Chuyên Đề Gánh nặng bệnh tật và chấn thương ở việt Nam 2008

MỤC LỤC
CHỮ VIẾT TẮT viii
TÓM TẮT 1
1. GIỚI THIỆU 3
2. MỤC TIÊU 4
2.1. MỤC TIÊU CHUNG 4
2.2. MỤC TIÊU CỤ THỂ .4
3. PHƯƠNG PHÁP 5
3.1. ƯỚC TÍNH TỬ VONG 5
3.2. SỐ NĂM SỐNG MẤT ĐI DO TỬ VONG SỚM (YLL) .8
3.3. SỐ NĂM SỐNG MẤT ĐI DO TÀN TẬT (YLD) .9
3.4. CÁC NHÓM BỆNH HOẶC CHẤN THƯƠNG .9
3.5. DÂN SỐ 11
3.6. CHIẾT KHẤU .11
3.7. TRỌNG SỐ BỆNH TẬT 12
3.8. TRỌNG SỐ TUỔI .14
3.9. TỶ LỆ MỚI MẮC VÀ THỜI GIAN MẮC .15
4. TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH BỆNH VÀ CHẤN THƯƠNG 17
4.1. LAO .17
4.2. HIV/AIDS 17
4.3. TIÊU CHẢY 18
4.4. NHIỄM KHUẨN HÔ HẤP 18
4.5. UNG THƯ .19
4.6. ĐÁI THÁO ĐƯỜNG .20
4.7. CÁC BỆNH TÂM THẦN KINH 21
Rối loạn do lạm dụng rượu 21
Rối loạn lo âu 21
Mất trí nhớ 21
Trầm cảm 22
Lạm dụng ma túy 22
Động kinh .22
Tâm thần phân liệt .23
Dự án VINE
Trường Đại học Y tế Công cộng Trang iv
4.8. CÁC KHUYẾT TẬT VỀ GIÁC QUAN .23
Khiếm thị 23
Khiếm thính 24
4.9. BỆNH MẠCH VÀNH (ISCHEMIC HEART DISEASE) .24
4.10. ĐỘT QỤY 25
4.11. BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MÃN TÍNH (COPD) .26
4.12. BỆNH THOÁI HÓA KHỚP (OSTEOARTHRITIS) .26
4.13. CHẤN THƯƠNG 27
5. KẾT QUẢ 29
5.1. TỬ VONG VÀ KỲ VỌNG SỐNG .29
5.2. GÁNH NẶNG DO TỬ VONG Ở VIỆT NAM (YLL) 30
5.3. SỐ NĂM SỐNG TÀN TẬT (YLD) 34
5.4. SỐ NĂM SỐNG TÀN TẬT HIỆU CHỈNH (DALYs) 39
5.5. MÔ HÌNH GÁNH NẶNG BỆNH TẬT THEO TUỔI VÀ GIỚI .46
5.6. CÁC BỆNH VÀ CHẤN THƯƠNG CỤ THỂ .53
Các bệnh truyền nhiễm 54
Ung thư .56
Đái tháo đường 59
Các bệnh tâm thần kinh .60
Các khuyết tật về giác quan .62
Bệnh tim mạch 64
Bệnh cơ xương khớp .67
Chấn thương 69
BÀN LUẬN . 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 79
PHỤ LỤC 82

1. GIỚI THIỆU
Nhu cầu về sử dụng dịch vụ y tế ngày càng tăng do sự tăng lên về dân số đặt ra một
thách thức cho tất cả các quốc gia trên toàn cầu. Nguồn lực hạn chế đòi hỏi chính phủ
các nước phải cân nhắc kỹ trong việc đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người
dân. Thiếu các bằng chứng khoa học định hướng cho việc ra quyết định và phân bổ
nguồn lực là rào cản chính đối với việc xây dựng chính sách y tế. Việc ra quyết định đúng
đắn trong phân bổ nguồn lực (dựa trên các tác động về sức khỏe) phụ thuộc rất nhiều
vào sự sẵn có các thông tin chính xác và có thể dùng để so sánh. Các nhà nghiên cứu
của trường Đại học Harvard và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã xây dựng một phương
pháp tổng quát để đo lường những mất mát về mặt sức khỏe của quần thể cho Báo cáo
Phát triển Toàn cầu của Ngân hàng Thế giới năm 1993. Mất mát về sức khỏe được đo
lường bằng chỉ số DALY - năm sống hiệu chỉnh theo mức độ tàn tật (sau đây chúng tôi
sẽ gọi là Năm sống tàn tật hiệu chỉnh) cho phép đo lường kết hợp gánh nặng do tử vong
và tàn tật.
Về phương diện chính sách, chỉ số DALY có ưu điểm là cho phép đo lường tình trạng
sức khỏe của quần thể bằng một chỉ số tổng hợp cả tác động của tử vong và tàn tật lên
sức khỏe. Điều này cho phép so sánh quy mô của các vấn đề sức khỏe khác nhau và so
sánh chi phí-hiệu quả của các can thiệp cho một vấn đề sức khỏe hay cho một số bệnh.
Thông tin về quy mô của các vấn đề sức khỏe hiện tại và trong tương lai, cùng với thông
tin về khả năng đáp ứng dịch vụ y tế bằng các can thiệp có tính chi phí - hiệu quả là
những thông tin rất hiệu quả dành cho các nhà hoạch định chính sách.
Dự án VINE
Trường Đại học Y tế Công cộng Trang 4
Mục đích của Nghiên cứu “Gánh nặng bệnh tật và chấn thương ở Việt Nam 2008” là
đo lường gánh nặng của bệnh và chấn thương ở Việt Nam. Nghiên cứu này áp dụng
phương pháp của nghiên cứu “Gánh nặng bệnh tật toàn cầu” (GBD). Báo cáo này
cung cấp các thông tin dịch tễ học nhất quán cho một danh sách bệnh và chấn thương
ở Việt Nam năm 2008.
Theo sau báo cáo này sẽ là báo cáo về gánh nặng bệnh tật của một số yếu tố nguy cơ.
Nghiên cứu “Gánh nặng bệnh tật và chấn thương ở Việt Nam 2008” là một cấu phần của
dự án “Cung cấp các bằng chứng khoa học về bệnh tật và tử vong cho quá trình hoạch
định chính sách y tế ở Việt Nam” (VINE) trong khuôn khổ hợp tác giữa Bộ Y tế, trường
Đại học Y Hà Nội, trường Đại học Y tế công cộng và Đại học Queensland-Úc. Các nghiên
cứu viên của trường Đại học Y tế công cộng và Đại học Queensland chịu trách nhiệm
thực hiện nghiên cứu này trên cơ sở sử dụng thông tin về nguyên nhân tử vong của
nghiên cứu Điều tra nguyên nhân tử vong bằng phương pháp phỏng vấn (VA) và các
thông tin thu thập từ các nghiên cứu dịch tễ học hoặc các nguồn số liệu khác. Kết quả
của hai nghiên cứu này được sử dụng cho các đánh giá chi phí – hiệu quả thuộc cấu
phần thứ ba của dự án VINE.
2. MỤC TIÊU
2.1 MỤC TIÊU CHUNG
Cung cấp đánh giá tổng thể về gánh nặng bệnh tật do tử vong sớm và tàn tật theo từng
nguyên nhân bệnh và loại chấn thương.
2.2 MỤC TIÊU CỤ THỂ
 Ước lượng tỷ lệ tử vong của Việt Nam năm 2008 theo tuổi và giới.
 Cung cấp các số liệu mới mắc, hiện mắc, tử vong và thời gian mắc theo tuổi và giới
của từng bệnh và loại chấn thương một cách đồng nhất.
 Đo lường gánh nặng bệnh tật do tử vong sớm, do tàn tật và do cả hai phần này (chỉ
số DALY).