Tài liệu đề xuất một số giải pháp quy hoạch các khu ở mới của thành phố đà nẵng

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUY HOẠCH
CÁC KHU Ở MỚI CỦA THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
SOLUTIONS FOR PLANNING NEW RESIDENTIAL AREAS OF DANANG CITY




TÓM TẮT
Tìm kiếm một mô hình quy hoạch cho các khu ở mới trong quá trình xây dựng và phát triển các đô thị của Việt Nam hiện nay luôn là vấn đề bức thiết và đặc biệt có ý nghĩa quan trọng đối với thành phố Đà Nẵng, đô thị có tốc độ phát triển rất nhanh. Trên cơ sở đánh giá thực trạng quy hoạch và xây dựng các khu ở của thành phố Đà Nẵng trong thời gian qua, tìm hiểu một số lý luận và kinh nghiệm xây dựng các khu ở mới trong và ngoài nước, tác giả đề xuất mô hình quy hoạch khu ở mới theo định hướng phát triển giao thông. Đồng thời đề xuất một số giải pháp cụ thể trong thiết kế chi tiết các khu ở nhằm mong muốn mang lại cho người dân thành phố Đà Nẵng một không gian sống tiện nghi và bền vững.


ABSTRACT
Finding a planning model for new residential areas of Danang city, a fast- developing city, is very important. The purpose of this paper is to address the actual situation of planning and building residential areas in Danang. Then, based on the theory and experience in this field in Vietnam and other countries, the TOD (Transit-Oriented Development) model is suggested. This paper also focuses on some detailed solutions for designing new residential areas to provide a convenient environment for Danang people.




1. Đặt vấn đề
Đà Nẵng là thành phố lớn nhất miền Trung Việt Nam. Việc xây dựng và
cải tạo đô thị diễn ra rầm rộ trong những năm qua cùng với việc ra đời các khu ở mới, khang trang, hiện đại và văn minh hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn khá nhiều vấn đề đặt ra cho các nhà chuyên môn và công tác quản lý đô thị. Cụ thể là:
- Việc phân bố các khu ở trong tổng thể quy hoạch chung một cách rời rạc, thiếu tính liên kết, chưa thống nhất theo định hướng phát triển không gian chung, chưa tạo được sự hỗ trợ lẫn nhau thậm chí còn gây nên sự chồng chéo về chức năng, khai thác hệ thống các công trình công cộng (CTCC) thiếu hiệu quả.
- Hình thái không gian các khu ở mới khá đa dạng: dạng ô bàn cờ, dạng tự do, dạng hỗn hợp. Tuy nhiên công tác quy hoạch chỉ dừng ở góc độ phân khu chức năng, chưa chú trọng đến hình thể không gian 3 chiều.
- Quy mô các khu ở mới rất khác nhau, từ vài hecta đến hàng trăm hecta. Tuy nhiên việc xác định quy mô hợp lý của 1 khu ở hoàn toàn chưa có cơ sở khoa học, tùy thuộc vào khả năng đầu tư, điều kiện triển khai dự án trên thực tế hay





quan điểm chủ quan của một vài cá nhân. Phần lớn các khu ở có cơ cấu chưa hoàn chỉnh, thiếu hệ thống các không gian công cộng nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của người dân.
- Việc quy hoạch cảnh quan các khu ở mới tồn tại khá nhiều vấn đề bất cập: mật độ xây dựng quá cao, mật độ cây xanh thấp, tổ hợp đơn điệu, chưa khai thác triệt để các điều kiện cảnh quan nhằm tạo ra cái sự đa dạng trong việc tổ chức không gian sống Những ý đồ tạo nên hình ảnh của đặc trưng của khu ở hầu như không được nhắc đến và thể hiện trong công tác quy hoạch. Không gian ở chỉ là việc phân chia các lô đất, hình ảnh đô thị là các dãy nhà chia lô chạy dọc các tuyến giao thông chính tạo nên những bức tường thành chia cắt không gian (Thực trạng các khu ở mới của thành phố Đà Nẵng xem Bảng 2)
Trong tương lai, cùng với sự phát triển mạnh mẽ kinh tế-xã hội, những khu ở mới tiếp tục ra đời. Để đáp ứng nhu cầu ngày cao của người dân đô thị, cần phải nhìn nhận lại các khu ở đã xây dựng, nhằm mục đích đưa ra những định hướng cho việc xây dựng các khu ở mới trong tương lai.


2. Đề xuất giải pháp quy hoạch các khu ở mới của thành phố Đà Nẵng


2.1. Mô hình quy hoạch:
Thực tế có khá nhiều mô hình quy hoạch khu ở mới như: Đơn vị ở láng
giềng của Clarence Pery, mô hình khu ở của Clarence Stein và Henry Wright, đơn vị ở Marseille của Le Corbusier hay mô hình đơn vị ở TOD (Transit-Oriented Development) do Calthrope Associate đề xuất. Qua nghiên cứu thực tiễn phát triển của thành phố Đà Nẵng trong thời gian qua, tác giả mạnh dạn đưa ra mô hình khu ở mới trên cơ sở vận dụng một ưu điểm của các mô hình nêu trên.
Mô hình được đề xuất là mô hình đơn vị ở thuận lợi cho giao thông cơ giới và giao thông đi bộ, đa dạng và tiện lợi về các hoạt động chức năng cho sử dụng của người dân sống trong khu ở và cả khu vực lân cận. Môi trường ở đảm bảo trong lành với các không gian mở cho các hoạt động nghỉ ngơi vui chơi giải trí, học hành, giao tiếp Đơn vị ở được đặt trong phạm vi điểm đỗ của các đường nhánh xe buýt trong giới hạn thời gian 10 phút đi bộ hoặc trong vòng bán kính 2,5km. Tại đây có sự hài hòa và cân bằng giữa các chức năng ở, dịch vụ, nghỉ ngơi vui chơi giải trí, buôn bán lẻ, làm việc. Mô hình khu ở mới có các đặc điểm cơ bản như sau:
- Đơn vị ở phát triển có định hướng giao thông (viết tắt là TOD) là một cộng đồng ở có chức năng hoạt động hỗn hợp trong một khu vực có bán kính khoảng 400m tính từ điểm dừng giao thông công cộng chính và khu thương mại trung tâm. Đơn vị ở bao gồm khu vực nhà ở, khu vực buôn bán lẻ, khu vực trung tâm thương mại, khu vực văn phòng làm việc, không gian mở và khu vực công cộng trong một môi trường có thể đi bộ được. Nó tạo thuận lợi cho người dân và người làm việc đi lại bằng phương tiện công cộng, xe đạp, đi bộ hoặc ô tô.
- TOD phát triển theo mô hình ở kiểu truyền thống, kết hợp hiện đại đáp ứng các nhu cầu nhà cửa, dịch vụ, cơ hội việc làm cho nhiều loại người nhờ giải





pháp quy hoạch phù hợp với môi trường đi bộ và khả năng tiếp cận giao thông công cộng.
- Mô hình TOD có thể áp dụng cho các điểm dân cư chưa phát triển đang trong thời kỳ đô thị hoá. Nó cũng được áp dụng ở những khu vực có tiềm năng tái phát triển hoặc khu vực mới và cả những khu vực đô thị mới phát triển.
- Mô hình đơn vị ở TOD có thể chia làm 2 loại, đó là: TOD đô thị và TOD láng giềng.
+ TOD Đô thị:
Các ĐPĐG đô thị nằm trực tiếp trên mạng đường giao thông chính: tại các
ga đường sắt nhẹ hoặc tại các điểm đỗ xe buýt tốc hành. Các TOD này phải được phát triển với cường độ hoạt động thương mại cao, những cụm văn phòng, công sở và khu dân cư mật độ cao. Là nơi có khả năng tiếp cận tốt với đường sắt và đường ô tô, vị trí của mô hình TOD đô thị chính là để phát triển nhà ở mật độ cao và tỷ lệ làm việc tại chỗ cũng cao hơn. Khi TOD đô thị được đặt ở gần những khu vực đã phát triển, có thể áp dụng giải pháp quy hoạch đã có của khu vực về mật độ và tạo sự hỗn hợp của nó trong sử dụng. Các TOD đô thị có thể đặt cách nhau từ 2- 3 km. Chúng cũng có thể được đặt gần nhau hơn tuỳ theo quy hoạch giao thông và nhu cầu thị trường.
+ TOD láng giềng:
TOD láng giềng được đặt trên đường khu vực hoặc đường nhánh xe buýt
trong khoảng 10 phút đi lại (2,5km) từ bến đỗ trên đường giao thông chính. TOD láng giềng là khu vực có mức độ “ôn hoà” về các hoạt động ở, dịch vụ, làm việc, buôn bán lẻ, vui chơi giải trí và công cộng. Các TOD láng giềng có thể được đặt gần nhau với dạng hành lang với mật độ vừa phải. TOD láng giềng có thể đáp ứng nhu cầu của cộng đồng bởi vì nó bao gồm các kiểu nhà đa dạng, một số cơ quan văn phòng, các tiện nghi công cộng, công viên. Ngoài ra nó còn chú ý đến ảnh hưởng và tác động qua lại của khu vực lân cận và còn hạn chế ảnh hưởng của tác động giao thông qua khu vực nhà ở. Chúng tạo nên một cộng đồng ở thuận lợi cho trẻ em, người lớn, người già, một môi trường có thể kết hợp đi bộ, xe đạp và giao
thông công cộng1.