Luận Văn Đổi mới phương pháp dạy học Sinh học (Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề để dạy các quy luật di truy

(Dạy các Quy luật di truyền của MenĐen)

LỜI MỞ ĐẦU​

Bài tập nghiên cứu khoa học: “Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề để dạy các quy luật di truyền của Men Đen” được hoàn thành với sự cộng tác nhiệt thành của các đồng chí đồng nghiệp giảng dạy bộ môn Sinh học 9 trong nhà trường và một số trường bạn trong huyện Lục Nam - Bắc Giang cùng các em học sinh khối 9 năm học 2010- 2011 Trường THCS Cẩm lý đã tạo điều kiện giúp đỡ.
Tuy nhiên do giới hạn về thời gian, năng lực của bản thân và những điều kiện khách quan khác nên không tránh khỏi những thiếu xót trong quá trình nghiên cứu. Kính mong các đồng chí, đồng nghiệp trong tổ bộ môn, hội đồng khoa học nhà trường các đồng nghiệp khác tiếp tục giúp đỡ , đóng góp ý kiến để bài tập ngày càng hoàn thiện hơn nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục của Đảng và nhà nước "Nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài", thực hiện thành công quá trình nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Phần I: MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1.1. Xuất phát từ chủ trương đổi mới phương pháp dạy học:
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở các trường phổ thông để phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh nhằm đào tạo những người năng động và sáng tạo đã được đặt ra trong ngành giáo dục từ những năm 80.
Hiện nay, với nhịp độ phát triển của khoa học kĩ thuật và công nghệ, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học càng được quan tâm hơn. Nghị quyết hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành trung ương Đảng khoá VII đã ghi rõ: “Đổi mới phương pháp dạy và học ở các cấp học, bậc học. Áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Và dạy học theo phương pháp tích cực tiếp tục được quan tâm ở Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 của BCHTW Đảng khoá VIII: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nề nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo điều kiện và thời gian tự học.”
1.2. Xuất phát từ thực tiễn sử dụng phương pháp dạy học của giáo viên hiện nay:
Thực tiễn giảng dạy từ khi vận dụng đổi mới cho đến nay sự chuyển biến về phương pháp dạy học trong các trường học chưa được là bao. Phổ biến là thầy đọc trò chép, thuyết trình giảng giải xen kẽ với vấn đáp tái hiện biểu diễn trực quan minh họa.Tuy nhiên bên cạnh đó củng có những giáo viên vận dụng thành công các biện pháp tích cực phát huy được năng lực tư duy độc lập sáng tạo, năng lực trí tuệ của học sinh, trong đó có dạy học giải quyết vấn đề nhưng chủ yếu là trong các tiết thao giảng, các giờ dạy thi giáo viên dạy giỏi.
1.3. Xuất phát từ nhu cầu của bản thân:
Để góp phần thực hiện nhiệm vụ cải cách giáo dục: cải tiến phương pháp theo hướng “phát triển trí lực học sinh trong quá trình học tập” phù hợp với xu thế phát triển của lí luận dạy học hiện đại. Đồng thời để áp dụng được yêu cầu Nghị quyết của Đảng về việc đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, bản thân tôi đã chọn đề tài: “Vận dụng dạy học giải quyết vấn đề để dạy các quy luật di truyền của Men Đen” trong chương trình Sinh học 9 <Chương I sách giáo khoa lớp 9> nhằm góp phần làm cho phương pháp dạy học tích cực, phương pháp dạy học giải quyết vấn đề nhanh chống trở thành phổ biến trong nhà trường.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
+ Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học (ở trường THCS)
+ Góp phần phổ biến phương pháp dạy học giải quyết vấn đề trong nhà trường THCS.
+ Nhằm rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho bản thân.
3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Giáo viên dạy Sinh 9 các trường THCS Cẩm lý, Vũ xá, Đan Hội, Bắc Lũng, Yên Sơn thuộc huyện Lục nam, Bắc giang; Học sinh khối 9 – trường THCS Cẩm lý.
Các quy luật di truyền của Men Đen trong chương trình SGK sinh học lớp 9.
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu cơ sở lý luận của dạy học giải quyết vấn đề.
Nghiên cứu cơ sở về tâm lí, sinh lí học của đối tượng học sinh lớp 9 làm cơ sở cho việc thiết kế bài học theo hướng dạy học giải quyết vấn đề.
Nghiên cứu chương I sách giáo khoa lớp 9 cũng như các sách khác có liên quan.
Tiến hành thiết kế các bài giảng thuộc chương I trong sách giáo khoa lớp 9 và các định luật di truyền của Men Đen theo phương pháp dạy học giải quyết vấn đề.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
5.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Nghiên cứu các tài liệu, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước về giáo dục, các bài viết đề cập đến vấn đề vận dụng phương pháp dạy học mới làm cơ sở lý thuyết cho đề tài.
5.2. Phương pháp điều tra:
Trực tiếp điều tra: Tôi điều tra trực tiếp bằng cách dự giờ, trao đổi, khảo sát đối với một số giáo viên dạy Sinh học 9 ở một số trường bạn nhằm xác định thực trạng sử dụng các phương pháp giảng dạy và hiệu quả của việc vận dụng các phương pháp đó.
5.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
Tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra, đánh giá có hiệu quả về vận dụng phương pháp học tập đã đề xuất.
Xử lí các số liệu bằng thống kê toán học, Sử dụng các tham số theo tỷ lệ %.
Lớp thực nghiệm là lớp 9A; Lớp đối chứng là lớp 9B
Trình độ 2 lớp tương đương nhau, tôi trực tiếp thực hiện giảng dạy.