Thạc Sĩ Giải pháp giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Bắc Giang hiện nay (Luận văn 120

1. Tính cấp thiết của đề tài:
Cải cách hành chính nhà nước luôn là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhất là từ khi nước ta tiến hành công cuộc đổi mới nhằm xây dựng một nền hành chính trong sạch, sử dụng đúng quyền lực và từng bước hiện đại để quản lý có hiệu quả công việc của Nhà nước, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển lành mạnh, xây dựng nếp sống và làm việc theo pháp luật. Mặt khác, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, đây là nhiệm vụ mới và rất khó khăn đòi hỏi Nhà nước không ngừng phải đổi mới cả về tổ chức và hoạt động nhằm đáp ứng những yêu cầu của đất nước đặt ra.
Để công cuộc cải cách hành chính Nhà nước có hiệu quả thì một trong những nhiệm vụ quan trọng là phải cải cách một bước cơ bản các thủ tục hành chính. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá VII), ngày 23/01/1995 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hoà XHCN Việt Nam, trọng tâm là cải cách một bước nền hành chính đã chỉ rõ: “ Tập trung cải cách thủ tục trong tất cả các lĩnh vực tác động trực tiếp đến đời sống và sản xuất kinh doanh của nhân dân. Qui định chế độ công vụ và qui chế phối hợp của các cơ quan có trách nhiệm giải quyết công việc của dân một cách công khai, minh bạch, chống cửa quyền”.
Trong những năm qua, từ khi có Nghị quyết về cải cách hành chính của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định phê duyệt chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2001 – 2010. Từ đó đến nay, các cấp chính quyền đã tiến hành được nhiều việc: Từ phân cấp, định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của chính quyền các cấp đối với các hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng đến giải quyết mối quan hệ giữa Nhà nước với các tổ chức và công dân. Song trên thực tế, công việc cải cách hành chính còn diễn ra chậm và bất cập so với yêu cầu phát triển của đất nước trong tiến trình hội nhập với nền kinh tế thế giới Một trong những mấu chốt của cải cách thủ tục hành chính, là làm sao các thủ tục hành chính đơn giản, tiện lợi và chống được tiêu cực. Điều này có ý nghĩa: nếu như các công việc có liên quan đến tổ chức và công dân chỉ qua “một cửa” được thực hiện tốt thì cũng có nghĩa là cơ quan hành chính nhà nước đã dỡ bỏ những tấm rào chắn bấy lâu nay gây nhiều bức xúc, cản trở phát triển.
Trong thực tế, khi muốn giải quyết một việc cụ thể nào đều phải qua nhiều bước trung gian, thủ tục rườm rà, không ít trường hợp cán bộ, công chức sách nhiễu, tiêu cực, gây khó khăn đã làm xói mòn lòng tin của tổ chức và công dân đối với Nhà nước. Thực hiện cơ chế “một cửa” thực chất là cơ quan hành chính nhà nước tạo ra một cơ sở pháp lý mới trong việc giải quyết mối quan hệ giữa Nhà nước với tổ chức và công dân, đồng thời tạo ra một quan niệm mới: cơ quan hành chính nhà nước có nhiệm vụ chủ yếu là phục vụ các tổ chức và công dân để đem lại sự phát triển – nó hoàn toàn trái ngược với quan niệm lâu nay cho rằng cơ quan hành chính nhà nước chỉ duy nhất có nhiệm vụ đại diện cho quyền lực nhà nước làm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, cho phép, ban phát các quyền cho tổ chức và công dân mà những quyền đó thực chất là quyền của tổ chức và công dân đã được Hiến pháp và pháp luật qui định.
Với ý nghĩa và tầm quan trọng của cơ chế “một cửa”, ngày 04/9/2003 Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định số 181/QĐ-TTg về việc ban hành qui chế thực hiện cơ chế “một cửa” tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Từ khi có qui chế ra đời, nhiều cấp chính quyền từ cơ sở đến tỉnh đã tổ chức triển khai thực hiện, xây dựng đề án và đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt Nhưng vấn đề thực hiện cơ chế “một cửa” vào giải quyết công việc hành chính ở UBND tỉnh một cách đồng bộ, hiệu quả như thế nào? Cần có những giải pháp gì để cơ chế “một cửa” thực sự là khâu đột phá, góp phần cải cách thủ tục hành chính, nhằm xây dựng một nền hành chính dân chủ, minh bạch, trong sạch, hiện đại, hoạt động có hiệu quả theo các nguyên tắc xây dựng Nhà nước pháp quyền dưới sự lãnh đạo của Đảng . thì việc áp dụng mô hình cơ chế “một cửa” trong giải quyết các thủ tục hành chính có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cả về lý luận và thực tiễn trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
Với cách đặt vấn đề trên, tôi chọn đề tài: “Thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở Uỷ ban nhân dân tỉnh Bắc Giang hiện nay” làm luận văn thạc sỹ luật học tại Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh.

2. Tình hình nghiên cứu:
Vấn đề nhà nước, vấn đề cải cách hành chính trong đó có thủ tục hành chính liên quan đến thực hiện cơ chế “một cửa” đã được nhiều lãnh tụ, các nhà khoa học ở các cơ sở đào tạo, nghiên cứu khoa học pháp lý và quản lý hành chính, các vụ và cán bộ khoa học, lãnh đạo ở Bộ Nội vụ nghiên cứu, trong đó đáng chú ý một số công trình nghiên cứu sau:
- Lênin toàn tập - tập 45 – Nxb Tiến bộ Mátxcơva, 1978.
Hồ Chí Minh (1995) toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Trần Ngọc Đường (1999), “ Chủ động cải cách bộ máy nhà nước trong xu thế của thời đại”, nghiên cứu lý luận (3), [trang 13-15].
- Nguyễn Ngọc Hiến (2001), giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Tô Tử Hạ (1998), công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ công chức, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Nguyễn Văn Mạnh (2000), “ Cải cách nền hành chính nhà nước, thực trạng và giải pháp”, Lý luận chính trị (2), [trang 14-17].
- Lê Hữu Nghĩa (2000), “ Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa với việc nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước ta hiện nay”, Quản lý nhà nước (8), [trang 6 – 8].
- Đào Trí Úc (1995), “ Những vấn đề lý luận cơ bản về nhà nước và pháp luật, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội
- Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam (2002), Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
- Đinh Duy Hoà (2001), Yếu tố con người trong cải cách hành chính, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Nguyễn Văn Thâm (2000), Những nguyên nhân ảnh hưởng đến quá trình cải cách hành chính, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Nguyễn Thị Hồi (2005), tư tưởng phân chia quyền lực nhà nước với việc tổ chức bộ máy nhà nước ở một số nước, Nxb Tư pháp, Hà Nội.
- Đặng Đình Tân (2006), thể chế Đảng cầm quyền một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
- Ngoài ra còn một số bài báo trên các Tạp chí cũng đề cập đến vấn đề cải cách hành chính theo cơ chế “một cửa”.
Mặc dù, Quyết định 181/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã ban hành qui chế “một cửa” nhưng cho đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào phân tích một cách có hệ thống và việc áp dụng Quyết định trên ở cấp tỉnh như thế nào để có hiệu quả? sự liên thông và phối hợp giữa các cơ quan hành chính ra sao? thực trạng và những vấn đề phát sinh như thế nào? những vấn đề gì cần được qui định cụ thể và không để chồng chéo? vấn đề con người trong thực hiện pháp luật theo cơ chế “một cửa”? việc áp dụng khoa học công nghệ thông tin trong thực hiện?. Phân tích khoa học các yếu tố trên để tìm ra các nhiệm vụ và giải pháp khắc phục nhằm làm cho việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” trở thành điểm nhấn có tính chất đột phá trong việc đổi mới trình tự và thực hiện các thủ tục hành chính một cách nhanh chóng, thuận lợi đúng pháp luật ở các cơ quan hành chính cấp tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả cho việc thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển; huy động mọi nguồn lực xây dựng tỉnh, từng bước khắc phục tệ quan liêu, phiền hà, xây dựng mối quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương với tổ chức và công dân trên địa bàn ngày càng tốt hơn.

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn:
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, mục đích của luận văn nhằm: nghiên cứu, đề xuất và luận chứng các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại các cơ quan hành chính thuộc UBND tỉnh Bắc Giang đáp ứng với yêu cầu cải cách hành chính nhà nước hiện nay.
Để phù hợp với mục tiêu trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu những cơ sở lý luận việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” như: khái niệm thủ tục hành chính; khái niệm pháp luật giải quyết thủ tục hành chính; khái niệm, đặc điểm của việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”; yêu cầu, những nhân tố bảo đảm và vai trò của việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”.
- Đánh giá những thành tựu đã đạt được và những tồn tại trong thực hiện pháp luật giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” trong thời gian qua của cơ quan hành chính ở Bắc Giang.
- Đề xuất các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” trong thời gian tới ở tỉnh Bắc Giang.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Do luận văn nghiên cứu một vấn đề tương đối cụ thể nên đối tượng nghiên cứu của luận văn là: “Những vấn đề lý luận thực hiện pháp luật về giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế “ một cửa”.
- Thực tiễn thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang.
- Những giải pháp chủ yếu để thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” tại cơ quan hành chính là UBND tỉnh Bắc Giang, thời gian từ năm 2003 đến nay.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu:
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin; tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật; các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới, xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN; nhà nước của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; về cải cách hành chính; về cơ chế “một cửa” trong giải quyết thủ tục hành chính.
Phương pháp cụ thể được sử dụng để nghiên cứu trong luận văn là phương pháp điều tra, khảo sát và so sánh để đánh giá thực trạng cũng như đề ra các giải pháp một cách chính xác, khoa học. Luận văn cũng sử dụng các phương pháp của triết học Mác - Lênin, chủ yếu là các phương pháp kết hợp lý luận với thực tiễn; phân tích và tổng hợp, lịch sử cụ thể và sử dụng một số phương pháp khác của xã hội học, khoa học hệ thống.

6. Những điểm mới của luận văn:
Luận văn có những điểm mới sau:

Một là, về lý luận, luận văn tập trung phân tích đặc điểm, các yêu cầu, nhân tố bảo đảm và vai trò của thực hiện pháp luật về giải quyết các thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” .

Hai là, luận văn đưa ra một số biện pháp để thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” đảm bảo tính pháp lý, hiệu quả, minh bạch và sự phối hợp giữa các cơ quan hành chính nhằm loại bỏ những thủ tục rườm rà, chồng chéo dễ bị lợi dụng để sách nhiễu, gây khó khăn cho tổ chức và công dân.

Ba là, luận văn đề cập đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức tiếp nhận và giải quyết công việc có phẩm chất đạo đức tốt, thái độ và tinh thần trách nhiệm cao, nghiệp vụ chuyên môn vững vàng để tham mưu, đề xuất và thực hiện nhiệm vụ; đồng thời qui định trách nhiệm của người có thẩm quyền và thực hiện nhiệm vụ để từ đó có hình thức khen thưởng những tập thể và cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; xử lý nghiêm những tập thể; người có thẩm quyền và công chức có hành vi hách dịch, sách nhiễu, vô trách nhiệm.

Bốn là, luận văn đặt ra việc kiến nghị, đề xuất để từng bước chuyên nghiệp hoá việc thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” nhằm nâng cao hiệu quả xử lý, công khai hoá việc xử lý trong các cơ quan hành chính.
Cả 4 nội dung trên, các văn bản của Chính phủ mới đề cập đến nguyên tắc và phương hướng, nhưng cơ sở lý luận, vai trò của thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”, đồng thời vận dụng nó như thế nào? biện pháp gì để thực hiện thì chưa đề ra - đó chính là điểm mới và có ý nghĩa thiết thực trong việc thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” được đề ra trong luận văn, hy vọng góp phần nhỏ vào cải cách hành chính ở chính quyền tỉnh Bắc Giang.

7. Ý nghĩa của luận văn:
Ở một mức độ nhất định, kết quả nghiên cứu của luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo phục vụ trực tiếp việc áp dụng và nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở cơ quan hành chính cấp tỉnh, nhất là thấy rõ những hạn chế và giải quyết những vương mắc còn nảy sinh nhằm thực hiện tốt hơn cơ chế “một cửa” hiện nay.
- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan hành chính cấp huyện và xã, cho nhiệm vụ cải cách hành chính nói chung; đồng thời góp phần xây dựng kỹ năng nghề nghiệp, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức trước yêu cầu thực hiện công cuộc cải cách hành chính nhà nước hiện nay.
8. Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận văn gồm 3 chương và 8 tiết.
[TABLE="width: 596"]
[TR]
[TD]
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”.
1.1. Khái niệm, đặc điểm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”.
1.2. Yêu cầu và những điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” .
1.3. Vai trò của việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”.
Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang.
2.1. Những kết quả trong cải cách hành chính và thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang.
2.2. Những bất cập, hạn chế trong việc thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang.
2.3. Nguyên nhân của những bất cập, hạn chế trong việc thực hiện pháp luật và giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang hiện nay.
3.1. Phương hướng bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa”.
3.2. Các giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế “một cửa” ở UBND tỉnh Bắc Giang hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
[/TD]
[TD]Trang
4
13
13
24
46
52
52

62

73
84
84
88