Luận Văn Đề tài triết học Về tư tưởng triết học của nguyễn trãi

Đề tài triết học " VỀ TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC CỦA NGUYỄN TRÃI "


Trước khi đi sâu vào phân tích những tư tưởng triết học cơ bản và đặc sắc của
Nguyễn Trãi - nhà chính trị, nhà quân sự tài năng, nhà văn hóa, tư tưởng kiệt xuất
của dân tộc Việt Nam ở cuối thế kỷ XIV, đầu thế kỷ XV, bài viết chỉ ra những tiền đề
lý luận của những tư tưởng ấy. Tiếp theo, bài viết khảo sát tư tưởng triết học của
Nguyễn Trãi ở ba lát cắt: 1/ Quan điểm của Nguyễn Trãi về thiên mệnh, về trời đất
và con người; 2/ Tư tưởng của Nguyễn Trãi về nhân nghĩa, đặc biệt là tư tưởng về
dân và vai trò của dân; 3/ Quan niệm của Nguyễn Trãi về thời. Cuối cùng, bài viết
nhấn mạnh rằng, ẩn chứa đằng sau hệ thống các quan điểm đó của Nguyễn Trãi
chính là "chủ nghĩa yêu nước truyền thống Việt Nam" đã "được phát triển đến đỉnh
cao".
TRIẾT HỌC, SỐ 9 (220), THÁNG 9-2009
VỀ TƯ TƯỞNG TRIẾT HỌC CỦA NGUYỄN TRÃI
22
rong tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta đã sản sinh ra biết bao
anh hùng, nhà tư tưởng xuất sắc, lãnh tụ vĩ đại làm rạng danh đất nước. Trong
số những anh hùng, nhà tư tưởng ấy, ở thế kỷ XV, Nguyễn Trãi (1380-1442)
nổi lên như một ngôi sao sáng. Ông không chỉ là một nhà chính trị, nhà quân sự tài
năng, mà còn là một nhà tư tưởng kiệt xuất. Nói về Nguyễn Trãi, cố Thủ tướng
Phạm Văn Đồng đã viết: “Nguyễn Trãi, người anh hùng dân tộc, văn võ song toàn,
văn là chính trị, chính trị cứu nước cứu dân, nội trị, ngoại giao, “mở nền thái bình
muôn thuở, rửa nỗi thẹn ngàn thu” (Bình Ngô đại cáo), võ là quân sự: chiến lược và
chiến thuật, “yếu đánh mạnh, ít địch nhiều, thắng hung tàn bằng đại nghĩa” (Bình
Ngô đại cáo); văn và võ đều là võ khí, mạnh như vũ bão, sắc như gươm dao”(1). Tư
tưởng của ông thể hiện rõ nét trong nhiều tác phẩm để lại cho đời sau, như Quân
trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Dư địa chí,
Lam Sơn thực lục, Ngọc đường di cảo, Luật thư, Giao tự đại lễ, Thạch khách hồ,
Phú núi Chí Linh, Chuyện cũ về Băng Hồ tiên sinh và một số bài chiếu, biểu mà ông
đã thay vua Lê Thái Tổ viết. (1)
Tư tưởng triết học của Nguyễn Trãi là một bộ phận cấu thành, đánh dấu một giai
đoạn phát triển quan trọng trong lịch sử tư tưởng Việt Nam. Nó thể hiện tư duy sâu
rộng, nhạy bén của ông trước những biến động ở thời Trần - Hồ và thời kỳ Lam Sơn
khởi nghĩa. Tìm hiểu tư tưởng triết học của Nguyễn Trãi, một mặt, góp phần vào
công việc ngày càng làm sáng tỏ chân dung Nguyễn Trãi - một công việc còn lâu
dài; mặt khác, góp phần khẳng định quan điểm đúng đắn của Đảng ta về việc xây
dựng một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, với phương châm: “Di sản
văn hóa là tài sản vô giá, gắn kết cộng đồng dân tộc, là cốt lõi của bản sắc dân tộc,
cơ sở để sáng tạo những giá trị mới và giao lưu văn hóa. Hết sức coi trọng bảo tồn,