Sách ebook Quốc triều Chánh Biên Toát Yếu

Quốc triều Chánh Biên Toát Yếu

Thế Tổ Cao Hoàng Đế (1778-1820): Năm Mậu Tuất ( Năm thứ 39 hiệu Cảnh Hưng nhà Lê, năm thứ 43 hiệu Càn Long nhà Thanh bên Tàu: 1778, Ngài mới 17 tuổi, đóng ở Sài Gòn, các quan tôn Ngài làm Nguyên Soái, quyền coi việc nước luôn .

QUỐC TRIỀU CHÍNH BIÊN TOÁT YẾU


Quyển thứ I

-----------------------


Đức Thế Tổ Cao Hoàng Đế


Niên hiệu Gia Long


Tên húy Ngài là:

1. Bên tả chữ Nhật, bên hữu chữ Viện (1)

2. Bên tả chữ Nhật, bên hữu chữ Anh (2)

3. Bên tả chữ Thái, bên hữu chữ Trọng (3)


Ngài sinh năm Nhâm Ngọ, 17 tuổi lên ngôi vương tại Gia Định được 22 năm. Đến lúc Ngài lấy được kinh đô Huế, thiên hạ định rồi, Ngài lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu là Gia Long; ỏ ngôi 18 năm, hưởng thọ 58 tuổi, lăng Ngài là lăng Thiên Thọ.


Ngài là con thứ ba đức Hưng Tổ Hiếu Khương Hoàng Đế. Khi đức Hưng Tổ băng, Ngài mới 4 tuổi. Ngài lớn lên, thông minh đã sẵn; Năm Giáp Ngọ quân Trịnh tới xâm, Ngài theo đức Duệ Tôn vào tỉnh Quảng Nam. Mùa xuân năm Ất Vị vào Gia Định. Đức Duê Tôn cho ngài làm Chưởng Sứ Tướng Tá Dực Quân. Ngài tính liệu việc binh giỏi lắm, các tướng tá ai cũng phục tùng.


Ngài đi theo đức Duệ Tôn, một ngày kia bỗng nghe giặc tới, đức Duệ Tôn đưa ngực dục Ngài trước, Ngài bất đắc dĩ phải thọ mạng, đi một chặp, dừng ngựa mà chờ, rồi thời giặc đi chỗ khác; đức Duệ tôn đi tới, Ngài đó rước bên đàng, đức Duệ Tôn nói rằng: "Cháu có lòng tốt, trời cũng biết cho".


Mùa đông năm Bính Thân, Ngài qua xứ Tam Phụ (thuộc tỉnh Định Tường) chiêu tập binh Đông Sơn; Tây Sơn chiếm Sài Gòn (thuộc tỉnh Gia Định), đức Duệ Tôn vào Đăng Giang (thuộc tỉnh Định Tường), Ngài đem binh Đông Sơn ứng tiếp, hầu đức Duệ Tôn qua Cần Thơ (thuộc tỉnh An Giang), rồi qua Long Xuyên (thuộc tỉnh Hà Tiên); đức Duệ Tôn tuẫn nạn4.


Ngài muốn nhân ban đêm qua biển để tránh giặc, có cá sấu đón ngang trước thuyền ba lần, rồi

Ngài không đi; sáng ngày dò biết đêm ấy có thuyền giặc đón đằng trước.


Ngài ra cù lao Thổ Châu; đem binh Long Xuyên đến Sa Đéc (thuộc An Giang). Chưởng dinh Đỗ Thành Nhơn cùng thuộc tướng là chánh đội Lê Văn Duân cử hiệp quân nghĩa đóng ở Tam Phụ, chạy giấy cho các đạo là bọn Nguyễn Văn Hoằng, Tăng Phúc Khuông, Tống Phúc Lương đều đem binh hội, ba quân đều mặc đồ trắng, từ đó quân thanh lừng lẫy. Tháng 11, đánh phá giặc ở dinh Long Hồ, lấy được Sài Gòn.