặc biệt, sử dụng phương pháp khảo sát, điều tra thực tế để khẳng định
những phân tích, đánh giá và nhằm để xác định cở sở thực tiển, khả năng hiện thực
của những giải pháp đề xuất.
5/ Kết cấu của luận văn:
Luận văn gồm 3 chương:
- Chương I - Tổng quan về hoạt động NHTMCP trong quá trình cạnh tranh và
hội nhập

- Chương II - Thực trạng năng lực và hiệu quả hoạt động của các NHTMCP
trên địa bàn TPHCM và những yêu cầu đặt ra trong quá trình cạnh tranh, hội nhập

- Chương III - Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của các
NHTMCP trên địa bàn TPHCM trong quá trình cạnh tranh và hội nhập.