Thạc Sĩ Định hướng xây dựng chuẩn mực báo cáo tài chính Việt Nam đáp ứng xu thế hội tụ kế toán Quốc tế

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Phần tiếng Việt
DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

Phần tiếng nước ngoài
ANC Autorité des Normes Comptables
Ủy ban Chuẩn mực kế toán Pháp
ASBE Accounting System for Business Enterprises
Hệ thống chuẩn mực kế toán doanh nghiệp Trung quốc
ASC Accounting Standard Codification
Bộ chuẩn mực kế toán Hoa Kỳ
CASC Chinese Accounting Standard Committee
Ủy ban Chuẩn mực kế toán Trung quốc
CNC Conseil National de la Comptabilité
Hội đồng Kế toán quốc gia Pháp
CRC Comité de la Réglementation Comptable
Ủy ban Qui định kế toán Pháp
CSRC Chinese Security Regulatory Commission
Ủy ban Chứng khoán Trung quốc
EC European Commission
Ủy ban châu Âu
EITF Emerging Issues Task Force
Ban xử lý các vấn đề phát sinh
EU European Union
Liên minh châu Âu
FAF Financial Accounting Foundation
Tổ chức kế toán tài chính Hoa Kỳ
FASAC Financial Accounting Standards Advisory Council
Hội đồng Tư vấn chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Kỳ
FASB Financial Accounting Standard Board
Hội đồng Chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Kỳ GDP Gross Domestic Product
Tổng sản phẩm quốc nội
IAS International Accounting Standard
Chuẩn mực kế toán quốc tế
IASB International Accounting Standard Board
Hội đồng Chuẩn mực kế toán quốc tế
IASC International Accounting Standard Committee
Ủy ban Chuẩn mực kế toán quốc tế
IASC Foundation International Accounting Standard Committee Foundation
Tổ chức ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế
IFAC International Federation of Accountants
Hội đồng của Liên đoàn kế toán quốc tế
IFRIC International Financial Reporting Interpretation Committee
Ủy ban Hướng dẫn chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
IFRS International Financial Reporting Standard
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
IFRS Advisory Hội đồng Tư vấn chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
Council
IFRS for SMEs International Financial Reporting Standard for Small and
Medium-sized Entities
Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế cho các doanh nghiệp nhỏ
và vừa
IFRS Framework Khuôn mẫu lý thuyết cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính
quốc tế
IFRS Foundation Tổ chức ủy ban chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
IFRS Interpretations Ủy ban Hướng dẫn chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
Committee
IOSCO International Organization of Securities Commissions
Tổ chức quốc tế các cơ quan quản lý thị trường chứng khoán
PCG Plan Comptable Général
Tổng hoạch đồ kế toán Pháp
SEC Securities and Exchange Commission Ủy ban Chứng khoán của Hoa Kỳ
SFAC Statement of Financial Accounting Concepts
Báo cáo khuôn mẫu kế toán tài chính Hoa Kỳ
SFAS Statements of Financial Accounting Standards
Chuẩn mực kế toán tài chính Hoa Kỳ
SIC Standard Interpretation Committee
Ủy ban Hướng dẫn thường trực
VAS Vietnamese Accounting Standard
Chuẩn mực kế toán Việt nam
WTO World Trade Organization
Tổ chức thương mại thế giới

DANH MỤC CÁC BẢNG


Bảng 1.1: Các nghiên cứu về đánh giá mức độ hòa hợp/tiêu chuẩn hóa (1980 – 2000)
Bảng 1.2: Các nghiên cứu về mức độ hội tụ (từ 2001 đến nay)
Bảng 2.1: Vốn sản xuất kinh doanh bình quân hàng năm của các doanh nghiệp phân
loại theo loại hình doanh nghiệp
Bảng 2.2: Số doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh phân loại theo loại
hình doanh nghiệp
Bảng 2.3: Kết quả thống kê mô tả và phân tích phương sai về nội hàm chuẩn mực
Bảng 2.4: Kết quả kiểm định sau về nội hàm chuẩn mực
Bảng 2.5: Kết quả thống kê mô tả và phân tích phương sai về khả năng áp dụng chuẩn
mực kế toán Việt Nam vào thực tiễn
Bảng 2.6: Kết quả kiểm định sau về khả năng áp dụng chuẩn mực kế toán Việt Nam
vào thực tiễn
Bảng 2.7: Kết quả thống kê mô tả và phân tích phương sai về thực tiễn thông tin cung
cấp trên báo cáo tài chính
Bảng 2.8: Kết quả kiểm định sau về thực tiễn thông tin cung cấp trên báo cáo tài chính
Bảng 2.9: Kết quả thống kê mô tả và phân tích phương sai về nghiên cứu hành vi
Bảng 2.10: Kết quả kiểm định sau về nghiên cứu hành vi
Bảng 3.1: Các điều chỉnh đề xuất đối với các chuẩn mực kế toán hiện hành
Bảng 3.2: Các chuẩn mực đề xuất ban hành
Bảng 3.3: Thông tin số liệu về mức độ lạm phát của Việt Nam qua các năm MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Danh mục từ viết tắt
Danh mục các bảng
Mục lục
Mở đầu
Chương 1 – Tổng quan chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế và xu thế hội tụ
chuẩn mực báo cáo tài chính
1.1. Bản chất quá trình phát triển các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
1.1.1. Lược sử phát triển chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
1.1.1.1. Giai đoạn trước hội tụ (1973 – 2001)
1.1.1.2. Giai đoạn hội tụ (từ năm 2001 đến nay)
1.1.2. Bản chất của quá trình phát triển chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
1.1.2.1. Các tác nhân thúc đẩy quá trình hội tụ
1.1.2.2. Các kết quả đạt được của quá trình hòa hợp và hội tụ kế toán quốc tế
1.1.2.3. Các trở ngại của quá trình hội tụ
1.1.2.4. Các ảnh hưởng của việc hội tụ đến chất lượng báo cáo tài chính và nền
kinh tế
1.1.2.5. Bản chất của quá trình hội tụ kế toán quốc tế
1.1.3. Hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
1.1.3.1. Tổ chức lập qui
1.1.3.2. Qui trình ban hành chuẩn mực báo cáo tài chính
1.1.3.3. Hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính
1.2. Các nhân tố tác động đến hệ thống kế toán quốc gia
1.2.1. Nhóm nhân tố kinh tế
1.2.2. Nhóm nhân tố pháp lý
1.2.3. Nhóm nhân tố văn hóa
1.2.4. Nhóm nhân tố chính trị
1.3. Xu hướng hội tụ kế toán quốc tế của các quốc gia
1.3.1. Quá trình và phương thức hội tụ của Hoa Kỳ





1

9
10
10
10
11
12
13
13
19

20
21
22
22
24
26
27
28
28
29
30
31
32 1.3.1.1. Đặc điểm môi trường
1.3.1.2. Các yếu tố thể chế
1.3.1.3. Quá trình và phương thức hội tụ
1.3.2. Quá trình và phương thức hội tụ của Pháp
1.3.2.1. Đặc điểm môi trường
1.3.2.2. Các yếu tố thể chế
1.3.2.3. Quá trình và phương thức hội tụ
1.3.3. Quá trình và phương thức hội tụ của Trung Quốc
1.3.3.1. Đặc điểm môi trường
1.3.3.2. Các yếu tố thể chế
1.3.3.3. Quá trình và phương thức hội tụ
1.4. Kết luận được rút ra từ các các phương thức hội tụ kế toán của các quốc gia
khảo sát
Chương 2 – Khảo sát và đánh giá hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
trong bối cảnh hội tụ kế toán quốc tế
2.1. Tổng quan hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
2.1.1. Hoàn cảnh ra đời hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
2.1.2. Những nhân tố môi trường tác động đến hệ thống chuẩn mực kế toán Việt
Nam
2.1.2.1. Nhóm nhân tố chính trị
2.1.2.2. Nhóm nhân tố kinh tế
2.1.2.3. Nhóm nhân tố pháp lý
2.1.2.4. Môi trường văn hóa
2.1.3. Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
2.1.3.1. Cơ chế
2.1.3.2. Các chuẩn mực kế toán đã được ban hành
2.2. Khảo sát thực nghiệm hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam
2.2.1. Mục tiêu nghiên cứu
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu
2.2.3. Kết quả nghiên cứu
2.2.4. Đánh giá tổng hợp kết quả khảo sát về chuẩn mực kế toán Việt Nam
2.3. Khảo sát sự khác biệt giữa chuẩn mực kế toán Việt Nam với chuẩn mực báo
32
33
35
39
39
40
41
43
43
44
46

49

52
52
52

55
55
56
57
57
58
59
61
64
64
65
67
96
cáo tài chính quốc tế và yêu cầu điều chỉnh chuẩn mực Việt Nam
2.3.1. Mục đích nghiên cứu
2.3.2. Phương pháp nghiên cứu
2.3.3. Kết quả nghiên cứu
2.4. Khảo sát điều kiện cần và đủ của các chuẩn mực còn thiếu của Việt Nam so
với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế
2.4.1 Mục đích nghiên cứu
2.4.2. Phương pháp nghiên cứu
2.4.3. Kết quả nghiên cứu
2.5. Đánh giá chung những thành quả và tồn tại trong hệ thống chuẩn mực kế
toán Việt Nam
2.5.1. Các thành quả đã đạt được
2.5.2. Các tồn tại
Chương 3 – Định hướng xây dựng hệ thống chuẩn mực báo cáo tài chính
Việt Nam đáp ứng xu thế hội tụ kế toán quốc tế
3.1. Bối cảnh kinh tế của Việt Nam và sự tất yếu của quá trình hội tụ kế toán
quốc tế
3.1.1. Bối cảnh kinh tế của Việt Nam trong xu thế hội tụ kế toán quốc tế.
3.1.1.1. Xuất khẩu Việt Nam
3.1.1.2. Thị trường chứng khoán Việt Nam
3.1.1.3. Đầu tư nước ngoài trực tiếp
3.1.1.4. Mua lại và sáp nhập
3.1.1.5. Niêm yết tại thị trường chứng khoán nước ngoài
3.1.1.6. Thị trường dịch vụ kế toán, kiểm toán
3.1.2. Tính tất yếu của quá trình hội tụ kế toán quốc tế của Việt Nam
3.2. Định hướng về cách thức hội tụ kế toán quốc tế
3.2.1. Mục tiêu và phương pháp nghiên cứu
3.2.2. Các mô hình hội tụ kế toán quốc tế
3.2.2.1. Hội tụ toàn bộ
3.2.2.2. Hội tụ theo hướng tiệm cận
3.2.2.3. Hội tụ từng phần
3.2.3. Ưu nhược điểm của các mô hình
98
98
98
100

104
104
105
105

112
112
113

117

117
117
117
118
119
119
120
120
121
121
121
123
124
125
127
128 3.2.3.1. Mô hình hội tụ toàn bộ
3.2.3.2. Mô hình hội tụ theo hướng tiệm cận
3.2.3.3. Mô hình hội tụ từng phần
3.2.4. Đề xuất về cách thức hội tụ kế toán cho Việt Nam
3.2.4.1. Việt Nam không có những điều kiện đủ để chọn lựa hội tụ toàn bộ
3.2.4.2. Mô hình hội tụ theo hướng tiệm cận ngày càng tỏ ra bất lợi trong xu thế
hội tụ nhanh chóng hiện nay.
3.2.4.3. Mô hình hội tụ từng phần giúp Việt Nam khai thác được các điểm mạnh,
hạn chế các điểm yếu mà vẫn đạt được mục tiêu hội tụ ở mức độ nhất định
3.3. Định hướng phương thức triển khai và lộ trình hội tụ chính quốc tế
3.3.1. Định hướng hội tụ cho nhóm áp dụng toàn bộ chuẩn mực báo cáo tài chính
quốc tế
3.3.1.1. Xác định đối tượng phải áp dụng toàn bộ chuẩn mực báo cáo tài chính
quốc tế
3.3.1.2. Nội dung hội tụ
3.3.1.3. Lộ trình hội tụ
3.3.1.4. Các công việc chuẩn bị cho hội tụ
3.3.2. Định hướng hội tụ cho nhóm chuyển đổi dần
3.3.2.1. Phương hướng và lộ trình
3.3.2.2. Nội dung công việc giai đoạn 1
3.3.2.3 Nội dung công việc giai đoạn 2
3.4. Định hướng về thể chế và cơ sở hạ tầng cho quá trình hội tụ
3.4.1. Kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia
3.4.1.1. Về phía Nhà nước
3.4.1.2. Về phía doanh nghiệp
3.4.1.3. Về phía Tổ chức nghề nghiệp
3.4.2. Định hướng về thể chế theo đề xuất của tác giả
3.4.2.1. Hình thành Hội đồng Chuẩn mực báo cáo tài chính Việt Nam
3.4.2.2. Đổi mới quy trình ban hành chuẩn mực
3.4.2.3. Các giải pháp đồng bộ khác
3.4.3. Định hướng về cơ sở hạ tầng theo đề xuất của tác giả
3.4.3.1. Phát triển tổ chức nghề nghiệp kế toán tại Việt Nam
129
129
130
131
131

132

133
133

134

134
135
135
136
137
137
138
148
148
148
148
150
150
152
152
153
154
155
155 3.4.3.2. Đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ kế toán, kiểm toán
3.4.3.3. Đổi mới đào tạo kế toán trên cả hai hệ thống học thuật và nghề nghiệp
3.4.3.4. Phát triển nền tảng nghiên cứu kế toán
Kết luận
Danh mục các công trình công bố
Tài liệu tham khảo
Các bảng và phụ lục