Tài liệu Đề án môn học tài chính doanh nghiệp

ĐỀ TÀI: Đề án môn học tài chính doanh nghiệp

​Mở đầu

Trong xu hướng quốc tế hoá, hoàn cầu hoá các quốc gia không ngừng hội nhập trên mọi lĩnh vực đặc biệt là trong kinh tế. Theo xu hướng phát triển đó là sự phát triển không ngừng của hoạt động thanh toán quốc tế, và cánh tay đắc lực hỗ trợ sự phát triển của hoạt động thanh toán quốc tế là các phương tiện thanh toán quốc tế. Với sự giúp sức của các phương tiện thanh toán các hoạt động thương mại quốc tế diễn ra một cách nhanh chóng, thuận lợi, an toàn hơn và ngáy càng được mử rộng. Thực tế ở ViệtNam chúng ta chưa có đủ điều kiện cả chủ quan và khách quan để tận dụng triệt để các phương tiện này để phát triển kinh tế. Trước yêu cầu phát triển đồng bộ thị trường tài chính, những vấn đề bức xúc về luân chuyển vốn, đ̣i hỏi của xu thế hội nhập kinh tế quốc tế việc phát triển các phương tiện thanh toán quốc tế ở Việt Nam trở thành nhiệm vụ cấp thiết.
Với khuôn khổ của đề án này tôi chỉ muốn đi sâu t́m hiểu về hối phiếu- một trong những phương tiện thanh toán chủ yếu, qua đó có một cái nh́n tổng quát về việc sử dụng hối phiếu trong hoạt động thanh toán quốc tế ở Việt Nam hiện nay.










Nội dung

I. Cơ sở lư về các phương tiện thanh toán quốc tế:
Phương tiện thanh toán là các chứng từ tài chính được sử dụng trong việc chi trả tiền cho nhau. Hiện nay các phương tiện thanh toán đang được sử dụng chủ yếu bao gồm: tiền mặt, hối phiếu, kỳ phiếu, séc và thẻ ngân hàng. Trong thanh toán quốc tế các phương tiện được sử dụng phổ biến bao gồm: hối phiếu, kỳ phiếu và séc. Tuỳ thuộc vào đặc điểm của giao dịch thương mại, phương thức thanh toán, thoả thuận giữa người mua và người bán, pháp luật tập quán của từng nước mà người ta sử dụng công cụ thanh toán phù hợp.
1. Hối phiếu (bill of exchange):
Hối phiếu là một tờ mệnh lệnh yêu cầu trả tiền vô điều kiện, do một người kư phát cho người khác, yêu cầu người này: hoặc khi nh́n thấy hối phiếu, hoặc tại một ngày cụ thể trong tương lai, hoặc tại một ngày có thể xác định được trong tương lai, phải trả một số tiền nhất định cho một người nào đó thường là người cầm phiếu.
Hối phiếu là một công cụ trong quá tŕnh thanh toán, ngoài ra nó c̣n là một giấy tờ có giá có thể lưu thông trên thị trường. Với những ưu thế này hối phiêú đă trở thành một công cụ quan tanh trọng trong hoạt động thanh toán quốc tế. Chúng ta sẽ t́m hiểu sâu về công cụ này trong phần sau.
2. Kỳ phiếu (promissory note):
Kỳ phiếu là một cam kết trả tiền vô điều kiện do người lập phiếu kư phát hứa trả một số tiền nhất định cho một người khác, hoặc trả theo lệnh của người này hoặc trả cho người cầm phiếu.
Hối phiếu(bill of exchange) và kỳ phiếu(promissory note) gọi chung là thương phiếu. trong luật các công cụ chuyển nhượng ở Việt Nam “bill of exchange” được gọi là hối phiếu đ̣i nợ, c̣n “promisspory note” được gọi là hối phiếu nhận nợ. Hối phiếu đ̣i nợ có nghĩa là người chủ nợ là người kư lập và kư phát đ̣i tiền con nợ c̣n hối phiếu nhận nợ nghĩa là con nợ tự lập và phát hành để nhận nợ với chủ nợ.
Nh́n chung, về nguyên tắc lưu thông, th́ hối phiếu và kư phiếu là giống nhau. Ta có thể coi kỳ phiếu như là một hối phiếu đă được chấp nhận bởi người trả tiền. Các điều mà luật dùng để điều chỉnh hối phiếu cũng được áp dụng tương tự cho kỳ phiếu.
3. Séc (check):
Séc là một mệnh lệnh vô điều kiện do một người ra lệnh cho ngân hàng trích từ tài khoản của ḿnh một số tiền nhất định để trả cho người được chỉ định trên séc, hoặc trả theo lệnh của người này, hoặc trả cho người cầm séc.
Về h́nh thức séc là một văn bản giấy tờ được chia làm hai phần có đường cắt bằng răng cưa ở giữa để tách rời, gôm: phần cuống séc để người phát hành lưu những điều cần thiết và phần tách rời đẻ trao cho người hưởng thụ. Séc gồm hai mặt, mặt trước dùng để in sẵn tiêu đề để điền các yếu tố bắt buộc, mặt sau dùng để ghi các nội dung về chuyển nhượng.
4. Thẻ ngân hàng:
Thẻ ngân hàng là phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, ra đời từ phương thức mua bán chịu hàng hóa bán lẻ và phát triển gắn liền với việc ứng dụng công nghệ tin học lĩnh vực ngân hàng tài chính.
Thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán do ngân hàng phát hành cấp cho khách hàng sử dụng để thanh toán tiền mua hàng hóa, dịch vụ hoặc rút tiền mặt trong phạm vi số dư tiền gửi của ḿnh hoặc hạn mức tín dụng được cấp. Thẻ ngân hàng c̣n được sử dụng để thực hiện các giao dịch thông qua hệ thống giao dịch tự động hay c̣n gọi là hệ thống tự phục vụ ATM.
Dù cho bất cứ tổ chức nào phát hành th́ thẻ ngân hàng đều được làm từ plastic theo kích cỡ chuẩn quốc tế và bao gồm các yếu tố cơ bản như: nhăn hiệu thương mại của thẻ, logo và tên nhà phát hành, số thẻ, ngày hiệu lực và tên chủ thẻ. Ngoài ra trên thẻ có thể có tên công ty chịu trách nhiệm thanh toán thẻ hoặc thêm một số yếu tố khác theo quy định của tổ chức hoặc tập đoàn thẻ quốc tế.
II. Hối phiếu (bill of exchange hay draft):
1. Quá tŕnh h́nh thành và phát triển:
Cơ sở kinh tế đầu tiên của hối phiếu là h́nh thức tín dụng thương mại nhằm đáp ứng nhu cầu mua bán chịu hàng hoá giữa các bên tham gia mua bán. Đây là loại giấy tờ có giá do người bán tức chủ nợ phát hành, và người mua chịu sẽ kư vào xác nhận khoản nợ ḿnh phải trả. Do được đảm bảo thanh toán hai lần trước hết là con nợ sau đó đến chủ nợ nên hối phiếu dần dần trở thành công cụ thanh toán lưu thông chủ yếu. Và đến thế kỷ 16, người ta sử dụng hối phiếu là chủ yếu.