Tiểu Luận Dịch văn học nước ngoài ở Trung Quốc - Shuyu Kong

Shuyu Kong
Dịch văn học nước ngoài ở Trung Quốc
Lê Quỳnh dịch

Việc dịch văn học nước ngoài đã trở thành một công việc văn hoá, văn học quan trọng tại Trung Quốc trong suốt thế kỷ 20. Việc dịch triết học và văn học ở quy mô lớn đầu tiên bắt đầu vào cuối thời nhà Thanh và kéo dài trong giai đoạn đầu của chính quyền Cộng hoà. Đây là thời điểm khi các trí thức đặt câu hỏi về truyền thống Trung Hoa và khuyến khích các giá trị văn hoá mới dựa trên các giá trị của phương Tây hiện đại.

Ngay từ đầu, công việc này đã tạo ra những mong chờ khác nhau giữa những người tham gia. Các nhà cải cách và các trí thức dấn thân xem việc dịch văn học nước ngoài, cùng triết học, tuyên ngôn chính trị và tác phẩm lịch sử, là phương tiện thúc đẩy cải cách xã hội và biến đổi văn hoá. Điều này rõ ràng ảnh hưởng đến những nội dung họ chọn dịch. Một số nhan đề phản ánh sự ưa thích ở cuối triều Thanh đối với văn chương chính trị (như loại mà Lương Khải Siêu cổ vũ); những người khác thì tập trung vào “các giai cấp bị đàn áp” ở Đông Âu và Liên Xô. Dạng này được Lỗ Tấn và những nhà văn cánh tả chọn dịch trong thập niên 1920 và 1930 [SUP][1][/SUP] .

Cùng lúc đó, một nền văn hoá đô thị mới và các tiến bộ trong công nghệ in ấn đã tạo ra điều kiện kinh tế cho các dịch giả chuyên nghiệp, nhà văn, nhà xuất bản và chủ hiệu sách để họ giới thiệu văn chương phổ thông nước ngoài đến quần chúng. Giống như các bộ phim Hollywood và các sản phẩm nhập từ ngoài khác, văn chương phổ thông nước ngoài là một phương thức dễ dàng để tầng lớp trung lưu đang lên ở đô thị làm quen với phong cách sống phương Tây và thoả mãn sự tò mò của họ về thế giới bên ngoài. Mặc dù rất khác về mục tiêu so với các tác phẩm nghiêm túc mà các nhà cải cách và cách mạng lựa chọn, nhưng các bản dịch này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một cảm thức hiện đại trong giới người Hoa sống ở đô thị.

Xem tiếp .