Thạc Sĩ Đối chiếu phương thức ẩn dụ nhìn từ lí thuyết ngôn ngữ học tri nhận trên cứ liệu báo chí kinh tế Anh

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài .7
2. Lịch sử nghiên cứu 8
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 10
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .11
5. Phương pháp nghiên cứu và nguồn ngữ liệu 12
6. Đóng góp của luận án .15
7. Bố cục luận án 16
CHƯƠNG MỘT: CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Ẩn dụ trong các hướng tiếp cận truyền thống. .18
1.1.1. Các hướng tiếp cận theo quan điểm nghĩa học 18
1.1.1.1. Ẩn dụ theo quan điểm sở chỉ 18
1.1.1.2. Ẩn dụ theo quan điểm miêu tả 20
1.1.2. Các hướng tiếp cận theo quan điểm dụng học .22
1.2. Ẩn dụ ý niệm trong ngữ nghĩa học tri nhận .24
1.2.1. Nền tảng cơ sở của lý thuyết ẩn dụ ý niệm 26
1.2.2. Các khái niệm và luận điểm cơ bản của lý thuyết ẩn dụ ý niệm 31
1.2.2.1. Định nghĩa ẩn dụ ý niệm 31
1.2.2.2. Các đặc tính của ẩn dụ ý niệm 35
1.2.2.3. Quan hệ qua lại giữa ẩn dụ trong ngôn ngữ và trong tư duy 37
1.2.2.4. Ý niệm .39
1.2.2.5. Lĩnh vực 40
1.2.2.6. Lược đồ hình ảnh .42
1.2.2.7. Các động lực hiện thân nhằm tạo ẩn dụ trong tư duy và trong ngôn ngữ 43
1.2.2.8. Tính đơn hướng .45
1.2.2.9. Tính phổ quát của ẩn dụ ý niệm .45
1.2.2.10. Tính biến thiên văn hoá của ẩn dụ ý niệm .46
1.2.3. Phân loại ẩn dụ ý niệm 50
1.2.3.1. Phân loại theo tính thông dụng .50
1.2.3.2. Phân loại theo tính khái quát 52
1.2.3.3. Phân loại theo chức năng tri nhận .522
1.2.3.3.1. Ẩn dụ cấu trúc 52
1.2.3.3.2. Ẩn dụ thực thể .52
1.2.3.3.3. Ẩn dụ định hướng .54
1.2.3.4. Phân loại theo lĩnh vực nguồn 55
1.3. Tiểu kết 56
CHƯƠNG 2: ẨN DỤ Ý NIỆM TRONG BẢN TIN TIẾNG ANH
2.1. Ẩn dụ KHÔNG GIAN 59
2.2. Ẩn dụ MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN .64
2.2.1. Ẩn dụ CHẤT LỎNG 65
2.2.2. Ẩn dụ CỖ MÁY 67
2.2.3. Ẩn dụ BONG BÓNG .71
2.2.4. Ẩn dụ KIẾN TRÚC XÂY DỰNG 73
2.2.5. Ẩn dụ ĐỘNG THỰC VẬT 75
2.2.5.1. Ẩn dụ ĐỘNG VẬT 75
2.2.5.2. Ẩn dụ THỰC VẬT 80
2.2.6. Ẩn dụ THỜI TIẾT NHIỆT ĐỘ 82
2.2.6.1. TÌNH TRẠNG KINH TẾ LÀ TÌNH TRẠNG THỜI TIẾT .82
2.2.6.2. TÌNH TRẠNG KINH TẾ LÀ TÌNH TRẠNG NHIỆT ĐỘ .84
2.3. Ẩn dụ HOẠT ĐỘNG CON NGƯỜI .86
2.3.1. Ẩn dụ CHIẾN TRANH 86
2.3.2. Ẩn dụ HÀNH TRÌNH 89
2.3.3. Ẩn dụ SÂN KHẤU 91
2.3.4. Ẩn dụ THỂ THAO SĂN BẮN .96
2.3.5. Ẩn dụ CỜ BẠC .98
2.3.6. Ẩn dụ ĂN UỐNG 100
2.3.7. Ẩn dụ HÔN NHÂN .101
2.4. Ẩn dụ CƠ THỂ SỐNG .103
2.4.1. TÌNH TRẠNG KINH TẾ LÀ TÌNH TRẠNG SỨC KHỎE .103
2.4.2. GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN KINH TẾ LÀ CHỮA BỆNH .105
2.5. Tiểu kết 106
CHƯƠNG 3: ẨN DỤ Ý NIỆM TRONG BẢN TIN TIẾNG VIỆT
3.1. Ẩn dụ KHÔNG GIAN 1093
3.2. Ẩn dụ MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN .112
3.2.1. Ẩn dụ CHẤT LỎNG 112
3.2.2. Ẩn dụ CỖ MÁY 114
3.2.3. Ẩn dụ BONG BÓNG .116
3.2.4. Ẩn dụ KIẾN TRÚC XÂY DỰNG 117
3.2.5. Ẩn dụ ĐỘNG THỰC VẬT 118
3.2.5.1. Ẩn dụ ĐỘNG VẬT 118
3.2.5.2. Ẩn dụ THỰC VẬT 119
3.2.6. Ẩn dụ THỜI TIẾT NHIỆT ĐỘ 120
3.3. Ẩn dụ HOẠT ĐỘNG CON NGƯỜI .121
3.3.1. Ẩn dụ CHIẾN TRANH 121
3.3.2. Ẩn dụ HÀNH TRÌNH 123
3.3.3. Ẩn dụ SÂN KHẤU 124
3.3.4. Ẩn dụ THỂ THAO SĂN BẮN .126
3.3.5. Ẩn dụ CỜ BẠC .128
3.3.6. Ẩn dụ ĂN UỐNG 129
3.3.7. Ẩn dụ HÔN NHÂN .130
3.3.8. Ẩn dụ GIẢI TOÁN 131
3.4. Ẩn dụ CƠ THỂ SỐNG .132
3.4.1. TÌNH TRẠNG KINH TẾ LÀ TÌNH TRẠNG SỨC KHỎE .133
3.4.2. GIẢI QUYẾT KHÓ KHĂN KINH TẾ LÀ CHỮA BỆNH .134
3.5. Tiểu kết 135
CHƯƠNG 4: SO SÁNH - ĐỐI CHIẾU CÁC ẨN DỤ Ý NIỆM TRÊN CÁC
KHỐI NGỮ LIỆU VÀ ĐỀ XUẤT ỨNG DỤNG
4.1. So sánh-đối chiếu giữa hai khối bản tin tiếng Anh và tiếng Việt 137
4.1.1. So sánh-đối chiếu định lượng .137
4.1.1.1. Ẩn dụ KHÔNG GIAN .139
4.1.1.2. Ẩn dụ MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN .140
4.1.1.3. Ẩn dụ HOẠT ĐỘNG CON NGƯỜI 142
4.1.1.4. Ẩn dụ CƠ THỂ SỐNG .142
4.1.2. So sánh-đối chiếu định tính 143
4.1.2.1. Cả hai ngôn ngữ chứa cùng ẩn dụ ý niệm được hiện thực hóa bằng 4
biểu thức ngôn ngữ như nhau .144
4.1.2.2. Cả hai ngôn ngữ có cùng ẩn dụ ý niệm nhưng nhưng được hiện
thực hóa bằng biểu thức ngôn ngữ khác nhau .144
4.1.2.3. Cả hai ngôn ngữ chứa các ẩn dụ ý niệm khác nhau 146
4.2. Đề xuất ứng dụng trong giảng dạy và dịch thuật .147
4.2.1. Nâng cao năng lực ẩn dụ của người học .147
4.2.2. Gắn kết ẩn dụ ý niệm với việc giảng dạy ngoại ngữ .149
4.2.3. Nâng cao nhận thức về ẩn dụ ý niệm trong học tập & giảng dạy
tiếng Anh kinh tế .151
4.2.4. Áp dụng đường hướng tri nhận trong dịch ẩn dụ 152
PHẦN KẾT LUẬN 154
TÀI LIỆU THAM KHẢO .157
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ 166
BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ ANH VIỆT 167
PHỤ LỤC A: Một số mẫu ngữ liệu tiếng Anh .168
PHỤ LỤC B: Một số mẫu ngữ liệu tiếng Việt .186