Thạc Sĩ Đề xuất chỉ tiêu môi trường cho quy hoạch phát triển bền vững giao thông đô thị ở Hà Nội

MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Sự tăng trưởng về kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng là hai yếu tố chính thúc đẩy sự bùng nổ nhu cầu đi lại trong đô thị và tạo nên đồng thời thách thức và cơ hội cho sự phát triển của hệ thống giao thông đô thị. Bên cạnh đó, mức thu nhập tăng lên cũng là điều kiện để người dân mua sắm và sử dụng phương tiện vận tải cá nhân, đặc biệt là xe máy. Mật độ dân số cao và thói quen sử dụng xe máy đã khiến cho cấu trúc đô thị và hệ thống giao thông dần chuyển sang sử dụng quá nhiều xe máy. Đây cũng chính là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường trong hoạt động giao thông vận tải trong đô thị hiện nay. Với đặc thù phát triển giao thông đô thị nói trên, các đô thị lớn Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng thực sự đang đứng trước thách thức về phát triển giao thông đô thị. Những vấn đề về giao thông đô thị đã và đang trở nên trầm trọng đặc biệt là sự xuất hiện của ùn tắc giao thông ngày càng thường xuyên và kéo dài trên hầu khắp các địa bàn trong Hà Nội. Tiếp đến là hiện tượng ngập lụt do thoát nước không kịp trong những đợt mưa lớn và kéo dài mà nguyên nhân phần nào do việc quy hoạch tuyến chưa hợp lý, cao độ của công trình hạ tầng giao thông không được nghiên cứu và đánh giá, thêm nữa nhiều khu đất có chức năng thu nước và thoát nước của Hà Nội bị chuyển mục đích sử dụng sang đất giao thông và phát triển đô thị. Việc tăng số lượng phương tiện sở hữu cá nhân dẫn đến nhu cầu sử dụng nhiên liệu hóa thạch tăng theo. Lượng khí nhà kính tăng cao và môi trường không khí, bụi, ồn, rung do hoạt động phương tiện giao thông đô thị ngày càng trở nên nghiêm trọng. Hệ sinh thái bị đe dọa, không gian xanh đô thị bị thu hẹp dẫn đến mất cân bằng sinh thái.

Vậy nguyên nhân của những vấn đề nêu trên là do đâu? Tại sao vấn đề môi trường do GTVT đường bộ gây ra trong các đô thị ngày càng trở nên nghiêm trọng?
Thực tế là chúng ta đã lập quy hoạch phát triển đô thị, làm quy hoạch phát triển giao thông đô thị nhưng vẫn chưa có quy hoạch chuẩn, quy hoạch đúng đắn, hầu hết những quy hoạch phát triển giao thông đô thị là thiếu tính bền vững, thiếu tầm nhìn chiến lược và chưa thân thiện với môi trường. Luật cũng đã quy định phải đánh giá tác động môi trường chiến lược cho các dự án chiến lược, quy hoạch, kế hoạch giao thông (luật môi trường, 2005). Nhưng công tác này hiện nay vẫn còn rất nhiều bất cập trong việc phối hợp triển khai giữa các chuyên gia quy hoạch và chuyên gia môi trường.

Luận văn cho rằng để giải quyết vấn đề trên cần lồng ghép được các chỉ tiêu môi trường vào trong quá trình phát triển giao thông đô thị và phải được quan tâm từ bước lập quy hoạch. Bởi theo luật Việt Nam quy định tất cả các dự án giao thông đô thị chỉ được triển khai xây dựng sau khi được phê duyệt trong bước lập quy hoạch giao thông đô thị.
Để làm được việc này luận văn cho rằng cần trả lời được các câu hỏi nghiên cứu như sau:

1. Các chỉ tiêu môi trường trong phát triển giao thông đô thị trên thế giới?
2. Hiện trạng chỉ tiêu môi trường trong phát triển giao thông đô thị ở Hà Nội?
3. Đề xuất các chỉ tiêu môi trường cho quy hoạch phát triển bền vững giao thông đô thị ở Hà Nội?

Chính vì vậy luận văn "Đề xuất chỉ tiêu môi trường cho quy hoạch phát triển bền vững giao thông đô thị ở Hà Nội” đã được lựa chọn.

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 5
1. Đặt vấn đề 5
2. Mục tiêu và kết quả nghiên cứu 7
3. Phương pháp nghiên cứu: . 9
CHƯƠNG 1.TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU 14
1.1. Giao thông đô thị và phát triển bền vững 14
1.1.1. Khái niệm giao thông đô thị . 14
1.1.2. Khái niệm về phát triển bền vững . 21
1.2. Chỉ tiêu môi trường trong phát triển bền vững giao thông đô thị 24
CHƯƠNG 2. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG GIAO THÔNG ĐÔ
THỊ HÀ NỘI THEO MÔ HÌNH DPSIR VÀ HIỆN TRẠNG QUY HOẠCH
GTĐT. 29
2.1. Đánh giá hiện trạng môi trường giao thông đô thị Hà Nội theo mô hình
DPSIR 29
2.1.1. Phát triển giao thông đô thị Hà Nội . 30
2.1.2. Áp lực của phát triển giao thông Hà Nội lên môi trường 37
2.1.3. Hiện trạng môi trường trong phát triển giao thông Hà Nội 41
2.1.4. Tác động của phát triển giao thông tới sức khỏe cộng đồng và kinh tế- xã hội
Hà Nội . 46
2.1.5. Công tác quản lý môi trường trong phát triển giao thông đô thị 49
2.2. Hiện trạng quy hoạch phát triển giao thông đô thị Hà Nội. . 52
Trang 2
CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT CHỈ TIÊU MÔI TRƯỜNG CHO QUY HOẠCH
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG GIAO THÔNG ĐÔ THỊ Ở HÀ NỘI 58
3.1. Đề xuất chỉ tiêu môi trường cho quy hoạch phát triển bền vững giao thông
đô thị ở Hà Nội . 58
3.2. Kết hợp chỉ tiêu môi trường vào quá trình quy hoạch phát triển giao thông
đô thị Hà Nội 69
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 76
1. Kết luận . 76
2. Khuyến nghị 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 78