Tài liệu Giải bài toán sản xuất-tiêu thụ-thương hiệu cho nông sản Việt Nam

Giải bài toán sản xuất-tiêu thụ-thương hiệu cho nông sản Việt Nam




Việt Nam có sản lượng xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới. Các nông sản xuất khẩu khác như: cà phê, hồ tiêu, hạt điều luôn ở nhóm dẫn đầu thế giới. Chúng ta vẫn thiếu những vùng nông sản được quy hoạch chuyên nghiệp, thiếu cơ chế tiêu thụ hàng hóa và thiếu những thương hiệu nông sản trên thị trường quốc tế.




Không thể để nông dân sản xuất tự phát




Hàng năm, đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cung cấp đến 90% sản lượng gạo, hơn 60% sản lượng thủy sản xuất khẩu và 70% sản lượng trái cây cho thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu Thế nhưng, với điệp khúc “được mùa, mất
giá”, thu nhập của nông dân luôn bấp bênh và mãi “theo đuôi thị trường”. Thấy


cây, con gì có giá đua nhau trồng, khi rớt giá lại đốn chặt




Điển hình như vào tháng 4/2009, khi 30%-50% nông dân nuôi cá tra ĐBSCL “treo hầm” vì giá cá tra rớt giá thê thảm trong khi vài năm trước người ta đua nhau nuôi. Diện tích mía năm rồi ở ĐBSCL chỉ khoảng 65.000ha. Khi giá mía vượt ngưỡng 700đ/kg, nông dân trong vùng đang đua nhau quay lại trồng mía Sản xuất nông sản là thế mạnh của ĐBSCL nhưng đầu ra vẫn còn trong cảnh: May nhờ, rủi chịu!


Rồi đến diêm dân dọc biển miền Trung cũng sản xuất theo kiểu trông chừng, tức là giá cao thì dồn sức vào làm muối, nhưng đến khi muối rớt giá thì trắng tay.


Ngược lên phía Bắc, quả mận Tam Hoa của tỉnh Lào Cai cũng chung số phận. Khi mận rớt giá có lúc chỉ chưa đầy 1000 đồng/kg, nông dân liền chặt phá để trồng cây khác. Đến khi mận có giá lại hồ hởi trồng lại. Theo thống kê có gần 300 ha mậnTam Hoa bị chặt bỏ. Một con số vô cùng đau xót, vì để trồng 1 gốc cây ăn quả thành phẩm phải mất nhiều năm đầu tư.

Gần đây nhất là rau bị ế thừa sau lúc khan hiếm do lụt lội tại Hà Nội. Hàng ngàn tấn rau của nông dân chờ héo úa trên đồng ruộng là tình trạng điển hình của việc sản xuất ồ ạt, mạnh ai nấy làm, không theo quy hoạch .

Thiết lập hệ thống tiêu thụ chuyên nghiệp cho nông sản




Cần nhìn nhận khách quan rằng, trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ nông sản, mối liên kết giữa doanh nghiệp tiêu thụ và nông dân chưa bền vững. Quy hoạch vùng nguyên liệu của các nhà máy vẫn theo lối bán được sản phẩm thì mới thu mua nguyên liệu. Khi bán được thì mở vùng nguyên liệu ồ ạt. Khi không tiêu thụ được thì người nông dân lại chịu thiệt hại đầu tiên, dẫn đến việc sản xuất của nông dân bị thụ động trầm trọng. Bên cạnh đó, vẫn còn xảy ra tình trạng người dân phải
cầu cạnh doanh nghiệp để được thu mua sản phẩm. Mặt khác, doanh nghiệp than


phiền rằng khi giá nông sản cao, nông dân luôn “phá hợp đồng” bán cho thương


lái, không bán cho doanh nghiệp như đã ký kết.