Thạc Sĩ Định hướng chiến lược phát triển ngành du lịch tỉnh Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìn năm 2020

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Định hướng chiến lược phát triển ngành du lịch tỉnh Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìn năm 2020

MỤC LỤC
Trang
LỜICAM ĐOAN 1
LỜICẢM ƠN 2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 7
DANH MỤC CÁC BẢNG 8
Phần mở đầu
1. Lýdo chọn đềtài 9
2. Mục tiêu nghiên cứu 10
3. Đối tượng vàphạm vi nghiên cứu 10
4. Phương pháp nghiên cứu 10
5. Tổngquan các đềtàinghiên cứucóliên quan 10
6. Đóng góp của luận văn 11
7. Bốcục của luận văn 11
Chương 1: Cơsở lý thuyết của đề tài 13
1.1. Những lýluận cơbản vềdu lịch 13
1.1.1. Những khái niệm 13
1.1.1.1. Du lịch 13
1.1.1.2. Khách du lịch 14
1.1.1.3. Tàinguyên du lịch 15
1.1.1.4. Sản phẩm du lịch 15
1.1.2. Phân loạidu lịch 17
1.1.2.1. Căn cứvàophạmvi lãnhthổcủachuyến đi 17
1.1.2.2. Căn cứvàonhu cầu làmnẩysinh chuyến đidu lịch 18
1.1.2.3. Căn cứvào thờigian du lịch 18
1.1.2.4. Căn cứvàovịtrí địalýcủanơi đến du lịch 18
1.1.3. Vai tròcủadu lịch 19
1.1.3.1. Vai tròvềkinh tế 19
1.1.3.2. Vai tròvềxãhội 20
1.1.4. Nhữngnhân tốcó ảnhhưởng đến du lịch 21
1.1.4.1. Nhữngnhân tốchung có ảnhhưởng đến du lịch 21
1.1.4.2. Nhữngnhân tố đặc trưng có ảnhhưởng đến du lịch 21
1.1.5. Quan điểm vềphát triển du lịch b ền vững 22
1.1.6. Kinh nghiệm pháttriển du lịchcủamột sốnướctrong khu vực 23
1.2. Một sốvấn đềvềchiến lược 26
1.2.1. Khái niệm vềchiến lược 26
1.2.2. Lợi ích của chiến lược 26
1.2.3. Hoạch định chiến lược 26
1.2.3.1. Xác địnhnhiệm vụchiến lược vàhệthống mục tiêu 27
1.2.3.2.Các công cụ chủ yếu để xây dựng và lựa chọn chiến lược 27
Kết luận chương 1 29
5
2.5.4. Ma trận đánh giácác yếu tốbên ngoài (EFE) 63
Kết luận chương 2 64
Chương 3: Định hướngchiến lượcphát triểnngànhdu lịch 65
tỉnh Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìnnăm 2020
3.1. Mục tiêu phát triển du lịch tỉnh Bến Tre 65
3.1.1. Quan điểm phát triển du lịch tỉnh Bến Tre 65
3.1.2. Dựbáo xu hướng phát triển 67
3.1.2.1. Cơsở đểlập dựbáo 67
3.1.2.2. Các chỉtiêu, mục tiêu cụthể 68
3.1.3. Mục tiêu phát triển 71
3.1.3.1. Mục tiêu kinh tế 71
3.1.3.2. Mục tiêu văn hoá –xãhội 72
3.1.3.3. Mục tiêu môi trường 72
3.1.4. Định hướng phát triển du lịch Bến Tre đến năm 2015 và 73
tầm nhìnnăm 2020
3.2. Xâydựng và lựachọn chiến lược phát triển ngành du lịch 73
tỉnh Bến Tre
3.2.1. Chiến lược tăng trưởng tập trung theo hướng xâm nhập 81
thịtrường quốc tếvàtrong nước
3.2.2. Chiến lược tăng trưởng tập trung theo hướng phát triển 82
thịtrường khách quốc tếvà trong nước
3.2.3. Chiến lượctăng trưởng tậptrungtheo hướng phát triển 85
sản phẩm
3.2.4. Chiến lược liên doanh, liên kết phát triển cơsởhạtầng, 85
thịtrường
3.2.5. Chiến lược sửdụng giữgìn tôn tạo và phát triển 86
tài nguyên du lịch
3.3. Các giải pháp chủyếu đểthực hiện chiến lược 87
3.3.1. Nhóm giải pháp vềkinh tế 87
3.3.1.1. Giải phápthu hút đầu tưphát triển du lịch 87
3.3.1.2. Giải pháp đa dạng hoásản phẩm du lịch 88
3.3.1.3. Giải pháp vềtăng cường công tác xúc tiến, 89
quảng bá du lịch
3.3.2. Nhóm giải pháp vềxãhội 89
3.3.2.1. Giải pháp vềnâng cao hiệulực quản lýnhànước và 89
cơchếchính sách vềdu lịch
3.3.2.2. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực vànâng cao 91
nhận thức vềdu lịch
3.3.3. Giải pháp vềbảo vệtài nguyên môi trường đảm bảo 92
sựphát triển bền vững của du lịch
3.3.4.Giải pháp về đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng khoa học 93
công nghệvà hợp tác quốc tế
3.4. Khuyến nghị 93

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Du lịchlàngành kinh tếcómức tăng trưởng nhanh và ổn định của
Việt nam. Trong những năm qua, du lịchcảnước luôn hoàn thành vàvượt
chỉtiêu phát triển. Những thành tựu đócó được làdo trên cảnước đãkhai
thác cóhiệuquảtiềm năng du lịch, tăng cường công tác xúc tiến, quảng bá,
phát triển các sản phẩm du lịchhấp dẫn, cósức cạnh tranh, đồng thời phát
huy được lợithếcủa một “điểm đến an toàn” của thếgiới vàkhu vực.
Trên bình diện quốc gia, khu vực đồng bằng sông Cửu Long cũng thu
hút lượng khách du lịchngày càng tăng, đồng thời thu nhập du lịchngày
càng cóvịtríquan trọng trong cơcấu GDP của vùng.
Cùng với tiến trình phát triển du lịchcảnước, ngành du lịchtỉnh Bến
Tre cũng đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ, lượng khách, thu nhập và
GDP du lịchtăng trưởng bình quân hàng năm lần lượt là14%, 21%, 17%,
đưa du lịchBến Tre thực sựtrởthành ngành kinh tếmũi nhọn của tỉnh và
của khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
Tuy nhiên, những năm gần đây tình hình chính trị, kinh tếthếgiới có
nhiều biến động phức tạp; thiên tai, dịchbệnh, nạn khủng bố đang gây ảnh
hưởng đến phát triển kinh tế -xãhộitoàn thếgiới, trong đócódu lịchViệt
Nam nói chung vàdu lịchtỉnh Bến Tre nói riêng.
Tình hình chính trị, kinh tế -xãhộitrong nước cũng cónhiều thay đổi,
luật du lịch được Quốc hộithông qua vàcóhiệulực từ năm 2006, nghịquyết
đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đãkhẳng định đưa du lịchthực sựtrở
thành ngành kinh tếmũi nhọn, chiến lược phát triển du lịchViệt Nam đến
2010 đã đềra hai định hướng chính làdu lịchsinh thái vàdu lịchvăn hóa.
Nhờxác định đúnghướng, chuyển dịchcơcấu kinh tếphùhợp với
định hướng phát triển của tỉnh, phát huy cóhiệuquảmọinguồn lực đồng
thời tranh thủsựhỗtrợcủa Trung ương vàcác nguồn lực khác, kinh tếBến
Tre phát triển nhanh chóng và ổn định. ThịxãBến Tre được công nhận là đô
thịloại3 vào tháng 8/2007 vàtrởthành thành phốtrực thuộc tỉnh vàotháng
9/2009. Dự án cầu RạchMiễu đãhoàn thành, nối thẳng đường từBến Tre về
thành phốHồChíMinh, ngoài ra còn nối đến TràVinh, Sóc Trăng sẽtạo ra
những cơhộivà thách thức mới trong phát triển du lịchBến Tre.
Chính vìvậy, vấn đề đặt ra ở đây làphải xây dựng chiến lược phát
triển du lịch Bến Tre cho phùhợp trong từng giai đoạn phát triển cụthể để
tạo ra tốc độtăng trưởng nhanh đồng thời đảm bảo phát triển dulịch b ền
vững. Muốn vậy phải biết hiện trạng phát triển du lịch Bến Tre trong những
năm qua nhưthếnào? Những cơhộivàthách thức trong phát triển du lịch
Bến Tre trong thờigian tới? Chiến lược vàgiải pháp nào đểphát triển bền
vững du lịch Bến Tre? Đólànhững câu hỏi m àbản thân Bến Tre phải
11
tếthànhphốHồChíMinh,2002; Định hướng chiến lược phát triển ngành du
lịch tỉnh Khánh Hoà đến năm 2010 -Phạm Hồng Dũng, Đạihọc Kinh tế
thànhphốHồChí Minh, 2004; Giải pháp đa dạng hoá sản phẩm du lịch tỉnh
Lâm Đồng đến năm 2015 -Nguyễn Văn Võ, Đạihọc Kinh tếthànhphốHồ
ChíMinh,2007.
- Một số đềtài nghiên cứu khoa học:
Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến 2010 (Quyết địnhphê
duyệt số97/2002/QĐ-TTg ngày 22 tháng 7 năm 2001 của Thủtướng Chính
phủ); Nâng cao năng lực phát triển du lịch sinh thái bền vững tại huyện Châu
Thành, tỉnh Bến Tre –GS.TSKH Lê Huy Bá,2008; Quy hoạch tổng thểphát
triển du lịch tỉnh Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 -Viện
nghiên cứu phát triển du lịch,Tổng Cục du lịch,2008.
Tuy nhiên các công trình nghiên cứu này đã đềcập đến phương pháp
tiếp cận nghiên cứu chung,các kết quảnghiên cứu cụthể ởcác lĩnh vực khác
nhau và cho đến nay vẫn chưa có đềtài nào nghiên cứuvề định hướng chiến
lược phát triển ngành du lịch cho tỉnh nhà.
6. Đóng góp của luận văn
- Hệthống hoácơsởlýluận vềdu lịch, x ác định vịtrí, vai tròcủa du
lịch Bến Tre trong tổng thểphát triển du lịchvàtrong chiến lược phát triển
kinh tế -xãhộicủa tỉnh.
- Đánh giáthực trạng phát triển du lịchBến Tre trong thời gian qua.
- Xác định điểm mạnh, điểm yếu cũng nhưcơhộivàthách thức của
ngành du lịchBến Tre.
- Xây dựng chiến lược và đềra giải pháp, khuyến nghị đểphát triển
du lịchBến Tre bền vững trong thời gian tới.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu vàkết luận, luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý thuyết của đề tài
Nhữnglýluận cơbản vềdu lịch; quan điểm vềphát triển du lịchbền
vững hiện nay, lýthuyết cho việc phân tích, xây dựng vàlựa chọn chiến
lược.
Chương 2: Phân tích đánh giá tiềm năng và thực trạng phát
triển du lịch tỉnhBến Tre
Phân tích điềukiện tựnhiên, tài nguyên du lịchcủa tỉnh, phân tích
đánh giáthực trạng của du lịch địa phương, từ đórút ra được những điểm
mạnh, điểm yếu, cơhộivàthách thức nhằm làm cơsởcho việc đềra chiến
lược phát triển.
13
Chương 1
CƠSỞLÝ THUYẾT CỦA ĐỀTÀI
1.1. Những lý luận cơ bản về du lịch
1.1.1. Những khái niệm
1.1.1.1. Du lịch
Du lịch đãcótừxa xưa trong lịchsửnhân loại, được ghi nhận nhưmột
sởthích, một ho ạt động nghỉngơi tích cực của con người.Ngày nay du lịch
đãtrởthành một hiện tượng kinh tế -xãhộiphổbiến không chỉ ởcác nước
kinh tếphát triển màcòn cả ởcác nước đang phát triển, trong đócóViệt
Nam.
Tuy nhiên hiện nay không chỉ ở nước ta nhận thức vềnộidung du lịch
vẫn chưa thống nhất, córất nhiều khái niệm khác nhau vềdu lịch. Trước
thực tếphát triển ngành du lịch, việc nghiên cứu, thảo luận để đi đến thống
nhất một sốkhái niệm cơbản làmột đòi hỏi cần thiết.
Sau hộinghịManila sau năm 1980 của tổchức du lịch Quốc tế, đưa ra
định nghĩa “Việc lữhành của mỗi người bắt đầu từmục đích không phải di
cưvàmột cách hoàbình, hoặc xuất phát từmục đích thực hiện sựphát triển
cá nhân vềcác phương diện kinh tế, xãhội, văn hoá, tinh thần cùng với việc
đẩy mạnhsựhiểu biết vàhợp tác giữa mọingười” (PhạmHồngDũng - Định
hướngchiến lược pháttriển ngànhdu lịchtỉnhKhánhHoà đến năm 2010,
Luận văn thạcsĩ, Đạihọc Kinh tếthành phốHồChíMinh, 2004). Đ ịnh
nghĩa này có ưu điểm lànhấn mạnhmục đích hoàbình của du lịch đồng thời
nócũng bao quát du lịch đểvui chơi giải trívàcảcông việc. Nhưng cóchỗ
khiếm khuyết làkhông phản ảnh được đặc điểm tổng hợp khách quan của
hoạt động du lịch của người du lịch.
Định nghĩa của HộiLiên hiệp các chuyên gia quốc tếvềdu lịch học
(AIEST) đượcnhiều người đồng tìnhnhất. “Du lịchlàsựtổng hoàcác hiện
tượng vàquan hệdo việc lữhành vàtạm thời cưtrúcủa những người không
định cưdẫn tới. Sốngười này không định cưlâu dài vảlạicũng không làm
bất kỳhoạt động nào đểkiếm tiền” (PhạmHồng Dũng - Định hướngchiến
lược pháttriển ngànhdu lịchtỉnhKhánhHoà đến năm 2010, Luận văn thạc
sĩ, Đạihọc Kinh tếthành phốHồChíMinh, 2004).
Theo định nghĩa này, du lịchlàmột hiện tượng kinh tếxãhộimang
tính tổng hợp, tính tạm thời vàtính khônghành nghềcủa hoạt động du lịch.
Nhưng không làm việc gì đểkiếmtiền chỉnhằm vào du lịchgiải trí, chứ
chưa tính đến việc du lịchthương mại. Th ật ra các nhànghiên cứu cho rằng
các hoạt động như đàm phán buôn bán, kýkết hợp đồng vàtriển lãm hộichợ
cùng tham quan dưới hình thức du lịchtổchức cho đại biểu sau khi kết thúc
hộinghịcũng nằm trong khái niệm du lịch.
Theo luật du lịch Việt Nam năm 2006 quy định “Du lịchlàcác hoạt
động cóliên quan đến chuyến đi của con người ngo ài nơi cưtrúthường
15
1.1.1.3. Tài nguyên du lịch
Theo Luật du lịch Việt Nam năm 2006: “Tài nguyên du lịch làcảnh
quan thiên nhiên, yếu tốtựnhiên, di tích lịchsửvăn hoá, công trình lao động
sáng tạo của con người vàcác giátrịnhân văn khác, cóthể được sửdụng
nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch, làyếu tốcơbản đểhình thành các khu du
lịch, điểm du lịch, tuyến du lịch, đôthịdu lịch”. Vìvậy, tài nguyên du lịch
được xem làtiền đề đểphát triểndu lịch vàtài nguyên du lịch càng phong
phú, đặc sắc thìsức hấp dẫn vàhiệuquảdu lịch càng cao.
Tài nguyên du lịch gồm tài nguyên du lịch tựnhiên vàtài nguyên du
lịch nhân văn đang được khai thác vàchưa được khai thác.
Tài nguyên du lịch tựnhiên gồm các yếu tố địa chất, địa hình, địa
mạo, khíhậu, thủy văn, hệsinh thái, cảnh quan thiên nhiên cóthể được sử
dụng phục vụmục đích du lịch.
Tài nguyên du lịch nhân văn gồm truyền thống văn hoá, các yếu tố
cách mạng, khảo cổ, kiến trúc, các công trình lao động sáng tạo của con
người vàcác di sản văn hoávật thể, phi vật thểkhác cóthể được sửdụng
phục vụmục đích du lịch.
1.1.1.4. Sản phẩm du lịch
Theo Luật du lịch lịchViệt Nam năm 2006 “Sản phẩm du lịch làtập
hợp các dịchvụcần thiết đểthỏa mãnnhu cầu của khách du lịch trong
chuyến đi du lịch” (Luậtdu lịch, NXB Ch ínhtrịquốcgia, HàNội,2006).
Theo định nghĩa của WTO: “Sản phẩm du lịch làmột tổng thểphức
tạp bao gồm nhiều thành phần không đồng nhất cấu tạo thành, đólàtài
nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn, cơsởvật chất -kỹthuật, cơsởhạ
tầng dịchvụvà độingũcán bộnhân viên”(TS. Trần Văn Thông-Tổng quan
du lịch, NXB GiáoDục , 2003).
Sản phẩm du lịch (Tourism product): cóthểlàmón hàng cụthểnhư
phòng ngủkhách sạn vàcác tiện nghi, các món ăn đồuống của nhàhàng, các
mặt hàng thủcông mỹnghệhoặc một món hàng không cụthểnhư điều kiện
thiên nhiên ởnơi nghĩmát, chất lượng phục vụcủa các công ty vận chuyển
khách (hàng không, tàu hoả, tàu thủy, ôtô ) trong nhiều trường hợp sản
phẩm du lịch làsựkết hợp những món hàng cụthểvàkhông cụthể. N ói một
cách khác, sản phẩm du lịch làtổng hợp nhiều yếu tốkhác nhau nhằm cung
cấp cho khách du lịch kinh nghiệm du lịch trọn vẹn vàsựmãn nguyện.
Khi xem xét, đánh giásản phẩm du lịch của một địa phương (quốc
gia) để cho đơn giản cóthểsửdụng công thức sau:
Sản phẩm du lịch = vận chuyển + khách sạn + ăn uống hoạt động
vui chơi, giải trí, tham quan.

Tàiliệutham khảo
1. Phạm Lan Anh, Quản lý chiến lược, NXB Khoa học kỹ thuật.
2. GS.TSKH.Lê Huy Bá, Báo cáo tổng kết dự án: Nâng cao năng lực phát
triển du lịch sinh thái bền vững tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre, 2008.
3. Bộ Văn hoá, thể thao và du lịch, Tổng cục du lịch, Tài liệu hướng dẫn
thực hiện luật du lịch, Hà Nội, 2008.
4. Cục Thống kê tỉnh Bến Tre, Niên giám thống kê 2004, 2005, 2006, 2007.
5. PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Diệp, Ths. Phạm Văn Nam, Chiến lược và
chính sách kinh doanh, NXB Lao động –Xã hội, 2006.
6. Phạm Hồng Dũng, Định hướng chiến lược phát triển ngành du lịch tỉnh
Khánh Hoà đến năm 2010, Luận văn thạc sĩ, Đại học Kinh tế thành phố Hồ
Chí Minh, 2004.
7. GS.TS.Nguyễn Văn Đính,PGS.TS Trần Thị Minh Hoà, Giáo trình kinh tế
du lịch, NXB Đại học kinh tế quốc dân Hà Nội, 2008.
8. PGS.TS.Nguyễn Trọng Hoài, Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu phân
tích, đánh giá hiện trạng, đề xuất các giải pháp thu hút nguồn nhân lực đầu
tư phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Bến Tre, Đ ại học Kinh tế thành phố Hồ Chí
Minh, 2007.
9. Trịnh Trúc Huỳnh, Luật du lịch,NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2006.
10. Nguyễn Khoa Khôi –Đồng Thị Thanh Phương, Quản trị chiến lược,
NXB Thống Kê, 2008.
11. GS. Nguyễn Văn Lê, Tâm lý học du lịch, NXB Trẻ, 1997.
12. Ths. TrầnNgọc Nam, Trần Huy Khang, Marketing du lịch , NXB H ồng
Đức, 2008.
13. Phạm Khắc Thông, Công nghệ du lich, NXB Thống Kê, 2001.
14. Lê Thị Thanh Thuỷ, Các giải pháp huy động vốn đầu tư phát triển ngành
du lịch tỉnh Ninh Thuận, Luận văn thạc sĩ, Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí
Minh, 2008.
15. Đinh Thị Thư, Giáo trình Kinh tế du lịch khách sạn, NXB Hà Nội, 2005.
16. Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre, Báo cáo sơkết 10 năm (1996-2006) thực
hiện quy hoạch phát triển du lịch tỉnh Bến Tre 1996-2010, 2006.
17. Uỷ ban nhân dân tỉnh Bến Tre, Định hướng chiến lược phát triển bền
vững tỉnh Bến Tre giai đoạn 2006-2010 và đến năm 2020, NXB Lao Động-Xã Hội, 2006.
18. Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre, Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh
Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020, 2008.
19. Viện Chiến lược phát triển, Cơ sở khoa học của một số vấn đề trong
chiến lược phát triển kinh tế -xã hội Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn
2020,NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2001.
20. Nguyễn Văn Võ, Giải pháp đa dạng hoá sản phẩm du lịch Lâm Đồng
đến năm 2015, Luận văn thạc sĩ, Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh,
2007.
21. Website của Du lịch Việt Nam: http://dulichvietnam.com.vn
22. Website của Tổng cục du lịch Việt Nam: www.Vietnamtourism.com.vn.