Thạc Sĩ Du lịch sinh thái- bí quyết để phát triển bền vững

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm qua, du lịch nói chung và du lịch sinh thái (DLST)
nói riêng đã và đang phát triển nhanh chống trên phạm vi toàn cầu. Đặc biệt,
trong những năm gần đây DLST như một hiện tượng và xu thế phát triển ngày
càng chiếm được sự quan tâm của các nước trên thế giới. Bởi đó, không chỉ là
một loại hình du lịch thiên nhiên hấp dẫn mà còn là du lịch có trách nhiệm,
hỗ trợ các mục tiêu bảo tồn môi trường tự nhiên, các giá trị văn hóa bản địa,
phát triển cộng đồng, góp phần tích cực vào sự phát triển du lịch nói riêng và
phát triển kinh tế - xã hội nói chung. Nhận thức được tầm quan trọng có tính
chất to àn cầu của DLST đối với bảo tồn môi trường tự nhiên, các giá trị văn
hóa bản địa của các dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội nên ngày du lịch thế
giới 27-9-2002 được Tổ chức Du lịch thế giới chọn chủ đề “Du lịch sinh tháibí quyết để phát triển bền vững” và Liên Hiệp Quốc đã quyết định lấy năm
2002 làm năm quốc tế về DLST.
Du lịch là một nhu cầu không thể thiếu, một hiện tượng phổ biến trong
đời sống xã hội. Du lịch đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã
hội. Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã khẳng định:
Phát triển du lịch thật sự trở thành m ột ngành kinh tế mũi nhọn; nâng
cao chất lượng và hiệu quả hoạt động trên cơ sở khai thác lợi thế và điều kiện
tự nhiên, sinh thái, truyền thống văn hóa, lịch sử, đáp ứng nhu cầu du lịch
trong nước và phát triển nhanh du lịch quốc tế, sớm đạt trình độ khu vực. Xây
dựng và nâng cấp cơ sở vật chất, hình thành các khu du lịch trọng điểm, đẩy
mạnh hợp tác liên kết với các nước [9, tr.178].
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X tiếp tục khẳng định: “Khuyến khích
đầu tư phát triển và nâng cao chất lượng, hiệu quả du lịch, đa dạng hóa sản
phẩm và các loại hình du lịch” [10, tr.202].
Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ 2001- 2010 được Thủ
Tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 97/2002/QĐ-TTg ngày
22.7.2002 đã xác định: DLST là một trong hai định hướng ưu tiên phát triển
góp phần đảm bảo phát triển du lịch bền vững, đưa du lịch thực sự trở thành
ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.
Du lịch là ngành kinh tế chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong thu nhập
quốc dân. Trong giai đoạn hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế thế
giới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhằm mục tiêu dân
giàu, nước mạnh xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và bảo vệ vững chắc
độc lập dân tộc, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, thì du lịch nói chung,
DLST nói riêng ngày càng đóng vai trò quan trọng. DLST là hình thức du lịch
đặc thù, du lịch có trách nhiệm với môi trường thiên nhiên và môi trường xã
hội, được du khách quốc tế và trong nước rất quan tâm.
Tỉnh Kiên Giang nằm trong vùng Tây Nam Bộ - một trong những khu
vực trọng điểm ưu tiên phát triển du lịch của Việt Nam. Tỉnh Kiên Giang
được thiên nhiên ưu đãi: Có rừng, có biển, có hải đảo có đồi núi, đồng bằng,
danh lam thắng cảnh đẹp và hệ sinh thái phong phú; tiềm năng kinh tế tương
đối đa dạng, đã tạo ra một lợi thế về du lịch rất lớn. KDTSQ của tỉnh Kiên
Giang được UNESCO công nhận là KDTSQ thế giới (năm 2006). Đó là điều
kiện thuận lợi để tỉnh Kiên Giang đẩy mạnh phát triển du lịch nói chung và
DLST nói riêng.
Lịch sử Kiên Giang gắn liền với truyền thống cách mạng anh hùng của
cả nước, có đường biên giới d ài, nơi đây là căn cứ cách mạng, sản sinh ra
nhiều anh hùng dân tộc. Chính điều này tạo ra lợi thế về du lịch.
Đại hội Đảng bộ Tỉnh Kiên Giang lần thứ VIII đã khẳng định: Tập
trung đầu tư ngành du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển nhanh
và bền vững. Thực hiện nghị quyết của Tỉnh Ủy về phát triển Phú Quốc thành
khu DLST chất lượng cao của cả nước và khu vực, đồng thời phát triển đồng
bộ các vùng du lịch trọng điểm khác của tỉnh [7, tr.55-56].
Du lịch nói chung và DLST nói riêng được Tỉnh xác định là ngành kinh
tế mũi nhọn, lợi thế so sánh quan trọng, góp phần đẩy nhanh tốc độ phát triển
kinh tế - xã hội.
Trong những năm qua, du lịch của tỉnh Kiên Giang đã phát triển nhanh
chống và ngày càng thu hút thêm nhiều du khách nội địa quốc tế. Tiềm năng
du lịch của tỉnh Kiên Giang đặc biệt là biển, đảo, rừng, cảnh quan thiên
nhiên đã từng bước khai thác có hiệu quả. Thực tế cho thấy, tiềm năng
DLST ở tỉnh Kiên Giang là rất lớn. Nhưng trong thời gian qua, do nhiều yếu
tố khách quan và chủ quan việc khai thác du lịch ở đây chưa xứng tầm. Lượng
khách du lịch đến Kiên Giang còn ít, chỉ mang tính tự phát, các trung tâm lữ
hành các tỉnh và trong nước chưa quan tâm đúng mức.
Sản phẩm du lịch là yếu tố quyết định sự thành công của một điểm du
lịch. Nếu được quan tâm đúng mức, đầu tư xứng tầm, sự phối hợp đồng bộ,
khai thác kịp thời, hợp lý, DLST ở tỉnh Kiên Giang sẽ trở thành điểm đến
hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, góp phần đẩy nhanh tốc độ phát
triển kinh tế - xã hội.
Do đó, việc nghiên cứu DLST là một trong những vấn đề bức xúc.
Đồng thời, việc nghiên cứu này còn đóng góp, bổ sung nhận thức và sự vận
dụng phát triển của DLST nói chung. Vì vậy tôi chọn đề tài “Du lịch sinh
thái ở Tỉnh Kiên Giang” làm luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành kinh tế
chính trị.
2. Tình hình nghiên cứu
Cho đến nay, du lịch nói chung, DLST nói riêng đã có nhiều tác giả
nghiên cứu ở nhiều khía cạnh, phạm vi khác nhau.
Điển hình là một số công trình nghiên cứu:
- “Thị trường du lịch của Tỉnh Quang Ninh ”, Luận văn thạc sĩ kinh tế
của Trần Xuân Ảnh (2006) luận văn làm rõ cơ sở lý luận về thị trường du lịch
và một số kinh nghiệm phát triển thị trường du lịch ở một số địa phương.
- “Kinh tế du lịch Thừa Thiên Huế- Tiềm năng và phương hướng phát
triển”, Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Nguyễn Thị Hòa học viện chính trị quốc
gia Hồ Chí Minh (1997).
- “Du lịch trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Tỉnh Bình
Thuận”, Luận văn Thạc sĩ kinh tế của Dụng Văn Duy (2004) Luận văn nói rõ
đặc điểm, vai trò của du lịch trong sự phát triển kinh tế, các nhân tố tác động
đến du lịch trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế.
- “Phát triển du lịch ở Bà Rịa – Vũng Tàu”, Luận văn Thạc sĩ kinh tế
của Trần Quốc Nhật (1996) luận văn làm rõ tính tất yếu khách quan và vai trò
của du lịch đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
- “Kinh tế du lịch ở Thanh Hóa, thực trạng và giải pháp phát triển”,
Luận văn thạc sĩ kinh tế Nguyễn Thị Hồng Lâm (2005).
- “Phát triển du lịch ở An Giang”, Luận văn thạc sĩ kinh tế của Bùi Thị
Hằng (1999)
- “Phát triển du lịch Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế”, luận văn tốt nghiệp cao cấp lý
luận chính trị của Lê Mai Khanh (2005).
Tỉnh Kiên Giang có một số đề tài nghiên cứu du lịch:
“Khai thác tiềm năng du lịch đảo Phú Quốc Tỉnh Kiên Giang”, Luận
văn thạc sĩ kinh tế của Huỳnh Vĩnh Lạc (2005).
Ngoài ra, còn có quy hoạch tổng thể phát triển ngành thương mại – du lịch
của Tỉnh đến năm 2010, Quy hoạch phát triển du lịch ở đảo Phú Quốc, Hà Tiên,
Hòn Đất, Kiên Lương, định hướng phát triển du lịch ở U Minh Thượng
Tuy nhiên, đó là định hướng phát triển du lịch ở từng vùng, ngành khác
nhau, việc đi sâu nghiên cứu vai trò, đánh giá thực trạng DLST ở Tỉnh Kiên
Giang thì vẩn còn mới mẽ, ít người nghiên cứu. Là một công trình khoa học
được nghiên cứu trên cơ sở kế thừa nhiều công trình nghiên cứu trước đó, nhưng
được vận dụng vào địa bàn mới. Đây là một vấn đề có ý nghĩa thực tiễn r ất cao.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
* Mục đích
Trên cơ sở làm rõ đặc điểm, vai trò của DLST với vấn đề phát triển
kinh tế - xã hội, phân tích đánh giá thực trạng DLST ở tỉnh Kiên Giang thời
gian qua, từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu để phát triển DLST trong
thời gian tới.
* Nhiệm vụ
- Làm r õ đặc điểm vai trò, nhân t ố ảnh hưởng đến sự phát triển của DLST.
- Phân tích thực trạng của DLST ở tỉnh Kiên Giang thời gian qua, rút
ra những vấn đề cần giải quyết trong thời gian tới.
- Đề xuất những giải pháp chủ yếu để tiếp tục phát triển DLST ở tỉnh
Kiên Giang trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là làm rõ vai trò, đánh giá đúng
thực trạng của DLST ở tỉnh Kiên Giang và đề xuất các giải pháp để tiếp tục
phát huy vai trò của kinh tế DLST đối với phát triển kinh tế-xã hội.
* Phạm vi nghiên cứu
DLST trong quá trình phát triển kinh tế- xã hội ở tỉnh Kiên Giang từ
năm 2001 đến năm 2007.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài vận dụng hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác – lênin, các
quan điểm chủ trương, đường lối của Đảng, Chính sách pháp luật của nhà
nước về phát triển du lịch, đ ồng thời kế thừa những vấn đề lý luận về du
lịch và DLST của các học giả kinh tế trư ớc đó đ ể áp dụng vào hoàn cảnh
cụ thể ở tỉnh Kiên Giang.
Luận văn còn sử dụng phương pháp trong nghiên cứu kết hợp lý luận
với thực tiễn, phân tích, thống kê, tổng hợp, lôgic-lịch.
6. Ý nghĩa của việc nghiên cứu
Trên cơ sở phân tích rõ vai trò, đánh gia đúng tiềm năng DLST đề ra các
giải pháp để tiếp tục phát triển DLST ở tỉnh Kiên Giang.
Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu tham khảo trong việc xây dựng
các kế hoạch phát triển DLST ở tỉnh Kiên Giang.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn có phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,
nội dung của luận văn kết cấu thành 3 chương, 7 tiết.
Chương 1
MỘT SỐ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DU LỊCH SINH THÁI.
Chương 2
THỰC TRẠNG DU LỊCH SINH THÁI Ở TỈNH KIÊN GIANG.
Chương 3
PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI Ở TỈNH KIÊN GIANG