Tiểu Luận Đông á và Mỹ la tinh : Những sự khác biệt

Khó có thể so sánh giữa hai khu vực vừa rộng lớn, vừa phức tạp và khác biệt như Mỹ La tinh và Đông Á. Trong nội tại mỗi một khu vực lại chứa đựng những điểm riêng biệt lớn, Miama và Nhật bản không thể giống như Haiti và Argentina. Tuy nhiên, chúng ta có thể tiến hành so sánh giữa 2 khu vực dựa trên những tiêu chí tổng quát về phát triển kinh tế, chính trị. Nhìn chung, từ thời kỳ hậu chiến tranh lạnh Đông á có mức tăng trưởng kinh tế ổn định và cao hơn trong khi Mỹ Latinh có phần vượt trội hơn về mặt dân chủ. Những khác biệt giữa 2 khu vực ngày càng rút ngắn lại từ thập kỷ 90 đặc biệt là vào những năm các nước châu Á rơi vào cuộc khủng hoảng tài chính kinh tế. Châu Á trở thành khu vực dân chủ hơn còn Mỹ Latinh cũng đạt được những tăng trưởng kinh tế ổn định hơn.
Để việc so sánh có ý nghĩa, chúng ta chỉ giới hạn trong một số vấn đề, tập trung vào những nước tương đối lớn và thành công, loại trừ những điểm có thể. Với Mỹ Latinh, chíng ta sẽ không tính đến Cuba và các nước khác thuộc vịnh Caribê, chỉ xét riêng những nước tương đối nghèo ở Trung Mỹ. Với khu vực Đông Á, loại trừ nước CHND Triều Tiên và Miama song không bỏ qua Trung Quốc và Việt Nam-những nước đã tiến hành mở cửa trong vài năm qua.

Xét về GNP năm 1998 của 12 nước Đông Á và 17 nước Mỹ Latinh có thể thấy GNP tính trên đầu người Đông Á cao hơn so với Mỹ Latinh (xem bảng). Nhật bản, Singapore, Hồng Kông và Đài Loan là các nước đứng đầu Đông Á còn ở Mỹ Latinh vị trí đó thuộc về Argentina, Urugoay và Chilê. Nếu dùng thước đo thu nhập là ngang giá sức mua, không dùng mức thu nhập danh nghĩa thì thu nhập tính trên đầu người ở các nước có sự thay đổi lớn. Do có biến động lớn về tỷ giá giữa đồng Yên và đồng đôla nên thu nhập của mỗi người dân Nhật thấp hơn so với Singapore và mức thu nhập của người dân Trung Quốc tăng mạnh, ở khu vực Mỹ Latinh, thu nhập của Chilê sẽ cao hơn Argentina. Với thước đo là sức mua, thu nhập danh nghĩa của người dân Đông Á vẫn cao hơn so với người dân ở Mỹ Latinh song khoảng cách chênh lệch giữa 2 khu vực được rút ngắn lại. Tuy nhiên cần lưu ý rằng mức thu nhập bình quân ở Đông Á giảm một phần chủ yếu là do dân số của Trung Quốc đông .

Xét về mức độ tăng trưởng, các nền kinh tế Đông Á cũng phát triển hơn Mỹ Latinh. Xuất phát điểm thấp nhưng các nước Đông Á đã đạt được những thành công đáng kể trong tăng trưởng kinh tế và tương đối ổn định. Cho đến năm 1995, tốc độ tăng trưởng GDP trên đầu người ở Đông Á vào khoảng 5%/năm trong khi ở Mỹ Latinh chỉ đạt gần 1%. Tuy nhiên sự khác biệt về tăng trưởng kinh tế giữa các nước Đông Á với nhau lớn hơn so với nội bộ các nước Mỹ Latinh.

Cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997 đã làm cho các nền kinh tế Đông Á có phần thụt lùi so với các nước Mỹ Latinh. Tăng trưởng kinh tế của các nước Đông Á trong 2 năm 1997-98 giảm tới 3,65% trong khi các nước Mỹ Latinh có mức tăng trưởng dương 1,9%. Tốc độ tăng trưởng giữa các nước Đông Á càng có sự khác biệt: Singapore có mức tăng trưởng GDP đầu người âm còn nền kinh tế của Indonesia rơi vào suy thoái. Tuy nhiên, năm 1999, nền kinh tế của hầu hết các nước Đông Á (trừ Nhật bản) đã phục hồi trở lại với mức tăng trưởng dương. Ngược lại các nước Mỹ Latinh lại rơi vào suy thoái sau sự kiện đồng Real của Braxin mất giá đầu năm 1999.

Những sự kiện diễn ra trong năm 1998 và 1999 cho thấy nhìn chung các nền kinh tế Đông Á mở cửa tự do hơn các nền kinh tế Mỹ Latinh. Vốn là những nước theo chủ nghĩa dân tộc nên thực tế là trong thập kỷ vừa qua ảnh hưởng của các cuộc cải cách kinh tế ở Mỹ Latinh đã có tác động đáng kể. Những số liệu của Ngân hàng thế giới cho thấy ở Mỹ latinh có sự mất cân bằng về kinh tế lớn hơn các nước Đông Á. Từ số liệu về thu nhập quốc gia của 10% người có thu nhập cao nhất tại mỗi quốc gia có thể thấy người dân Mỹ Latinh có thu nhập cao hơn người dân Đông Á 33%. Số liệu về chỉ số Gini cũng cho thấy sự khác biệt tương tự.