Luận Văn Giải pháp giúp hoàn thiện công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ đối với giao dịch tại ngân hàng thương

CHƯƠNG MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Ngân hàng ra đờ
i và phá
t triển gắn liền vớ
i sựra đờ
i và phát triển của nền
kinh tế hàng hóa . Theo nhip̣ thờ
i gian , các ngân hàng thương maị đãkhông ngừng
đổi mớ
i và hoàn thiêṇ nhằm phuc̣ vu ̣đắc lưc̣ nhu cầu khách hàng.
Trong quá
trình hoaṭ đôṇ g, rủi ro là điều không thể tránh khỏi ở bất kỳ doanh
nghiêp̣ nào , đăc̣ biêṭ là các ngân hàng thương maị . Vớ
i tiêu chí
làm viêc̣ nhanh ,
chính xác cộng thêm hàng ngày phải tiếp nhận khối lượng lớn nhu cầu khách hàng
luôn tạo áp lực mạnh mẽ và rủi ro cao cho bộ phận xử lý giao dịch của các NHTM .
Điều này đăṭ ra môṭ vấn đề cấp thiết và không thể thiếu trong hoaṭ đôṇ g của các
ngân hàng này là phải tổ chức tốt công tác kiểm so át nội bộ đối với giao dịch của
ngân hàng. Bởi lẽchính hoaṭ đôṇ g này sẽgiúp phá
t hiêṇ nhanh chóng các vi phaṃ
pháp luật, những lỏng lẻo trong chỉđaọ nôị bô ̣ngân hàng , các thiếu sót trong quy
trình tác nghiệp cũng như các biểu hiện gian lận giúp Ban lãnh đạo kịp thời đưa
ra các biêṇ pháp chấn chỉnh đúng đắn.
Hơn nữa, trong bối cảnh hôị nhâp̣ như hiêṇ nay, nhiều ngân hàng nước ngoà
i
đãxâm nhâp̣ vào thi ̣trường Viêṭ Nam và đe doạ maṇ h mẽđến các ngân hàng trong
nước, đò
i hỏi các NHTM của chúng ta phải nâng cao hơn nữa năn g lưc̣ caṇ h tranh ,
năng lưc̣ quản lý và đảm bảo hoaṭ đôṇ g an toàn, hiêụ quả
. Vớ
i điṇ h hướng xây dưṇ g
bô ̣măṭ năng đôṇ g và chuyên nghiêp̣ ở mỗi ngân hàng , một hệ thống kiểm soát nội
bô ̣đối vớ
i giao dic̣h tốt sẽ góp phần tạo nên những dịch vụ có chất lượng vượt trội ,
gây đươc̣ thiêṇ cảm và niềm tin trong lòng khách hàng . Vì vậy , có thể nói , viêc̣
hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ đối với giao dịch mang ý nghĩa sống còn cho
các NHTM.
Nhâṇ thức đươc̣ tính cấp thiết của vấn đề trên và qua thưc̣ tiêñ nghiên cứu tại
Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh ChợLớn , em quyết điṇ h choṇ đề tà
i “ Tìm
hiểu công tác kiểm tra , kiểm soát nôị bô ̣đối vớ
i giao dịch tại Ngân hàng TMCP
Á Châu- Chi nhánh ChợLớn” làm đề tà
i nghiên cứu.Trang 2
Báo cáo chuyên đề thực tập SVTH: Nguyêñ Thi Ṭ uyết Nga
2. Mục tiêu nghiên cứu , phương pháp nghiên cứu , phạm vi và hạn chế của đề
tài:
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu công tác ki ểm tra, kiểm soát nội
bô ̣đối vớ
i giao dic̣h taị ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh ChợLớn , đánh giá
những ưu điểm và những măṭ còn tồn taị của công tác này ; từ đó đưa ra những kiến
nghị, giải pháp giúp hoàn thiện hơn nữa công tác kiểm tra, kiểm soá
t nôị bô ̣đối vớ
i
giao dic̣h taị đơn vi.̣
Phương pháp nghiên cứu đươc̣ sử duṇ g ở đây là
trao đổi , thảo luận trực tiếp
vớ
i Trưởng Bô ̣phâṇ , KSV và các GDV của Bộ phận xử lý giao dịch tại đơn vị ;
đồng thờ
i nghi ên cứu “ Quy chế kiểm toán nôị bô ̣của ngân hàng TMCP Á Châu”
cùng một số tài liệu nội bộ khác và trực tiếp quan sát quy trình tác nghiệp của các
GDV và các KSV.
Phạm vi của đề tài là tìm hiểu, nghiên cứu thưc̣ traṇ g và đềra kiến nghi ̣giúp
hoàn thiện công tác kiểm tra , kiểm soá
t nôị bô ̣đối vớ
i giao dic̣h tại ngân hàng
TMCP Á Châu- Chi nhánh ChợLớn.
Do thờ
i gian thưc̣ tâp̣ quá ngắn và ngườ
i thưc̣ hiêṇ đề tài vẫn còn hạn chế về
kiến thức, kinh nghiêṃ thưc̣ tế nên sựtiếp câṇ chưa đủ sâu ; đồng thờ
i tính bảo mâṭ
rất cao của một số thông tin quan trọng của n gân hàng nên đề tà
i còn khá nhiều haṇ
chế. Rất mong sựgóp ý chân thành của quý
thầy cô và ngườ
i tham khảo đề tà
i.
3. Bố cuc̣ của đềtà
i:
Bố cuc̣ của đề tà
i bao gồm ba chương:
 Chương 1: Cơ sở lý
luâṇ chung về hê ̣thống KSNB taị NHTM.
 Chương 2: Thưc̣ traṇ g công tác kiểm tra , kiểm soá
t nôị bô ̣đối vớ
i giao dic̣h
tại ngân hàng TMCP Á Châu- Chi nhánh ChợLớn.
 Chương 3: Giải pháp và kiến nghị giúp hoàn thiện công tác kiểm tra , kiểm
soát nội bộ đối với giao dic̣h tại ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Chợ
Lớn.Trang 3
Báo cáo chuyên đề thực tập SVTH: Nguyêñ Thi Ṭ uyết Nga
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUÂṆ CHUNG VỀ HỆTHỐNG KIỂM SOÁT NÔỊ BÔ ̣
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ tại ngân hàng thương mại :
1.1.1. Khái niệm hê ̣thống kiểm soát nôị bô:̣
Hê ̣thống KSNB có một vai trò quan trọng , quyết điṇ h sựthành baị của môṭ
doanh nghiêp̣ nó
i chung và của môṭ tổ chức tín duṇ g nó
i riêng . Tuy nhiên, quá trình
nhâṇ thức và nghiên cứu về KSNB đãdâñ đến sựhình thành các điṇ h nghĩa khác
nhau từ giản đơn đến phức tap̣ về hê ̣thống này. Sau đây là môṭ và
i khá
i niêṃ :
 Theo điṇ h nghiã của Viêṇ Kiểm toán Quốc tế: “ Hê ̣thống kiểm soá
t nôị bộlà
tâp̣ hơp̣ bao gồm các chính sách, quy trình, quy điṇ h nôị bô, ̣ các thông lệ, cơ cấu tổ
chức của ngân hàng , đươc̣ thiết lâp̣ và đươc̣ tổ chức thưc̣ hiêṇ nhằm đaṭ đươc̣ các
mục tiêu của ngân hàng và đảm bảo phòng ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các rủi
ro xảy ra.”
 Môṭ điṇ h n ghĩa được chấp nhận khá rộng rãi hiện nay là của COSO (The
Committee of Sponsoring Organization), môṭ Ủy ban thuôc̣ Hôị đồng Quốc gia Hoa
Kỳ về viêc̣ chống gian lâṇ về báo cáo tà
i chính. Điṇ h nghiã như sau:
“ Kiểm soá
t nôị bộlà môṭ quá
trình do ngườ
i quản lý
, hôị đồng quản tri ̣và các
nhân viên của đơn vi ̣chi phối, nó được thiết lập để cung cấp một sự đảm bảo hợp lý
nhằm thưc̣ hiêṇ ba muc̣ tiêu dướ
i đây:
+ Báo cáo tài chính đáng tin câỵ .
+ Các luật lệ và quy định được tuân thủ.
+ Hoạt động hữu hiệu và hiệu quả.”
 Tại Điều 2 Chương 1 trong “Quy chế kiểm tra, kiểm soá
t nôị bô ̣của tổ chức
tín dụng” đươc̣ ban hành kèm theo Quyết định số 36/2006/QĐ-NHNN có nêu: “ Hê ̣
thống kiểm tra , kiểm soá
t nôị bộlà
tâp̣ hơp̣ các cơ chế , chính sách, quy trình, quy
điṇ h nôị bộ, cơ cấu tổ chức của tổ chức tín duṇ g đươc̣ thiết lâp̣ trên cơ sở phù hơp̣
với quy định pháp luật hiêṇ hành và đươc̣ tổ chức thưc̣ hiêṇ nhằm đảm bảo phòngTrang 4
Báo cáo chuyên đề thực tập SVTH: Nguyêñ Thi Ṭ uyết Nga
ngừa, phát hiện, xử lý kip̣ thờ
i các rủi ro và đaṭ đươc̣ các muc̣ tiêu mà
tổ chức tín
dụng đã đặt ra.”
Măc̣ dù có rất nhiều điṇ h nghiã về hê ̣thống KSNB, song chúng ta cần hiểu rằng:
 Thứ nhất, hê ̣thống KSNB không đơn thuần là môṭ thủ tuc̣ hay môṭ chính
sách được thực hiện ở vài thời điểm nhất định mà được vận hành liên tục và xuyên
suốt mọi cấp độ trong ngân hàng.
 Thứ hai, Hôị đồng quản tri ̣và các nhà quản tri ̣cấp cao chiụ trách nhiêṃ cho
viêc̣ thiết lâp̣ môṭ vă n hóa phù hơp̣ nhằm hỗtrợcho quy trình KSNB hiêụ quả và
đươc̣ giám sát liên tuc̣ ; bên caṇ h đó
, tất cả các thành viên của tổ chức đều tham gia
vào quy trình này.
1.1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ của hệ thống kiểm soát nội bộ tại ngân hàng
thương maị:
Theo Điều 3 Chương 1 trong Quy chế đươc̣ ban hành kèm theo Quyết điṇ h
số 36/2006/QĐ-NHNN, hệ thống kiểm tra , kiểm soá
t nôị bô ̣của tổ chức tín duṇ g
đươc̣ thiết lâp̣ nhằm muc̣ đích thưc̣ hiêṇ các mục tiêu, chính sách lớn của tổ chức tín
dụng, thông qua viêc̣ thưc̣ hiêṇ các muc̣ tiêu cu ̣thể, chủ yếu sau đây:
 Hiêụ quả và an toàn trong hoạt động ; bảo vệ, quản lý, sử duṇ g tài sản và các
nguồn lưc̣ môṭ cách kinh tế, an toàn, có hiệu quả.
 Đảm bảo hê ̣thống thông tin tà
i chính và
thông tin quản lý
trung thưc̣ , hơp̣ lý
,
đầy đủ và kip̣ thờ
i.
 Đảm bảo tuân thủ pháp luâṭ và các quy chế, quy trình, quy điṇ h nôị bô.̣
Để đáp ứng ba muc̣ tiêu lớn trên , đò
i hỏi hoaṭ đôṇ g của hê ̣thống KSNB taị
các NHTM phải được xem là một quá trình , môṭ hoaṭ đôṇ g thường xuyên và
liên
tục của các ngân hàng, đồng thờ
i thưc̣ hiêṇ tốt các nhiêṃ vu ̣sau:
a) Ngăn ngừa các sai phaṃ trong hê ̣thống xử lý nghiêp̣ vu ; ̣
b) Phát hiện kịp thời các sai phạm trong quá trình xử lý nghiệp vụ;
c) Bảo vệ đơn vị trước những thất thoát có thể tránh;
d) Đảm bảo việc chấp hành các chính sách kinh doanh của ngân hàng.
1.1.3. Các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ :Trang 5
Báo cáo chuyên đề thực tập SVTH: Nguyêñ Thi Ṭ uyết Nga
Dù có sự khác biệt đáng kể về tổ chức hệ thống KSNB giữa các đơn vị , nhưng bất
kỳ hệ thống KSNB nào cũng phải gồm những thành phần cơ bản sau :
 Thứ nhất, môi trường kiểm soá
t: là nền tảng cho toàn bộ các cấu phần của
hê ̣thống KSNB, bao gồm cơ cấu tổ chức , cơ chế phân cấp , phân quyền, các chính
sách, thông lê ̣về nguồn nhân lưc̣ , đaọ đức nghề nghiêp̣ , năng lưc̣ , cách thức quản
trị, điều hành của các cấp lañ h đaọ . Trong đó
, sựgiám sá
t củ a Ban lañ h đaọ và văn
hóa của ngân hàng được xem là yếu tố quan troṇ g hàng đầu có ảnh hưởng trưc̣ tiếp
đến hiệu quả vận hành của hệ thống KSNB.
Hôị đồng quản tri ̣có
trách nhiêṃ phê duyêṭ và xem xé
t điṇ h kỳ các chiến
lươc̣ kinh doanh chung và các chính sách quan trọng của ngân hàng; nắm bắt các rủi
ro quan troṇ g đối vớ
i ngân hàng , đăṭ ra các mức đô ̣có
thể chấp nhâṇ đươc̣ đối vớ
i
các rủi ro này và đảm bảo Ban Tổng Giám đốc tiến hành các bước đi cần thiết để
nhâṇ biết, điṇ h lươṇ g, theo dõi và kiểm soát các rủi ro ấy; phê duyêṭ cơ cấu tổ chức;
đảm bảo Ban Tổng Giám đốc theo dõi tính hiệu quả của hệ thống KSNB . Hôị đồng
quản trị chịu trách nhiêṃ cuối cùng trong viêc̣ đảm bảo môṭ hê ̣thống KSNB thích
hơp̣ và có hiêụ quả đươc̣ áp duṇ g và duy trì
.
Ban Tổng Giám đốc chịu trách nhiệm thực thi các chiến lược và chính sách
đươc̣ Hôị đồng quản tri ̣phê duyêṭ; xây dưṇ g các quy trình để nhâṇ biết, điṇ h lươṇ g,
theo dõi và kiểm soá
t các rủi ro ; duy trìmôṭ cơ cấu tổ chức phân công phân nhiêṃ
rõ ràng đảm bảo các trách nhiệm đã giao phó được thực hiện có hiệu quả ; thiết lâp̣
các chính sách kiểm toán nôị bô ̣hơp̣ lý
; theo dõi sựphù hơp̣ cũng như tính hiêụ quả
của hệ thống KSNB.
Hôị đồng quản tri ̣và Ban tổng giám đốc có
trách nhiêṃ khuyến khích các
chuẩn mưc̣ đaọ đức, phẩm chất trung thưc̣ cũng như thiết lâp̣ mô ̣t văn hóa bên trong
ngân hàng, trong đó cần nhấn maṇ h tầm quan troṇ g của KSNB tớ
i tất cả các cấp đô ̣
cán bộ . Tất cả các cán bô ̣ngân hàng cần hiểu về vai trò của ho ̣trong quá
trình
KSNB và tham gia đầy đủ vào quá trình na