Thạc Sĩ Định hướng và giải pháp quản lý nhà nước nhằm phát triển kinh tế trên địa bàn quận Cẩm Lệ thành phố

Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quận Cẩm Lệ - thành phố Đà Nẵng được thành lập theo Nghị định số
102/2005/CP ngày 05/08/2005 của Chính phủ trên cơ sở 3 xã của huyện Hòa
Vang và phường Khuê Trung - quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, để hình
thành nên 6 phường trực thuộc quận. Sự hình thành quận Cẩm Lệ là kết quả
của quá trình xây dựng và phát triển của thành phố Đà Nẵng trong nhiều năm
qua nhằm phấn đấu trở thành trung tâm kinh tế - xã hội và là động lực phát
triển của khu vực kinh tế miền Trung và Tây Nguyên trong thời kỳ CNH -HĐH theo tinh thần Nghị quyết 33- NQ/TW của Bộ Chính trị. Đồng thời, với
sự hình thành quận Cẩm Lệ, đây là bước phát triển mới nhằm mở rộng và
phát triển không gian đô thị của thành phố về phía tây nam theo đúng quy
hoạch tổng thể phát triển KT - XH của thành phố đã được Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt tại Quyết định số 903/1997/QĐ- TTg ngày 23/10/1997. Chính
vì vậy, việc đẩy nhanh quá trình xây dựng và phát triển quận Cẩm Lệ trong
thời kỳ CNH - HĐH giai đoạn 2006 - 2010 là một trong những giải pháp để
thực hiện mục tiêu trên.
Với đặc thù là một quận mới thành lập còn mang tính chất của một
vùng "nửa thành thị, nửa nông thôn", có vị trí địa lý ở cửa ngõ về phía tây
nam của thành phố, đang trong quá trình đô thị hóa nhanh, cơ sở vật chất còn
nhiều yếu kém, kinh tế kém phát triển, đời sống nhân dân còn thấp. Vấn đề
đặt ra cho Đảng bộ và chính quyền của quận trong giai đoạn từ nay đến năm
2010 và những năm về sau là nhanh chóng khắc phục những hạn chế, nhược
điểm, khai thác những tiềm năng và điều kiện hiện có để đẩy nhanh quá trình
xây dựng và phát triển quận trên địa bàn nhằm xây dựng quận trở thành một
địa bàn phát triển, một vùng đô thị mới hiện đại văn minh đang trở thành vấn
đề cấp thiết không những là nỗi trăn trở của Đảng bộ và nhân dân quận Cẩm
Lệ mà còn là nhiệm vụ nặng nề của Đảng bộ và nhân dân thành phố Đà Nẵng
trong những năm tới.
Là người trực tiếp tham gia quản lý nhà nước của quận, trước vấn đề
đặt ra như trên, tôi chọn đề tài: "Định hướng và giải pháp quản lý nhà nước
nhằm phát triển kinh tế trên địa bàn quận Cẩm Lệ thành phố Đà Nẵng "
làm luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành: Quản lý kinh tế.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Lĩnh vực quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước trên phạm vi
cấp quận (huyện) về kinh tế luôn thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu,
các nhà hoạch định chính sách và chỉ đạo thực tiễn. Đã có một số tạp chí
chuyên ngành, một số luận văn, luận án, có nghiên cứu xoay quanh nội dung
quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước trên các ngành, lĩnh vực cụ
thể như thương mại, dịch vụ, nông nghiệp, công nghiệp Kể từ khi triển khai
Chương trình Nghị sự số 21 về phát triển bền vững, công tác quản lý nhà
nước về kinh tế cấp quận được chú ý hơn và được gắn với phát triển bền
vững. Tuy nhiên, hầu hết các bài báo, tạp chí tập trung khai thác một số khía
cạnh cụ thể của công tác quản lý nhà nước về kinh tế trên các lĩnh vực nhất
định. Luận văn, luận án nghiên cứu nội dung quản lý nhà nước khá đồ sộ, tập
trung giải quyết hầu hết các lĩnh vực của công tác quản lý nhà nước như luận
án tiễn sĩ kinh tế của tác giả Nguyễn Hữu Từ (2005) với tiêu đề: "Tiếp tục đổi
mới quản lý nhà nước về tài chính ở cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương" hay luận án của tác giả Phạm Văn Vận với đề tài: "Một số vấn đề cơ
bản về quản lý nhà nước của chính quyền cấp tỉnh đối với công nghiệp trên
lãnh thổ trong cơ chế thị trường (lấy tỉnh Nam Hà làm ví dụ)"; luận án tiễn sĩ
của Trịnh Quang Hảo: "Đổi mới vai trò quản lý của Nhà nước về kinh tế ở
tỉnh Ninh Bình cho phù hợp với nền kinh tế thị trường ở Việt Nam" Công
trình khá gần với đề tài phải kể đến luận án PTS Khoa học Kinh tế của tác giả
Trần Đình Song (1993): "Nâng cao hiệu quả việc thực hiện chức năng quản lý
nhà nước về kinh tế của chính quyền cấp quận". Mặc dù đối tượng nghiên cứu
đều tập trung vào quản lý nhà nước về kinh tế trên địa b àn cấp quận nhưng
thời gian nghiên cứu của luận án từ trước 1993 do đó một số nội dung trong
công tác quản lý nhà nước đã có nhiều thay đổi, mặt khác đề tài này tác giả
nghiên cứu cấp quận nói chung, do đó những kết luận rút ra mang tính định
hướng chung và cần được xem xét khi vận dụng vào một địa bàn cụ thể với
những điều kiện đặc thù.
Tóm lại, mặc dù có nhiều công trình tập trung nghiên cứu nội dung
quản lý nhà nước nói chung và quản lý nhà nước trên địa bàn quận nhưng
chưa có công trình nào giải quyết một cách toàn diện, thấu đáo nội dung quản
lý nhà nước về kinh tế ở Cẩm Lệ - thành phố Đà Nẵng về tiềm năng, thế
mạnh riêng và những hạn chế mang tính đặc thù. Để thực hiện đề tài, tác giả
có chú trọng kế thừa một số ý tưởng trong các công trình đã công bố nhằm hệ
thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản, cũng như tìm kiếm các giải pháp cho
địa bàn nghiên cứu.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở làm rõ căn cứ lý luận,
phân tích thực trạng, đề xuất giải pháp quản lý nhà nước nhằm phát triển kinh
tế trên địa b àn quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
3.2. Nhiệm vụ của đề tài nghiên cứu
- Xây dựng căn cứ lý luận làm khung lý thuyết về vai trò quản lý nhà
nước nói chung và quản lý nhà nước về kinh tế trên địa bàn quận nói riêng.
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận thuộc phạm vi nghiên cứu để làm
cơ sở, tiêu chuẩn đo lường về những vấn đề cần giải quyết của đề tài.
- Tổng hợp, phân tích và đánh giá về tình hình phát triển kinh tế và thực
trạng quản lý nhà nước tác động tới phát triển kinh tế trong một số năm qua
trên địa bàn nghiên cứu. Qua đó rút ra được những hạn chế cần giải quyết.
- Xác định quan điểm, định hướng, mục tiêu và giải pháp quản lý nhà
nước nhằm phát triển kinh tế của quận trong giai đoạn 2006 - 2010.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quản lý nhà nước đối với lĩnh vực
kinh tế của cấp quận. Trong đó trọng tâm là vai trò quản lý kinh tế của Nhà
nước cấp quận tác động tới sự phát triển kinh tế.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu những nhân tố kinh tế
chủ yếu trực tiếp chi phối sự phát triển kinh tế, nội dung chủ yếu về chức
năng, quyền hạn của quản lý nhà nước cấp quận đối với lĩnh vực kinh tế; các
nội dung khác của quản lý nhà nước cấp quận chỉ được đề cập ở mức độ nhất
định để phục vụ cho mục tiêu của đề tài.
- Phạm vi thời gian: đề tài nghiên cứu thực trạng từ năm 2005 đến nay
và đề xuất định hướng giải pháp đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020 của
quận Cẩm Lệ, Thành phố Đà Nẵng.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu đề tài
- Cơ sở lý luận: Luận văn dựa trên cơ sở của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước, các nghị quyết về phát triển KT-XH của Thành phố Đà Nẵng, các lý
thuyết kinh tế hiện đại có sự lựa chọn thích hợp với điều kiện Việt Nam.
- Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết: H ệ thống hóa những vấn đề
chung về phát triển kinh tế, những căn cứ lý thuyết và thực tiễn phát triển
kinh tế cấp quận trong điều kiện hiện nay.
Phương pháp phân tích số liệu định lượng: Trên cơ sở những số liệu
thu thập được và những số liệu qua khảo sát thực tế, luận văn sử dụng phương
pháp phân tích định lượng theo nhóm vấn đề nghiên cứu nhằm phục vụ nội
dung nghiên cứu và các kết luận tổng hợp.
Phương pháp thống kê, so sánh: Sử dụng các số liệu thống kê để phân
tích, so sánh nhằm đề xuất những kết luận về định hướng và giải pháp phát
triển kinh tế trên địa bàn quận Cẩm Lệ.
Phương pháp phỏng vấn sâu, ý kiến chuyên gia: Trong quá trình thực
hiện luận văn, tác giả sẽ tham khảo ý kiến chuyên gia trên lĩnh vực nghiên
cứu, đồng thời tham khảo ý kiến của những người trực tiếp hoạch định chính
sách và chỉ đạo thực tiễn.
6. Đóng góp về lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Về lý luận
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý nhà nước nhằm
phát triển kinh tế thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đối với cấp quận
trong giai đoạn hiện nay.
- Vai trò, vị trí của chính quyền cấp quận đối với nhiệm vụ phát triển
kinh tế thời kỳ CNH - HĐH trong điều kiện hội nhập quốc tế.
6.2. Về thực tiễn
- Trên cơ sở tổng hợp, phân tích, đánh giá về tình hình của quận trong
các năm qua, nhằm làm rõ bức tranh toàn cảnh về các lĩnh vực KT - XH của
quận trong mối tương quan với các địa phương bạn trong thành phố và cả
thành phố nói chung. Điều này là rất cần thiết cho cấp uỷ Đảng và chính
quyền quận trong việc hoạch định kế hoạch phát triển KT - XH của quận
mình trong giai đoạn 5 năm tới và những năm tiếp theo.
- Góp phần xây dựng mục tiêu, định hướng phát triển của quận trong
giai đoạn 2006 - 2010. Đồng thời đề xuất các giải pháp cần tổ chức thực hiện
để đạt được mục tiêu phát triển của quận Cẩm Lệ thời kỳ CNH - HĐH và hội
nhập kinh tế quốc tế.
- Là tài liệu tham khảo có giá trị cho cơ quan quản lý nhà nước của
quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được kết thành 3 chương, 7 tiết.
Chương 1
Những vấn đề cơ bản về quản lý nhà nước nhằm phát triển kinh tế cấp quận trong giai đoạn hiện nay
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN Lí NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
Chương 3
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN Lí NHÀ NƯỚC
ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẨM LỆ, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG GIAI ĐOẠN 2006-2010 VÀ SAU 2010