Chuyên Đề Giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý của Tổng công ty đường sông Miền Bắc theo mô hình công ty mẹ - c

LỜI MỞ ĐẦU

Các Tổng công ty 90 và 91 được hình thành trong một bối cảnh kinh tế tập trung mà Nhà nước trực tiếp điều hành. Cơ chế này đã gây dựng cho Việt Nam một số cơ cấu kinh tế, thương mại, công nghiệp, kỹ thuật với một logic quản lý nhất định. Hiện nay, trong cơ chế kinh tế thị trường đòi hỏi những thay đổi mà sự tự chủ, chủ động của các Tổng Công ty nói trên là điều rất cấp thiết. Trong thời đại công nghệ thông tin, toàn cầu hóa của nền kinh tế thế giới, những quyết định chiến lược cho sự thành bại của các doanh nghiệp lớn cần có tính chất nhanh nhạy của Ban Giám đốc thì trình tự tổ chức và xét duyệt cũng như cơ cấu bộ máy quản lý hiện nay trong mô hình Tổng công ty 90 và 91 có nhiều bất cập. Đó là những bất cập về hệ thống và thực chất. Có sự bất cập về tính hệ thống vì tính chất của các mối quan hệ tổ chức trong mô hình Tổng công ty 90 và 91 là “chủ quản và liên quan” đan chéo rườm rà. Còn sự bất cập về tính thực chất phát sinh là vì chủ thể phê duyệt, quyết định có thể không nắm vững được sự biến động phức tạp của tác nghiệp và kinh tế. Những quyết định đó mang nặng yếu tố hành chính, hay đòi hỏi sự chỉn chu, an toàn, ổn định, trọn vẹn mà logic hoạt động của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường khó thoả mãn được trình tự, luận chứng xin duyệt đó. Yếu tố hành chính đó kéo theo sự thiếu linh hoạt, nhạy bén trước những biến động của nền kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa đang diễn ra hết sức mạnh mẽ mà đất nước ta cũng không thể nằm ngoài xu thế đó.
Trong những năm gần đây, giải pháp chuyển đổi từ mô hình Tổng công ty sang mô hình Công ty mẹ - Công ty con (mô hình tập đoàn doanh nghiệp tại các nước kinh tế phát triển) được xem như là một bước đột phá về cơ cấu tổ chức cho các Tổng Công ty 90 và 91. Mô hình Công ty mẹ - Công ty con là giải pháp để tạo tiền đề cho sách lược xã hội hoá triệt để các khâu tác nghiệp kinh tế không thuộc diện an ninh quốc gia. Và thực tế thí điểm thực hiện tại một số tổng công ty đã cho thấy: mô hình Công ty mẹ - công ty con đã tạo ra một loại hình tổ chức doanh nghiệp mới, phù hợp với cơ chế thị trường và xu hướng phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam. Sự thay đổi quan trọng nhất mà mô hình Công ty mẹ - Công ty con đem lại là mô hình này đã xóa bỏ được tư duy quản lý bằng mệnh lệnh hành chính thay vào đó là sự quản lý bằng mệnh lệnh kinh tế. Trong đó, công ty mẹ sẽ thực hiện quyền chi phối thông qua nguồn vốn góp, khả năng bảo lãnh cho các công ty con bằng nguồn vốn và uy tín của mình.
Chính vì vậy, để nâng cao hiệu quả hoạt động của mình và phù hợp với xu thế phát triển chung của nền kinh tế trong điều kiện hiện nay, Tổng công ty Đường sông Miền Bắc đang nghiên cứu để chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con. Vì những lý do trên, cùng với mong muốn để chuyên đề thực tập của mình có thể trở thành tài liệu có ích đối với Tổng công ty đường sông Miền Bắc nên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu: “Giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý của Tổng công ty đường sông Miền Bắc theo mô hình công ty mẹ - công ty con”. Kết cấu của chuyên đề bao gồm :

Chương I : Khái quát về Tổng công ty đường sông Miền Bắc
Chương II : Tình hình tổ chức bộ máy quản lý của Tổng công ty đường sông Miền Bắc.
Chương III : Một số giải pháp hoàn thiện bộ máy quản lý của Tổng công ty đường sông Miền Bắc theo mô hình công ty mẹ - công ty con.

Trong quá trình nghiên cứu và thực tập, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của cô giáo Thạc sĩ Trần Thị Thạch Liên và các cán bộ của Tổng công ty đường sông Miền Bắc nhưng do khả năng và trình độ có hạn nên chuyên đề của tôi chắc chắn không tránh khỏi những sai sót, do đó rất mong được sự đóng góp, chỉ bảo của quí thầy cô để chuyên đề này được hoàn thiện và trở thành một tài liệu có ích. Xin chân thành cảm ơn!



MỤC LỤC

Danh mục các từ viết tắt 1
LỜI MỞ ĐẦU 2
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ TỔNG CÔNG TY ĐƯỜNG SÔNG MIỀN BẮC 4
1.1. Thông tin chung về Tổng công ty Đường sông miền Bắc 4
1.2. Sự hình thành và phát triển của Tổng công ty Đường sông miền Bắc 5
1.2.1. Bối cảnh ra đời Tổng công ty Đường sông miền Bắc 5
1.2.2. Quá trình phát triển của Tổng công ty Đường sông miền Bắc 6
1.3. Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật chủ yếu của Tổng công ty Đường sông
miền Bắc 9
1.3.1. Chức năng và nhiệm vụ 9
1.3.2. Vốn kinh doanh 11
1.3.3. Cơ sở vật chất kỹ thuật 11
1.3.4. Lực lượng lao động 12
4. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị trong Tổng công ty Đường sông miền Bắc 13
4.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty Đường
sông miền Bắc 16
4.1.1. Về hoạt động sản xuất kinh doanh 16
4.1.2. Về hoạt động tài chính của TCT 19
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA TỔNG CÔNG TY ĐƯỜNG SÔNG MIỀN BẮC 22
2.1. Phương án chuyển đổi tổ chức và hoạt động của Tổng công ty Đường sông miền Bắc sang mô hình Công ty mẹ - Công ty con 22
2.1.1. Nguyên tắc chuyển đổi tổ chức 22
2.1.2. Điều kiện chuyển đổi, tổ chức lại 23
2.2. Mô hình tổ chức của công ty mẹ - công ty con 25
2.2.1. Công ty mẹ 25
2.2.1.1. Tổng công ty vận tải thuỷ Việt Nam được hình thành trên cơ sở sắp
xếp, tổ chức lại 26
2.2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý của Tổng công ty 26
2.2.1.3 Ngành, nghề kinh doanh của TCT 31
2.2.1.4. Vốn điều lệ của Tổng công ty vận tải thuỷ Việt Nam 33
2.2.1.5. Sắp xếp lại lao động 35
2.2.2. Công ty con 35
2.3. Cơ chế hoạt động của công ty mẹ - công ty con 38
2.3.1. Quan hệ giữa Tổng công ty với các đơn vị hạch toán phụ thuộc 38
2.3.2. Quan hệ giữa Tổng công ty với các công ty con 38
2.3.3. Quan hệ của Tổng công ty với các công ty liên kết 40
2.4. Một số tồn tại trong bộ máy quản lý Tổng công ty Đường sông miền
Bắc khi chuy ển sang mô hình công ty mẹ - công ty con: 40
2.4.1. Tư duy quản lý vẫn theo kiểu cũ 42
2.4.2. Hệ thống luật pháp áp dụng cho mô hình công ty mẹ - công ty con
chưa hoàn chỉnh 43
CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN BỘ MÁY QUẢN LÝ CỦA TỔNG CÔNG TY ĐƯỜNG SÔNG MIỀN BẮC THEO MÔ HÌNH CÔNG TY MẸ - CÔNG TY CON 44
3.1. Cần thay đổi tư duy quản lý đối với các công ty con, từ chỗ bằng mệnh
lệnh trực tiếp sang gián tiếp thông qua người đại diện phần vốn 44
3.2. Tiếp tục đẩy mạnh công tác sắp xếp, đổi mới các đơn vị thành viên của
Tổng công ty 47
3.3. Chấn chỉnh công tác tổ chức quản lý phần vốn của Tổng công ty tại
các công ty con 48
3.4. Tổ chức các hình thức đào tạo, bồi dưỡng linh hoạt để nâng cao nhận
thức của đội ngũ cán bộ lãnh đạo 49
3.5. Một số kiến nghị về phía Nhà nước: 50
KẾT LUẬN 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO 54